Chris Polanen
Categorie: Recensies Volwassenen
Waterjager
‘Een asfaltweg met zowel houten als stenen huizen in verschillende staten van verval. Zinken daken waarop elke regendruppel te horen was.
Kippen en honden scharrelden tussen de papaja- en bananenbomen en de felrood bloeiende faya-lobi. Groene hagedissen doorkruisten de moestuinen met groentesoorten, die Surinamers hun kinderen dagelijks dwongen te eten. ’Hoe bitterder, hoe gezonder.’
Als JC nu uitkijkt over de Julianastraat ziet hij bruin water, waar huizen boven uit steken. De dijken zijn doorgebroken, en de rivier staat nu in de hele stad. Een lege stad. De bewoners zijn veelal weggetrokken, toen er een nieuwe stad werd gebouwd buiten bereik van het water, en de oude stad en de resterende bewoners aan hun lot werden overgelaten.
Het is nu een stad zonder gezag, zonder wetten. Basisvoorzieningen zoals elektriciteit, een goede watervoorziening, of communicatiemiddelen ontbreken. Er zijn nog goudzoekers, vissers en mensen die geen geld hebben om zich in de nieuwe stad te vestigen.
JC, zijn vier jaar jongere broertje en zijn ouders bleven; zijn vader weigerde het ouderlijk huis te verlaten. Zijn moeder werd het zat en vertrok naar Nederland. Zij nam Joshua, het broertje mee.
Als JC ouder wordt, ontwikkelt hij zich tot een leider. Hij kan vechten als de beste, en daarmee controleert hij degenen die zich eveneens ophouden in de ondergelopen stad.
En dan komt Joshua terug. Drieëndertig is hij, opgeleid tot arts. De jaren in IJmuiden waren jaren vol heimwee, hij voelde zich er niet thuis. Zijn terugkeer was onontkoombaar, al had hij geen idee wat hij aan zou treffen. Er was al jaren geen contact meer met zijn broer en zijn inmiddels overleden vader. Hij is verbijsterd door wat hij aantreft maar maakt al snel deel uit van JC’s leven. En zijn expertise als arts is er zeer welkom!
Nu hevige orkanen en overstromingen aan de orde van de dag zijn, is het scenario dat Chris Polanen schetst niet eens zo onvoorstelbaar. Zonder een overkoepelend gezag verloedert de samenleving snel, als daar überhaupt nog sprake van is.
Maar het achterliggend thema van het verscheurde gezin, de heimwee, het je nergens thuis voelen, is van alle tijden. Hier is de roman actueel:
‘In Suriname scheen de zon, werd je op straat herkend, was er altijd een reden om te lachen en te feesten, maar kon je ten onder gaan tijdens een van de vele crises met hun schaarste en inflatie. In Nederland kwijnde je weg omdat je de zon maandenlang nauwelijks zag, liep men je voorbij alsof je onzichtbaar was, maar was er in moeilijke tijden altijd subsidie of een uitkering. In Suriname kon je in de kracht van je leven overlijden aan de steek van een besmette muskiet, omdat men in het ziekenhuis geen medicijnen had of gewoon vergat dat je er lag. In Nederland hield men de meest agressieve vormen van kanker met geavanceerde behandelingen tegen zodat je nog jaren achter glas kon wegkwijnen, dromend over Suriname.’
Waterjager is het debuut van een in Suriname geboren dierenarts, die zelf ook last heeft van heimwee. Ook al speelt het verhaal in de toekomst, het is te realistisch om sciencefiction genoemd te worden. Helemaal een realistische roman is het evenwel ook niet, daarvoor is er te veel nadruk op de dromen, en is de rol van de overleden jongen Ambrose te groot.
Maar is een verzonnen verhaal mag alles, en het geheel is - op en wat uitgesponnen einde na - overtuigend, al was het maar door de fraaie manier van schrijven. Chris Polanen schrijft helder en schuwt geen moeilijke scenes. De liefde tussen twee broers in een verloederde samenleving waar een machtsstrijd gaande is levert en prachtig verhaal op.
Er is een verklarende woordenlijst van Surinaamse woorden achter in het boek.
Chris Polanen (1963) was zelf twintig toen hij naar Nederland kwam. Dit boek werd geïnspireerd door zijn eigen heimwee, maar hopelijk heeft Polanen nog genoeg thema’s om over te schrijven!
ISBN 9789048837137 | Paperback | 288 pagina's | Lebowski Publishers | mei 2017
© Marjo, 22 september 2017
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
