Cristovão Tezza

Toon alleen recensies op Leestafel van Cristovão Tezza in de categorie:
Cristovão Tezza op internet:

 

Eeuwig kind Eeuwig kind




'Ik geloof dat het vandaag is,' zei ze. 'Nu,' vulde ze aan met stemverheffing, zijn arm aanrakend omdat hij een verstrooide man is.


Met deze openingszinnen wordt de geboorte van Felipe aangekondigd. De artsen vertellen de kersverse ouders dat het jongetje het syndroom van Down heeft. De wereld van de ouders stort in. Met name de vader weet zich geen raad.

'Wat opwelde was geen huilen van commotie maar iets vermengd met een woedend soort haat.' [...]  Een stil net van solidariteit - de solidariteit van de tragedie, een zwijgende solidariteit - verhief zich binnen een paar uur rondom hem, maar hij wilde niemand horen. Hij blijft zich verzetten; de volgende minuut van zijn leven ligt voor hem, maar hij wil de deur niet openmaken. In de stilte met vrouw en kind merkte hij dat hij huilde, wat niet lang duurde. Hij probeerde wanhopig een woord te vinden in die leegte; er was er geen een.'


De vader blijft daarna dan ook hardnekkig weigeren de waarheid onder ogen te zien. Het kind reageert normaal op alles volgens hem. Had hij niet onlangs gelezen dat een kind met een mongoloide uiterlijk helemaal niet het syndroom van Down hoeft te hebben? Is het geen diagnosefout? Hij leest in encyclopedieën en spreekt met een geneticadocent, het kan zomaar zijn dat zijn kind het syndroom niet heeft. Er wordt een DNA test gedaan... Felipe heeft wel degelijk het syndroom van Down. Maar zei de professor niet dat tachtig procent van de mongoloide kinderen niet lang blijven leven? Dat de meeste kinderen met het Down sdyndroom een hartkwaal hebben? Felipe wordt onderzocht... zijn hart functioneert uitstekend.

De vader ontwijkt, wil er niet aan, de moeder, zijn vrouw, onderneemt actie. Ze leest over een stimulatieprogramma voor kinderen met een Downsyndroom. De vader, hij is schrijver, ziet het ook zitten. Een compleet programma heeft een begin, een midden en een eind. Dat is overzichtelijk, daar kan hij wat mee. Bovendien zal hij het meest met het kind te maken krijgen. Zijn vrouw heeft een drukke baan. De ouders zijn niet het probleem, de ouders zijn de oplossing wordt hem in de kliniek waar het programma uitgelegd wordt, verteld. Het grote toverwoord is motivatie. De vader gelooft in de behandeling. De vader 'bladert met het enthousiasme van een toerist die een reisfolder bekijkt door de gestencilde pagina's met de dagindeling - liever gezegd de uurindeling- van de oefeningen waaraan ze zich de komende jaren zullen wijden.'
En zo begint het nieuwe leven van de vader en de zoon. Het programma wordt nauwgezet gevolgd.


Wat dit boek zo bijzonder maakt is vooral de enorme zelfreflectie van de vader. Hij vindt zichzelf af en toe een dweil van een vent maar draagt evengoed wel een kern van trots, van zelfwaardering in zich waardoor hij niet in een depressie schiet. Hij schrijft maar door, wetende dat het goed is wat hij schrijft, ondanks de vele afwijzingen. Hij blijft de letterencolleges volgen, hij heeft het diploma nodig 'om te overleven'. Hij blijft 's avonds naar de kroeg gaan en mochten ze naar zijn zoon vragen dan is 'alles oké'. Hij praat niet graag over Felipe. Diep in zijn hart is er nog steeds de schaamte dat hij 'zo'n kind' heeft afgeleverd.

Toch leert de vader met het verstrijken der jaren veel van Felipe. De jongen heeft geen besef van tijd, is dat erg of is het een zegen? Als Felipe iets doet wat niet mag dan krijgt hij wel straf. Felipe is dan eventjes verdrietig totdat er weer iets interessants te zien of te horen is. Heeft dat niet iets moois, de straf aanvaarden, verdrietig zijn maar dan weer doorgaan omdat er nog zoveel te ontdekken valt in de wereld?
De taal, die voor de vader zo belangrijk is, leeft niet bij Felipe. Toch laat Felipe hem vaak versteld staan door dingen die hij doet en zegt en kennelijk toch het een en ander onthouden heeft. Alleen komt het er niet in volzinnen uit.

Het altijd goede humeur van Felipe doet de naar somberheid neigende vader ook nadenken. 'Je lijdt aan een zware ziel' zegt hij over zichzelf.
Als Felipe iets niet mag dan haalt hij zijn schouders op en lacht en leeft weer door. Vaak verzint hij dan wel iets anders zodat hij het toch kan doen.
Felipe is enthousiast, er is zoveel moois, er is zoveel leuks. Het opent de ogen van de vader. Waarom zo moeilijk doen? Waarom zo zwaar op de hand zijn? Ook de ontwapende eerlijkheid van Felipe doet hem beseffen hoe lastig mensen het elkaar af en toe maken.
Langzamerhand groeit de acceptatie en ontstaat er een onverbrekelijke band tussen vader en zoon.


Een in prachtige taal geschreven tijdloze roman, gebaseerd op eigen ervaringen, waarin de vader genadeloos eerlijk over zijn angsten, gebreken, vermijdingsgedrag en langzame acceptatie vertelt.

Cristovão Tezza (Brazilië 1952) is hoogleraar aan de Universiteit van Paran. Hij wordt beschouwd als een van de toonaangevende schrijvers in Brazilië. Eeuwig kind werd bekroond met vijf Braziliaanse literaire onderscheidingen en een prijs voor Portugese literatuur.
Cristovão is vader van Felipe, een 26-jarige jongen met het syndroom van Down.


ISBN 9789025431532 | Paperback | 0 pagina's | Uitgeverij Atlas Contact | september 2009

© Dettie, 08 mei 2013


Lees de reacties op het forum en/of reageer: