Emma Donoghue
Kamer
Misschien dat het bovenstaande een beetje vreemd overkomt maar het is hoe de vijfjarige Jack de wereld aanschouwt. Zijn hele leven al woont hij samen met zijn moeder in Kamer. Kamer is in werkelijkheid een schuur met een oppervlakte van nog geen tien vierkante meter. De schuur staat in de achtertuin van de man die Jacks moeder, toen ze negentien was, ontvoerde en opsloot. Al zeven jaar lang vergrijpt hij zich met regelmaat aan haar. De man heeft de schuur geluiddicht gemaakt en ondoordringbaar als een fort. Een stevige deur met veiligheidscode verschaft hem toegang. Jack en zijn moeder zijn totaal afgezonderd van de buitenwereld.
Jacks moeder is een sterke vrouw. Ze voedt Jack zo goed mogelijk op en doet er alles aan om hun gezondheid op peil te houden. Zo geeft ze Jack nog steeds borstvoeding en elke dag doen ze aan gymnastiek. Maar voor de jonge moeder is het leven zwaar en met de dag wordt haar wanhoop groter. Soms kan ze het even niet meer aan. Dan is ze een dag compleet van de wereld. Depressief. Niet aanspreekbaar. De kleine Jack weet zichzelf te bedruipen op zo’n dag. Voor Jack is het leven in Kamer een vertrouwd leven. Hij weet simpelweg niet dat hij opgesloten zit, dat Ouwe Nick zijn vader is en dat er een hele wereld is buiten Kamer. Hij is een vroegwijs en tevreden kind en de band met zijn moeder is uitzonderlijk hecht.
Terwijl Jack zich veilig en geborgen waant begin de tijd te dringen. De zorgen van zijn moeder nemen toe. De man heeft zijn baan verloren en is er financieel op achteruit gegaan. Hij begint flink te bezuinigen op de boodschappen die hij hun brengt. Ook stelt hij zich steeds vaker ronduit agressief op. Wat als hij hen, opgesloten in de schuur, aan hun lot overlaat? Nu Jack vijf is kan hij zijn moeder helpen bij een bizarre, gevaarlijke maar geslaagde ontsnappingspoging.
Eind goed, al goed? Integendeel. Jack wordt in één klap uit zijn vertrouwde wereld weggerukt. Het is voor het kleine jongetje allemaal niet te bevatten en hij verlangt erg terug naar Kamer. Hij wordt compleet overspoeld met nieuwe ervaringen als andere mensen, gedragsregels, traplopen, buitenlucht, schoenen, gras, straat, enzovoorts. Het is te veel. De ellende lijkt voorbij maar voor Jack begint het pas. En met Mam gaat het ook niet goed.
Het complete verhaal wordt verteld vanuit Jack. Nog maar vijf jaar oud ziet hij de wereld heel anders dan volwassenen. En dan is zijn wereld ook nog eens verre van normaal. Niets dan lof voor de schrijfster. Ze is echt in het hoofd van een vijfjarige gekropen. Uniek. Ze heeft er goed op gelet dat een vijfjarige een andere denkwijze heeft, soms verkeerde woorden gebruikt en grammaticale fouten maakt. Met als resultaat dat het verhaal heel geloofwaardig overkomt. Puur. En als het dan ook nog eens leest als een trein kan ik niet anders dan applaudisseren voor zoveel talent.
Emma Donoghue weet mij erg te raken met dit verhaal. Mijn hart gaat uit naar de kleine, lieve Jack. Dit prachtige en aangrijpende verhaal heeft een onuitwisbare indruk achtergelaten. Meer over Kamer is hier te lezen.
ISBN |Paperback|336p | Paperback | 0 pagina's | Amstel Uitgevers | oktober 2011
Vertaald uit het Engels door Manon Smits
© Annemarie, 09 november 2011
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
Kamer
Als je geloofwaardig over kunt brengen dat een jongen van vijf jaar oud dit verhaal vertelt, dan ben je een hele goede.
Ok, het verhaal: Jack is dus vijf, en hij woont met Mam in Kamer. Een afgesloten ruimte, het enige contact met Buiten is Ouwe Nick die ’s avonds komt, en ook boodschappen meeneemt voor Mam en Jack. Kamer heeft Dakraam, en is iets meer dan drie bij drie zoals Jack meet als hij dat leert. Ze hebben een wc, zonder deksel, later hoort Jack waarom dat er niet is. Er is een kleine koelkast met vriesvak, er is Bed, en Kast, Schommelstoel, Spiegel, en nog wel wat meer dingen. Al die dingen duidt Jack aan zonder lidwoord, en met hoofdletter. Voor hem zijn ze dus heel belangrijk. Niet zo gek als duidelijk wordt dat dit zijn wereld is. Meer kent hij niet. Voor hem is het genoeg, hij weet niet beter. Want ook al hebben ze Tv, hij mag van Mam niet de hele dag kijken. En de dingen die hij daar ziet, zijn niet echt.
‘Om 8.30 druk ik op de knop van Tv, en probeer alle drie. Ik vind Dora de Explorer, joepie! Mam draait Haas heel langzaam rond om het beeld beter te maken met zijn oren en zijn kop. Een keer toen ik vier was ging Tv dood, en moest ik huilen, maar in de nacht brengde Ouwe Nick een magisch omvormerkastje om Tv weer levend te maken.’
'Dora zegt sommige dingen die niet in echte taal zijn, die zijn Spaans, zoals lo bicimos. Ze heeft altijd Rugzak om die vanbinnen groter is dan vanbuiten, met alles wat Dora nodig heeft zoals ladders en ruimtepakken voor als ze gaat dansen en voetballen en blokfluit spelen en avonturen beleven met Boots haar beste vriendaap. Dora zegt altijd dat ze hulp nodig heeft, of ik kan helpen een toverding te zoeken of zo, en dan wacht ik tot ik ja zeg. Ik roep ’achter de palmboom!’ en de blauwe pijl klikt precies achter de palmboom, en ze zegt: dank je wel’
Zo krijg je een idee van hoe Jack is. Een kind nog, maar met een vaak volwassen blik. Hij heeft dan ook nooit een andere volwassenen dan zijn Mam gekend. Als Ouwe Nick komt moet hij Kast in, die telt niet mee.
Op een dag vertelt Mam hem dat er buiten Kamer ook een echte wereld is. Jacks wereld komt volledig op zijn kopte staan: Mam vraagt hem te helpen met een ontsnapping.
Dit boek is het verhaal van Kamer, van een besloten klein wereldje dat ineens immens groot blijkt te zijn. De eenheid ‘Mam en ik’ is weg. Mam is niet meer alleen van hem.
Prachtig is de belevingswereld beschreven van een jongen die zulk een beperkte wereld is opgegroeid. Hij kan niet traplopen, heeft immers nog nooit een trap gezien. Hij kan uitstekend rekenen, maar een speeltuin? Wat moet hij daar doen? En hij begrijp niet zo goed wat die mensen allemaal zeggen. Hij begrijpt niet hoe andere mensen praten, en trouwens, zoveel mensen, zoveel dingen als er zijn, hij kan het niet bevatten.
En dan is er vanuit zijn ogen nog het verhaal van Mam.
Een hartverscheurend verhaal. Er is geen vals sentiment, het komt recht vanuit het hart van een kleine jongen en zijn beleving. Juist dat maakt indruk. Een fenomenale roman van Emma Donoghue.
Emma Donoghue (Dublin, 1969) is een Iers-Canadese schrijfster die in Canada woont. Naast romans schreef ze ook hoorspelen, toneelstukken en filmscenarios. Met Kamer beleeft ze haar internationale doorbraak en bereikte ze de shortlist van de Man Booker Prize.
ISBN 9789045802664 | Paperback | 336 pagina's | Uitgeverij Mouria | oktober 2011
Vertaald uit het Engels door Manon Smits
© Marjo, 28 oktober 2011
Lees de reacties op het forum en/of reageer: