Dave Eggers
Wat is de Wat
Valentino Achak Deng vlucht zo ver mogelijk. Overal heerst chaos en vele dorpen zijn er net zo ellendig aan toe als het zijne. Uiteindelijk sluit hij zich aan bij een grote groep jongens die, net als hij, niemand meer hebben. De Lost Boys. Te voet gaat de steeds groter wordende groep onderweg naar Ethiopië. Daar heerst vrede en zal alles goedkomen. Tenminste: Dat houden ze zichzelf en elkaar voor. Zonder hoop zijn ze immers nergens. De tocht is zwaar en gevaarlijk. De honger is overweldigend. Wilde dieren en menselijke moordenaars liggen op de loer. De uitputting, ziekte en honger eisen hun tol en kinderen die even uitrusten staan steeds vaker nooit meer op. Valentino Achak Deng weet het vluchtelingenkamp te bereiken maar daar eindigt zijn verhaal niet. In totaal zal hij dertien jaar in een vluchtelingenkamp wonen. Eerst in Ethiopië en later in Kenia. En ook daar heerst honger en sterven mensen aan allerlei ziektes die door ondervoeding de kop op steken. Er zijn groeperingen actief in de kampen die jongens tot kindsoldaten willen omvormen. Het is er niet veilig. Er heerst geen geborgenheid en de toekomst is onzeker totdat hij eindelijk de kans krijgt het continent te verlaten. Op dit moment bouwt hij een nieuw bestaan op in Amerika. Hij heeft het overleeft. Ruim tweeëneenhalf miljoen anderen niet.
Dit verhaal is onvoorstelbaar zielig en aangrijpend. Ik moest het boek telkens even wegleggen om het allemaal even te laten bezinken. Hoewel dit geen biografie is, is het verhaal van Valentino Achak Deng grotendeels waargebeurd. De schrijfstijl is heel intens. Overweldigend en hartverscheurend. Het is nauwelijks te bevatten hoe wreed het leven kan zijn. Hoe wreed mensen kunnen zijn. De dingen die Valentino Achak Deng als kind heeft gezien zijn zo gruwelijk dat menigeen eraan onderdoor zou gaan. Velen deden dat ook. Het is ronduit bewonderenswaardig dat hij zich staande hield. Een andere keuze was er ook niet. Het was doorgaan of doodgaan. Valentino Achak Deng ging door. Wilskracht of geluk? Waarschijnlijk een combinatie van beide want met wilskracht alleen kwam je er niet.
Deze roman is een absolute must-read. Omdat dit verhaal verteld moet worden aan zoveel mogelijk mensen. Omdat niemand zijn of haar ogen mag sluiten voor het leed dat de medemens kan treffen. Hoewel de inhoud van het verhaal heel heftig is, is de schrijfstijl niet zwaar zodat het boek goed te lezen is. Het verhaal wordt vertelt door de volwassen Valentino Achak Deng die in Amerika woont. Hij wordt in zijn eigen huis overvallen en terwijl hij gekneveld op de vloer ligt, vertelt hij in gedachten zijn verhaal aan het jongetje dat hem bewaakt. Later vertelt hij in gedachten verder tegen de receptionist van de Eerste Hulp – hij is tijdens de overval gewond geraakt – en weer later tegen bezoekers van het fitnesscentrum waar hij werkt. Een ongebruikelijke schrijfstijl die heel persoonlijk is en past bij het verhaal.
Wat is de wat is een verhaal dat een diepe indruk op mij heeft gemaakt. Het heeft me enorm geraakt.
ISBN 9789048813551 | Hardcover | 639 pagina's | Lebowski Publishers | mei 2012
Vertaald door Wim Scherpenisse en Gerda Baardman
© Annemarie, 27 mei 2012
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
Wat is de Wat
Ik weet dat ze een indrukwekkend boek in handen hebben, een boek dat je ondanks de dikte in een ruk wil uitlezen. Informatief en ontroerend.
Het is het verhaal van een jongen in Zuid-Soedan ten tijde van de burgeroorlog, die ontstaat als de regering (vooral Arabieren) de sharia instelt voor het hele land. De geschiedenis van Soedan is complex, het is in feite voor het verhaal niet zo belangrijk om precies te weten hoe het allemaal zit. (geïnteresseerden kunnen hier kijken)
De zesjarige jongen Achak weet niets van de wereldpolitiek, hij heeft nog nooit van andere landen gehoord. Maar hij ziet wel de rebellen van het SPLA (Soedanees volksbevrijdingsleger) die zijn dorp binnenvallen, en het vredige leventje verstoren. Zij eisen voedsel en willen dat de mannen mee gaan vechten. Hun gedrag is vreedzaam vergeleken bij de Arabische rovergroepen, die mensen vermoorden, vrouwen en meisjes meenemen en hutten platbranden.
Zij blijken 'gestuurd' door de regering, die zo het verzet van het Zuiden wil breken.
Het gezin van Achak valt uiteen, pas jaren later hoort hij wat er van zijn ouders, broers en zussen geworden is. Vluchtend vindt hij gezelschap van andere vluchtende jongens (the lost boys), waarmee hij naar het noorden trekt, met einddoel Ethiopië. De jongen heeft geen idee dat het de bedoeling is dat zij in Ethiopië opgeleid worden om bij het leger ingelijfd te worden. De groep vluchtelingen wordt steeds groter, maar de oorlog en honger zullen ook veel jongens weer wegnemen. Achak overleeft, maar ziet vrienden sterven.
Bijna geeft hij het op, hij gaat langs de kant van de weg zitten om te sterven, en dan is daar Maria, een van de weinige meisjes in de groep. Maria haalt hem over verder te gaan. Hij belandt in een vluchtelingenkamp, het eerste van vele kampen. Vanuit het laatste waar hij meer dan tien jaar zal wonen, wordt zijn overtocht naar Amerika geregeld. In Atlanta probeert hij een bestaan op te bouwen. Als hij het verhaal begint te vertellen wordt hij als een echte Amerikaan overvallen en beroofd...
Dit is heel summier het geromantiseerde verhaal van Valentino Achak Deng een man die 'geluk' heeft gehad. Veel lotgenoten zitten nog in kampen in Soedan, waar de oorlog alleen maar verergerd is.
De kracht van het boek is de mengeling van fictie en non-fictie. Het af en toe teruggrijpen naar het heden is een welkome onderbreking, net op de momenten dat je de ellende even niet meer kunt hebben. Hoewel het leven in Amerika ook niet zo rooskleurig is, het is wel anders.
Wat de Wat is, ik weet het niet. Maar het klinkt niet goed... niet na dit boek.
ISBN 9049950485 | Hardcover | 460 pagina's | Rothshild & Bach | 2007
© Marjo, juli 2008
Lees de reacties op het forum en/of reageer: