Daan Heerma van Voss
Een zondagsman
Ellen is van de trap gevallen, heeft meerdere nekwervels gebroken en is in coma geraakt. Oscar woont nu samen met stiefdochter Sophie in het grote huis. Ze praten met elkaar maar van een goede verstandhouding is geen sprake. Elke nacht slaapt Oscar bij zijn vrouw in het ziekenhuis. De situatie blijft hetzelfde, Ellen is er lichamelijk wel maar dat is alles. Er is niets meer van de oude Ellen over.
Thuis converseert Oscar met Sophie, houdt haar cijfers die ze op school haalt bij. Hij komt tot de ontdekking dat hij eigenlijk niets van zijn stiefdochter weet. Zij woont op haar kamer boven, draait daar haar muziek en ontvangt daar haar vrienden. Oscar kent haar vrienden niet. Alleen tijdens het eten spreken ze elkaar. Oscar constateert verandering in eetgedrag, hoe lang is dat al zo? Moeder Ellen en dochter Sophie bivakkeerden vaak met elkaar op hun kamers, zij hadden samen iets waar hij niet bij hoorde, niet in paste. Oscar ontdekt dat hij zijn vrouw eigenlijk ook niet kent.
Hij probeert familie van Ellen te vinden en stuurt brieven naar mensen met de naam Zondag die in haar geboorteplaats wonen. Hij hoopt dat zij misschien Ellen uit de coma kunnen halen. Hij wil weten of ze meeleven met haar. Er volgt één bizarre reactie.
Oscar functioneert wel maar meer als robot. Uiteindelijk hervindt hij zijn lichaam weer op de sportschool. Maar ook deze vreugde is van korte duur. Zijn geest maalt echter maar door.
Het is een verhaal van een man die probeert overeind te blijven nadat zijn leven helemaal ondersteboven is gegooid. Hij vraagt zich af wat hij met Sophie moet als Ellen mogelijk overlijdt, in feite is zij niets van hem. Hij ontdekt dat er veel vragen in hem omhoog komen die hij zich nooit gesteld heeft voor de val. Wat voor huwelijk had hij eigenlijk? Wat betekende Ellen voor hem? Hij dwaalt door Amsterdam, haalt herinneringen op, zelfs aan zijn ouderlijk huis. Oscar en Sophie proberen er het beste van te maken, beiden zijn eenzaam maar kunnen elkaar niet bereiken. Ze zitten beiden op een eiland, het water tussen hen is te diep.
Het is een prachtig geschreven verhaal. De ontreddering en vertwijfeling van Oscar is zeer goed verwoord. Geen enkel huwelijk is altijd sprookjesachtig, ook dat geeft de schrijver subtiel weer. Maar vooral de zoektocht naar een invullen, naar een balans vinden in de nieuwe situatie is schitterend weergegeven. Het einde is een complete verrassing.
Een heel mooi, bijna verpletterend, romandebuut. Het boek kan - mits zijn in boekvorm uitgegeven dubbelinterviews niet als debuut gezien worden - regelrecht op de shortlist voor de Academia Debutantenprijs 2012.
ISBN 9789045097459 | Paperback | 176 pagina's | Atlas Uitgeverij | oktober 2010
© Dettie, 29 oktober 2010
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
Een zondagsman
‘Een psychiater is een dokter, een wetenschapper met een medisch bewustzijn.’
Oscar van Bohemen is behalve zo’n wetenschapper ook een man wiens leven in het slop is geraakt. Zijn vrouw ligt na een val van de trap in het ziekenhuis, comateus, maar omdat hem is aangeraden gewoon door te gaan met zijn eigen leven is hij na enkele maanden weer begonnen met zijn praktijk. Waar nog maar één patiënt op komt dagen, en eigenlijk kan hij dat mens niet uitstaan. Hij heeft er geen enkel probleem mee ook haar te laten gaan. Thuis heeft hij nog een stiefdochter, Sophie. Hij zou haar moeten steunen, haar moeten begeleiden in haar dagelijkse leven, maar het lukt hem niet, deels omdat Sophie het niet toestaat. Ze gaat haar eigen gang wel. Sophie had wel een goede band met haar moeder, maar Oscar liet ze toch al niet toe in haar leven. Nu helemaal niet meer. Als hij ’s nachts slapeloos naast Ellen in het ziekenhuis ligt, beseft hij dat hij ook van zijn vrouw niet zo veel weet.
Hij zet de onvermijdelijke stap: hij gaat informatie zoeken: Ellens familieleden opzoeken. Hij schrijft de ‘Zondags’ aan, en de ‘Sontags’ die hij in het telefoonboek vindt. Er komt nauwelijks reactie. En wie is die Peter die in Ellens agenda staat? Een vreemde envelop is het enige resultaat, en eigenlijk is het niet eens zeker dat het een reactie is op zijn brieven. Hij laat het voor wat het is, en gaat zich richten op de sportschool. Omdat hij last had van hoofdpijn heeft een verpleegster hem aangeraden te gaan bewegen, maar als het sporten een obsessie wordt, is ook deze fase voorbij. In het ziekenhuis leert hij een man kennen: ’zijn we vrienden?’ ‘Als jij geen vriend van me bent’, zegt hij, ‘dan ben ik vriendloos.’
En dan wordt Ellen wakker, en mag mee naar huis. Het nieuwe jaar komt eraan.
Misschien is het niet zo vreemd als je na zoveel jaar huwelijk ontdekt dat je de ander niet echt kent. Voor de hoofdpersoon in dit boek die zelf al aangeeft dat hij geen ‘mensenmens’ is, is het onmogelijk. Hij beseft zijn tekortkoming, en doet zijn best om daar verandering in te brengen, nu de bodem onder zijn leven vandaan is gevallen.
De vraag is of je de ander ooit goed kunt kennen. Zijn we niet allemaal als de oneliners waarmee Daan Heerma van Voss zijn boek opsiert. Tot eenzaamheid gedoemd, eenlingen, niet in staat contact te leggen. Als je ondanks dit gegeven niet in staat bent je leven toch een zinnige wending te geven, wat moet je dan?
Een roman met een heldere stijl, die de zwaarmoedigheid oproept die de ik-persoon begeleidt in de dagen van zijn tegenspoed.
‘Ik ben tot verveling verplicht, dokters komen altijd te laat.’
‘Het doel van ieder huwelijk is zo kort mogelijk alleen te zijn.’
ISBN 9789045097459 | Paperback | 176 pagina's | Atlas Uitgeverij | oktober 2010
© Marjo, 04 oktober 2011
Lees de reacties op het forum en/of reageer: