Dave Eggers

Toon alleen recensies op Leestafel van Dave Eggers in de categorie:
Dave Eggers op internet:

  Categorie: Recensies Volwassenen

De Cirkel De Cirkel


In tegenstelling tot boeken als '1984' en 'Brave new world', waarin de utopie al werkelijkheid is geworden en een dystopie blijkt te zijn, laat de dit boek juist zien hoe een dergelijke utopie kan ontstaan, min of meer onder het motto: "het leek in het begin een goed idee". Het verhaal begint als Mae Holland een baan krijgt bij de Cirkel, een internetbedrijf, dat je kan zien als een combinatie van Google, Facebook en Twitter.
De Cirkel is ooit opgericht door Tyler Alexander Gospodonov, kortweg Ty genoemd en daar hij sociaal nogal onhandig is, haalt hij zes maanden voor de beursgang Eamon Bailey en Tom Stenton bij het bedrijf. Samen vormen ze de Drie Wijzen en met beide anderen aan boord heeft Ty de gelegenheid om onder te duiken en zich terug te trekken.

Ty is de bedenker van Het Universele Systeem, waarin alles is samengebracht, sociale mediaprofielen, betaalsystemen, wachtwoorden, e-mailaccounts, gebruikersnamen, voorkeuren, kortom alles wat nodig is op internet. Hiervoor is het systeem TruYou gekomen, waarbij iedereen één account, één identiteit, één wachtwoord en één betalingssysteem heeft. Dit zorgt er voor dat er geen gehannes meer is met wachtwoorden en verschillende identiteiten, maar één identiteit, de onveranderlijke, niet te maskeren TruYou. Om hier gebruik van te mogen maken, moest je jezelf zijn, je ware zelf, dus geen valse identiteiten meer, geen identiteitsdiefstal en meerdere gebruikersnamen meer. Dat klinkt natuurlijk aantrekkelijk en internet verandert. Alle fora worden beschaafd en trollen verdwijnen, omdat iedereen aangesproken kan worden, op wat hij of zij op internet plaatst.
Natuurlijk is er kritiek, maar alle tegenstand wordt de kop ingedrukt. Mensen die het bedrijf aan banden willen leggen, omdat het een monopoliepositie lijkt te krijgen, worden in opspraak gebracht, door kinderporno, of banden met terroristische organisaties.

Bij het bedrijf wordt aan allerlei dingen gewerkt, die het leven beter zouden moeten maken. Zo worden er kleine camera's ontwikkeld, die met internet verbonden zijn, zodat je altijd kun zien hoe het elders op de wereld is. Het idee is dat er op die manier ook geen ongewenste dingen meer kunnen gebeuren, omdat alles zichtbaar is. Ook wordt er gewerkt aan een implanteerbare chip, die bij kinderen geplaatst kan worden, zodat ze altijd gevolgd kunnen worden. Om te voorkomen dat deze chip gemakkelijk verwijderd kan worden, zal deze in het bot geplaatst worden. Langzaam ontwikkelt zich een nachtmerrie-achtige samenleving, waarin geen geheimen meer mogen bestaan.

"Privacy is diefstal" is een uitspraak die centraal komt te staan in het boek, want door mensen informatie te onthouden, belemmer je ze toegang te hebben tot alle kennis. Alles moet zichtbaar zijn, want alleen op die manier kan iedereen alles meemaken en kunnen ook mensen met een handicap volledig meedoen. Als ze door camerabeelden kunnen meereizen met iemand die kano vaart, op een zeilboot zit, of een berg beklimt, kunnen ze dit alles zelf ervaren, net als iedereen die niet gehandicapt is.

"Geheimen zijn leugens" is een andere belangrijke uitspraak voor het boek. Als je dingen geheim houdt, dan gaat het om dingen die je niet wil delen. Het geheim houden van dingen staat dus gelijk aan liegen en er zijn geen omstandigheden te bedenken waarin leugens goed te verdedigen zijn. Openheid is belangrijk. Als mensen voor hun seksuele geaardheid uitkomen, is het duidelijk dat anderen zich daarvoor niet hoeven te schamen.
Door absolute transparantie zal de perfecte mens gecreëerd worden, want als alles zichtbaar is, doen mensen geen dingen meer, waar ze zich voor zouden schamen, als ze algemeen bekend zouden worden.

Natuurlijk zijn er mensen die zich hiertegen verzetten. Zo is er Mercer, de ex-vriend van Mae, die nog steeds een goede band met haar ouders heeft, die Mae waarschuwt dat het niet goed is wat er allemaal gebeurt. Mae doet dit af als de praatjes van iemand die gewoon niet in wil zien hoe nuttig al die technologie is en hoe belangrijk het werk is dat ze doet. Vanaf haar computer kan ze laten weten dat er banen moeten komen voor Pakistanen in Parijs en dat het gedrag van de regering in Jemen niet deugt. Kortom, ze kan invloed uitoefenen en overal deel van uitmaken. Dat Mercer vindt dat ze maar saai is en dat ze eigenlijk niets meer doet, dat er werkelijk toe doet, wil ze niet inzien.
Dan is er nog de mysterieuze Kalden, die zo nu en dan opduikt en waar Mae een heimelijke liefde voor voelt. Hij probeert Mae er ook van te overtuigen, dat de Cirkel veel te veel macht krijgt en dat dit helemaal niet goed is.
Mae heeft zich inmiddels echter helemaal aan de Cirkel over gegeven. Ze is helemaal transparant en draagt altijd een camera bij zich, zodat iedereen altijd met haar mee kan kijken.

In het boek wordt getoond hoe dit alles langzaam tot stand komt. Ook draagt Mae een armband, waarmee ze constant haar gezondheid kan monitoren en ook deze informatie wordt natuurlijk met iedereen gedeeld. Alles moet namelijk worden vastgelegd en er mag geen informatie meer verdwijnen.
Technologie zal alle problemen oplossen en de democratie in een doe-mocratie veranderen. Iedereen moet namelijk meedoen en overal over kunnen meebeslissen en de Cirkel biedt daarvoor de middelen. Iedereen heeft immers een Cirkel-account nodig, om deel te kunnen nemen aan de samenleving en te kunnen betalen, dus kan dit ook worden gebruikt om te stemmen. Wie niet stemt, kan eenvoudig van alles worden afgesloten. Politici kunnen dus via de Cirkel altijd hun kiezers raadplegen.

Om een einde te maken aan het raciaal profileren, moeten politiemensen dus altijd kunnen zien of iemand al eerder een misdrijf heeft gepleegd. Op die manier kunnen ze de boeven er al uitpikken. Aangezien bendeleiders vaak buiten schot blijven, omdat ze nooit gepakt worden, is ook iedereen die contact heeft met criminelen automatisch verdacht.
En zo kan elk probleem dus worden opgelost. Dat hierdoor misschien andere problemen ontstaan, wil Mae niet horen. Zelfs als haar vriendin Annie, aan wie ze haar baan te danken heeft en die functioneert als proefpersoon voor een project om alles uit het verleden bloot te leggen, zegt dat het misschien helemaal niet goed is om alles te weten, luistert Mae niet.

Zo verandert een samenleving, die zich beroept op haar menselijkheid en haar openheid in een samenleving waar tegenstemmen niet meer gehoord worden en die juist onmenselijker wordt. Als iemand die wordt achtervolgt door Cirkelaars, die zeggen dat ze vrienden willen worden, met z'n auto van een viaduct rijdt, is de reactie in de eerste plaats dat de schade die deze manouver aan heeft gericht, voorkomen had kunnen worden, als de auto op afstand bestuurd had kunnen worden. Dat er een mens de dood in is gedreven, wordt min of meer goedgepraat. De man moet gek geworden zijn van eenzaamheid, omdat hij teruggetrokken leefde en als iemand dood wil, moet je hem niet tegenhouden.
Al met al is het een angstaanjagend goed boek, dat laat zien hoe goede bedoelingen in hun tegendeel kunnen veranderen. Het kostte me moeite om er een bespreking van te schrijven, omdat ik iedere keer de neiging had om het hele verhaal samen te vatten.


ISBN 9789048818631 | Paperback | 344 pagina's | Lebowski Publishers | november 2013
Vertaald door: Gerda Baardman, Lidwien Biekmann, Brenda Mudde, Elles Tukker

© Renate, 16 april 2015


Lees de reacties op het forum en/of reageer:

 

Wat is de Wat Wat is de Wat


Nog maar een jongetje is hij, nauwelijks ouder dan een jaar of acht, als zijn dorp Marial Bai in Zuid-Soedan wordt aangevallen. Er heerst een burgeroorlog. Zijn kinderogen zien dingen die hem in één klap zijn onschuld afnemen. Zijn dorpsgenoten worden vermoord en hun huizen verwoest. Er is maar één optie en dat is vluchten. Valentino Achak Deng vlucht. Er is simpelweg geen andere keuze. Waar zijn familie is weet hij niet. De kans is groot dat ze niet meer in leven zijn. Hij staat er alleen voor. Een klein kind dat moederziel alleen is.

Valentino Achak Deng vlucht zo ver mogelijk. Overal heerst chaos en vele dorpen zijn er net zo ellendig aan toe als het zijne. Uiteindelijk sluit hij zich aan bij een grote groep jongens die, net als hij, niemand meer hebben. De Lost Boys. Te voet gaat de steeds groter wordende groep onderweg naar Ethiopië. Daar heerst vrede en zal alles goedkomen. Tenminste: Dat houden ze zichzelf en elkaar voor. Zonder hoop zijn ze immers nergens. De tocht is zwaar en gevaarlijk. De honger is overweldigend. Wilde dieren en menselijke moordenaars liggen op de loer. De uitputting, ziekte en honger eisen hun tol en kinderen die even uitrusten staan steeds vaker nooit meer op. Valentino Achak Deng weet het vluchtelingenkamp te bereiken maar daar eindigt zijn verhaal niet. In totaal zal hij dertien jaar in een vluchtelingenkamp wonen. Eerst in Ethiopië en later in Kenia. En ook daar heerst honger en sterven mensen aan allerlei ziektes die door ondervoeding de kop op steken. Er zijn groeperingen actief in de kampen die jongens tot kindsoldaten willen omvormen. Het is er niet veilig. Er heerst geen geborgenheid en de toekomst is onzeker totdat hij eindelijk de kans krijgt het continent te verlaten. Op dit moment bouwt hij een nieuw bestaan op in Amerika. Hij heeft het overleeft. Ruim tweeëneenhalf miljoen anderen niet.

Dit verhaal is onvoorstelbaar zielig en aangrijpend. Ik moest het boek telkens even wegleggen om het allemaal even te laten bezinken. Hoewel dit geen biografie is, is het verhaal van Valentino Achak Deng grotendeels waargebeurd. De schrijfstijl is heel intens. Overweldigend en hartverscheurend. Het is nauwelijks te bevatten hoe wreed het leven kan zijn. Hoe wreed mensen kunnen zijn. De dingen die Valentino Achak Deng als kind heeft gezien zijn zo gruwelijk dat menigeen eraan onderdoor zou gaan. Velen deden dat ook. Het is ronduit bewonderenswaardig dat hij zich staande hield. Een andere keuze was er ook niet. Het was doorgaan of doodgaan. Valentino Achak Deng ging door. Wilskracht of geluk? Waarschijnlijk een combinatie van beide want met wilskracht alleen kwam je er niet.

Deze roman is een absolute must-read. Omdat dit verhaal verteld moet worden aan zoveel mogelijk mensen. Omdat niemand zijn of haar ogen mag sluiten voor het leed dat de medemens kan treffen. Hoewel de inhoud van het verhaal heel heftig is, is de schrijfstijl niet zwaar zodat het boek goed te lezen is. Het verhaal wordt vertelt door de volwassen Valentino Achak Deng die in Amerika woont. Hij wordt in zijn eigen huis overvallen en terwijl hij gekneveld op de vloer ligt, vertelt hij in gedachten zijn verhaal aan het jongetje dat hem bewaakt. Later vertelt hij in gedachten verder tegen de receptionist van de Eerste Hulp – hij is tijdens de overval gewond geraakt – en weer later tegen bezoekers van het fitnesscentrum waar hij werkt. Een ongebruikelijke schrijfstijl die heel persoonlijk is en past bij het verhaal.

Wat is de wat is een verhaal dat een diepe indruk op mij heeft gemaakt. Het heeft me enorm geraakt.


ISBN 9789048813551 | Hardcover | 639 pagina's | Lebowski Publishers | mei 2012
Vertaald door Wim Scherpenisse en Gerda Baardman

© Annemarie, 27 mei 2012


Lees de reacties op het forum en/of reageer:

 

Wat is de Wat Wat is de Wat


Onze minister-president heeft al zijn ministers en staatssecretarissen het boek van Dave Eggers meegegeven om te lezen tijdens hun vakantie...
Ik weet dat ze een indrukwekkend boek in handen hebben, een boek dat je ondanks de dikte in een ruk wil uitlezen. Informatief en ontroerend.
Het is het verhaal van een jongen in Zuid-Soedan ten tijde van de burgeroorlog, die ontstaat als de regering (vooral Arabieren) de sharia instelt voor het hele land. De geschiedenis van Soedan is complex, het is in feite voor het verhaal niet zo belangrijk om precies te weten hoe het allemaal zit. (geïnteresseerden kunnen hier kijken)

De zesjarige jongen Achak weet niets van de wereldpolitiek, hij heeft nog nooit van andere landen gehoord. Maar hij ziet wel de rebellen van het SPLA (Soedanees volksbevrijdingsleger) die zijn dorp binnenvallen, en het vredige leventje verstoren. Zij eisen voedsel en willen dat de mannen mee gaan vechten. Hun gedrag is vreedzaam vergeleken bij de Arabische rovergroepen, die mensen vermoorden, vrouwen en meisjes meenemen en hutten platbranden.
Zij blijken 'gestuurd' door de regering, die zo het verzet van het Zuiden wil breken.
Het gezin van Achak valt uiteen, pas jaren later hoort hij wat er van zijn ouders, broers en zussen geworden is. Vluchtend vindt hij gezelschap van andere vluchtende jongens (the lost boys), waarmee hij naar het noorden trekt, met einddoel Ethiopië. De jongen heeft geen idee dat het de bedoeling is dat zij in Ethiopië opgeleid worden om bij het leger ingelijfd te worden. De groep vluchtelingen wordt steeds groter, maar de oorlog en honger zullen ook veel jongens weer wegnemen. Achak overleeft, maar ziet vrienden sterven.
Bijna geeft hij het op, hij gaat langs de kant van de weg zitten om te sterven, en dan is daar Maria, een van de weinige meisjes in de groep. Maria haalt hem over verder te gaan. Hij belandt in een vluchtelingenkamp, het eerste van vele kampen. Vanuit het laatste waar hij meer dan tien jaar zal wonen, wordt zijn overtocht naar Amerika geregeld. In Atlanta probeert hij een bestaan op te bouwen. Als hij het verhaal begint te vertellen wordt hij als een echte Amerikaan overvallen en beroofd...
Dit is heel summier het geromantiseerde verhaal van Valentino Achak Deng een man die 'geluk' heeft gehad. Veel lotgenoten zitten nog in kampen in Soedan, waar de oorlog alleen maar verergerd is.
De kracht van het boek is de mengeling van fictie en non-fictie. Het af en toe teruggrijpen naar het heden is een welkome onderbreking, net op de momenten dat je de ellende even niet meer kunt hebben. Hoewel het leven in Amerika ook niet zo rooskleurig is, het is wel anders.
Wat de Wat is, ik weet het niet. Maar het klinkt niet goed... niet na dit boek.


ISBN 9049950485 | Hardcover | 460 pagina's | Rothshild & Bach | 2007

© Marjo, juli 2008


Lees de reacties op het forum en/of reageer:

 

Zeitoun Zeitoun


Abdulrahman Zeitoun en zijn vrouw Kathy wonen, samen met hun vier kinderen, in New Orleans. Op de radio zijn voortdurend waarschuwingen over de aankomende orkaan Katrina. Iedereen wordt aangeraden de stad te verlaten. Zeitoun en Kathy reageren vrij laconiek, het is de zoveelste orkaan en ze handelen inmiddels in een soort routine. Kathy vertrekt met de kinderen naar familie en Zeitoun blijft om het huis en het bedrijf te beschermen.
Kathy heeft er een hekel aan dat Zeitoun altijd weigert mee te gaan maar ach, het is altijd goed gegaan.
- Wij als lezer weten hoe erg de orkaan is geweest dus inwendig hoop je wel dat Zeitoun meegaat met vrouw en kinderen. -  Maar Zeitoun heeft een goedlopend eigen bouwbedrijf en veel mensen willen nog graag dat hij hun huis extra beveiligd d.m.v. dichttimmeren van ramen etc.

In zijn eigen huis ondergaat Zeitoun de orkaan en alles lijkt goed te zijn gegaan, de schade valt mee tot zijn en Kathy's opluchting. Er volgt een drukke dag en Zeitoun valt als een blok in slaap. Maar als hij de volgende dag wakker wordt staat New Orleans  blank. De dijken zijn doorgebroken.
Gelukkig heeft Zeitoun een tweedehands roeiboot en daarmee peddelt hij door de ondergelopen straten. Zijn mobieltje doet het niet meer maar bij een kennis blijkt, wonderbaarlijk genoeg, de telefoon het nog te doen. Zo kan hij toch Kathy bellen. Ze spreken af dat hij haar elke dag om twaalf uur belt.

Aanvankelijk voelt Zeitoun zich geweldig. Hij lijkt voorbestemd geweest om achter te blijven. Dagenlang peddelt hij door de omgeving. Hij redt mensen die onmogelijk hun huis uit konden komen. Hij geeft elke dag  achterlaten huisdieren te eten. Hij denkt aan zijn jonggestorven broer, de zwemkampioen, de held van de familie. Hij hoopt door zijn werk na de orkaan die heldendaden te evenaren.
Kathy waarschuwt Zeitoun, hij is moslim en afkomstig uit Syrië, zijn uiterlijk kon hem wel eens tegenwerken, ondanks dat hij een Amerikaan is. Maar Zeitoun gelooft in zijn land en vooral in zijn stad waar hij zoveel gebouwen heeft helpen opknappen, waar hij zoveel mensen heeft leren kennen, waar hij een uitstekende naam heeft opgebouw.
Maar de optimistische roes waarin Zeitoun verkeert, veranderd langzamerhand in een nachtmerrie. Het aanvankelijk heldere water gaat stinken, de ramp is enorm en er worden steeds meer meldingen van plunderingen door gewapende groepen gemeld. Het leger wordt ingezet, de sfeer wordt steeds grimmiger en Zeitoun verdwijnt... De hel barst los...

Het boek van Dave Eggers vertelt een waargebeurd verhaal. Eggers had over de familie Zeitoun gelezen en nam contact met hen op. Al snel bleek dat hun verhaal veel meer omvatte dan hij aanvankelijk gedacht had, wat uiteindelijk resulteerde in dit boek. Wat de familie Zeitoun overkomt is mensonterend, dankzij onervaren agenten, opgefokte militairen en  een slecht hulpsysteem, het is de waanzin ten top. Als je niet wist dat het  waargebeurd  is, zou je denken dat fantasie van de schrijver wel erg op hol is geslagen.
De toon is erg afstandelijk, maar toch, had Dave Eggers het met veel sentiment gebracht dan had het verhaal niet zo'n impact gehad dan het nu heeft. Het is een verhaal over de kracht van mensen die ongelofelijke dingen meemaken. Het is een boek dat de impact van de denkbeelden van  Bush weergeeft en zeer tot nadenken stemt.


ISBN 9789048803057 | Gebonden | 400 pagina's | Lebowski Publishers | november 2009
Vertaling: Maaike Bijnsdorp en Lucie Schaap

© Dettie, 07 februari 2010


Lees de reacties op het forum en/of reageer: