Op de hoogte
Christophe Van Gerrewey

Dit boek is een monoloog van een man, die schrijft aan een vrouw. Zo brengt hij het tenminste. Maar niet in briefvorm, want hij zal het nooit versturen. Nee, het moet een boek worden.

‘De belangrijkste reden waarom dit geen brief is, bestaat er echter in dat ik voor jou geen afzender meer kan zijn, en jij voor mij niet langer een ontvanger.’

De man is duidelijk bezig zijn hart te luchten. Hij spreekt de vrouw aan, maar houdt er rekening mee dat het een ‘gewoon’ boek zal worden. Voor wie het maar lezen wil dus. Wie weet leest de vrouw dat ooit nog eens. Of andere betrokkenen. Maar misschien ook niet.
Hij bevindt zich terwijl hij schrijft in het appartement van vrienden, waar hij en de vrouw, met wie hij dus een relatie had, de zomer ervoor ook waren op om te passen, op het huis en op de poes. Nu is hij alleen. Wat hij opschrijft is een erg persoonlijk document, helemaal vanuit zijn eigen visie, waarin de lezer uit op maakt dat hij en de vrouw niet samenwoonden. Het was een soort latrelatie, waarbij ze wel zo veel mogelijk probeerden ergens een weekend of langer samen te wonen, vaak dus in de vorm van oppas.
Als je eenmaal het boek uit hebt, en dus weet wat voor wending het verhaal krijgt, dan besef je dat het wel een erg eenzijdig verhaal is. De vrouw komt er niet altijd goed van af. Maar de schrijver is wel eerlijk in de zin dat hij duidelijk aangeeft dat het alleen zijn woorden zijn, dat hij haar en anderen niet de gelegenheid heeft gegeven tot een weerwoord. (hoewel...)
Het lijkt wel of hij in Muisje, de poes, een lotgenoot ziet. Het verhaal vormt een analogie met de verteller zelf: Muisje heeft erg veel vlooien maar was eerder het onderwerp van veel liefdesuitingen. De verteller was ooit ook de geliefde, nu niet meer.

‘Van toen af was het duidelijk dat wij Muisje niet meer zouden aanraken. Van het ene moment op het andere, zonder dat hij er iets van begrepen had, werd hij in een volstrekt isolement geslingerd.’

Dat gebeurt in feite met de verteller ook: hij is zijn geliefde kwijt, en lijkt niet goed te begrijpen waarom.
Het relaas is behalve het relaas van de verloren gegane relatie ook een kritiek op de samenleving. Gent, de plek waar alles zich afspeelt, is maar een duffe stad. Het Zweedse concern krijgt er van langs, maar dan vooral de mensen die daar heen gaan. ‘Het is iets wat ons allemaal te wachten staat, minstens één keer’.

En het is vreemd:  hij legt zijn ex-geliefde soms woorden in de mond. Een soort zelfkritiek?  Of toch een schrijverstrucje?
Dit zegt zij:  ‘Altijd maak jij van te voren plannetjes waar ik aan moet gehoorzamen door er een lijdzame rol in te spelen’.
Het boek zet de lezer steeds op een ander been, waarbij je geen idee hebt of het het verkeerde been is. Dat is het knappe van dit boek. Het zit uitstekend in elkaar, maar laat de lezer met vele vragen achter. Daar moet je van houden.

ISBN 9789085423508 | Hardcover | 188 pagina's | De Bezige Bij | maart 2012

© Marjo, 20 augustus 2013

Lees de reacties op het forum en/of reageer:

Op de hoogte
Christophe Van Gerrewey

De niet bij name genoemde verteller verblijft voor een paar weken in het huis van vrienden. Hij zorgt voor Muis, de kat. Het is het huis waar hij het voorgaande jaar ook verbleef maar toen met zijn eveneens niet bij naam genoemde ex-vriendin. Het huis maakt dat alle herinneringen aan haar in al zijn hevigheid komen opzetten. Hij besluit haar te schrijven, het zal niet echt een brief maar een heel boek gericht haar worden. En dan komen we gelijk bij het punt wat het boek zo anders dan anders maakt. De taal die Van Gerrewey gebruikt is vreemd voor iemand die gericht aan een persoon schrijft. Hij legt steeds dingen uit die zijn ex-vriendin al weet...

'Door het raam op de eerste verdieping kijk ik uit op een langwerpig bakstenen gebouw, dat de kleine achtertuin begrenst en het gras en de struiken en de eenzame boom tot staan brengt, dat rechts en links buiten mijn blikveld eindigt en begint, en dat bekroond wordt door een reeks schuine, asymetrische daken die elkaar opvolgen als de tanden van het blad van een zaag - een gigantische zaag waarmee een stuk land van de wereld kan worden gescheiden. Daarachter staan hoge sparrebomen, dicht bij elkaar, bijna vormen ze een bosje, en in de verte kan ik een wit appartementsgebouw zien dat net boven die bomenrij uittorent.'

Tja, als zijn vriendin er vorig jaar ook was, weet ze dit allemaal wel. Er volgt een heel verhaal over de kat en hoe aardig zij voor het beest was en hoe goed ze met hem op kon schieten. Hoe vertelt hoe kordaat hij haar vond toen ze de vrienden ronduit meldde dat ze vroegtijdig waren vertrokken omdat het huis vergeven was van de vlooien.
Het verhaal sukkelt maar door over de voorbije relatie. Er wordt verteld welke opmerkingen ze plaatste, hoe leuk ze aanvankelijk was en hoe goed ze het hadden. Hoe fijn hij haar, als goed schrijver, had geholpen met haar essays. Hij vertelt hoe scherp en afkeurend ze reageerde op zijn vrienden.
Hij vraagt zich af of ze elkaar eigenlijk wel kenden, wat er mis ging, waarom ze niet verder wilde met hem. Hij heeft het over de keren dat ze tijdelijk samen in een huis of hotel woonden maar nooit samenwoonden. Aan dat laatste was hij nog niet toe.
Het is duidelijk, deze verteller zit niet lekker in zijn vel. Hij probeert zijn draai weer te vinden na de breuk maar eigenlijk gedraagt hij zich als een dreinend kind waarvan het favoriete speeltje is afgepakt.
Maar het is niet alleen hun relatie waarover hij schrijft, ook de stad Gent wordt onderuit gehaald. Ook De Standaard is niets etc.

Het bijzondere is volgens de verteller, dat zijn beschouwingen en meningen over zijn ex door iedereen, de lezers van het boek, gelezen zullen worden. Hij richt zich dan wel tot haar maar ook weer niet helemaal, waardoor het boek ook geen echte brief zal zijn. Dat verklaart ook waarom alles wat zij al weet, zoals de omgeving e.d. evengoed verteld wordt, dat is voor de lezer.

Heel onverwacht begint ineens, aan het eind van het boek, de ex-vriendin antwoord te geven. Aanvankelijk heb je het niet eens door. Ook hier is de taal deels niet echt gericht aan de verteller, wat vervreemdend werkt.
Het lijkt alsof zij alles wat hij geschreven heeft al gelezen heeft, wat niet kan, want het boek is nog niet uitgegeven en ze hebben geen contact meer.  Ze 'zegt' bijvoorbeeld: 'Je kunt niet omgaan met verlies, en daarom suggereer je, bladzijde na bladzijde, dat wat je verloren hebt niet eens zo bijzonder was. Zo gaan mannen vaak met literatuur om: ze schrijven om de wereld zwart, onmogelijk en chaotisch neer te zetten, zodat ze zich vervolgens beargumenteerd uit die wereld kunnen terugtrekken.'
Ze veegt de vloer met hem aan, in die paar bladzijden geeft ze ongezouten haar reactie op het verhaal van de verteller.

Het is een vreemd boek, totaal anders dan andere boeken. Soms zijn de zinnen erg lang en gaat de verteller oneindig lang over een onderwerp door. De personages komen niet tot leven, het blijven papieren figuren.  Soms denk je, ja dit is mooi, dit is knap geschreven, dit is goed weergegeven. Om een paar bladzijden verder weer een aantal heel gekunsteld geschreven bladzijden te lezen. Het is zo'n boek dat je niets vindt of alles, een tussenweg is er denkelijk niet. Het is apart, dat wel, maar dat is ook de grootste kracht van dit boek, het verhaal zelf is wazig en blijft niet hangen, zelfs één dag na lezing niet.
Persoonlijk houd ik niet van deze manier van schrijven, maar meningen verschillen zoals blijkt uit de diverse recensies over dit boek, dus wie weet wordt Van Gerrewey de winnaar van de Academica Literatuurprijs voor debutanten maar dat zal hij dan helaas niet aan mij te danken hebben.

Zie ook het korte interview met Christophe Van Gerrewey op you-tube

ISBN 9789085423508 | Hardcover | 188 pagina's | De Bezige Bij | maart 2012

© Dettie, 09 juni 2013

Lees de reacties op het forum en/of reageer: