De vette jaren
Chan Koonchung

We leven in China 2013. Twee jaar terug is er een wereldwijde economische crisis geweest die zijn weerga niet kende en die de hele westerse wereld heeft getroffen. China kwam er echter ongeschonden uit en sinds die dag zijn voor China de gouden jaren begonnen en leeft iedereen in een soort wonderbaarlijke euforische roes van geluk. Het communistische regime is echter nog steeds aan de macht en oefent controle en censuur uit, maar men moppert noch protesteert. Sterker nog, men moppert nérgens meer over. Het collectieve geheugen van vóór de gouden tijd lijkt gewist, en specifieker nog, het hele volk lijkt massaal de hele eerste maand van de omwenteling kwijt, 28 dagen om precies te zijn. Gewist uit het geheugen van een héél volk en uit alle archieven. Sinds die dag is iedereen dus onbetamelijk gelukkig. Zo ook onze hoofdpersoon, meester Chenn. Vóór China’s gouden tijdperk was hij kritisch, las kritische boeken en had kritische vrienden, maar na het aanbreken van de gouden tijd is hij ook hij onverklaarbaar gelukkig, sentimenteel bijna, en hij kent eigenlijk niemand die dat niet is. Tot hij op een dag een oude vriend ontmoet, en later ook zijn oude geliefde. Beide zijn nog ouderwets ongelukkig en kritisch. Zij herinneren zich ook nog wel de verdwenen 28 dagen en al het onrecht uit de tijd ervoor en vermoeden een complot. Ze gaan op zoek naar lotgenoten en naar de oorzaak van de massaal euforische stemming en het geheugenverlies.

Dit boek is fictief. Het is een uitvergroting van het hedendaagse China, maar dan over de grens van het reële, in de wereld van de sciencefiction. Niet een genre wat mij normaal gesproken aanspreekt, maar dit boek is vooral een politiek kritische roman en dat hield mij bij de les en sleepte me mijns ondanks toch mee in het verhaal. Het is een boek met een boodschap, een kritische boodschap tegen het huidige China, wat volgens de schrijver maar enkele stappen van de in het boek geschetste werkelijkheid verwijderd is. De schrijver heeft het heden uitvergroot en vermengt met zijn angst voor het ergste scenario. Het hedendaagse China is welvarender dan ooit. Toen enkele jaren terug wereldwijd de bankencrisis uitbrak merkte het land tot zijn eigen verrassing dat het er inderdaad behoorlijk ongedeerd uit kwam. De huidige crisis verzwakte de positie van grootmachten als Amerika en Europa aanzienlijk terwijl China alleen maar sterker, machtiger en invloedrijker wordt en de grenzen daarvan lijken nog lang niet bereikt.


De welvaart heeft het land echter wél economische vrijheid gebracht, maar nog geen politieke en ook met de mensenrechten is het nog steeds bedroevend slecht gesteld. De angst van de schrijver, die hij in dit boek uitvergroot, is dat de bevolking zich in slaap laat sussen door alle welvaart en dat ze de inperking van de vrijheid van meningsuiting en schending vaan de mensenrechten op de koop toe zal nemen. Hij vreest dat steeds meer kritische denkers en schrijvers zich door toegestane vrijheden en mooie verkoopcijfers zullen laten verblinden terwijl je in het huidige China nog steeds niet mag zeggen schrijven en geloven wat je wilt. In de recente jaren is het regime er inderdaad in geslaagd om de een groot deel van de binnenlandse kritische stemmen het zwijgen op te leggen. China’s schrijvers en denkers hebben geprofiteerd van gulle onderzoeksbeurzen, conferentiebudgetten en de mogelijkheid om te reizen, zolang ze maar niet het taboe doorbraken op het openlijk aan de kaak stellen van machtsmisbruik, schending van de mensenrechten, etnische spanningen en censuur.

In de roman zijn er individuen die zich met hand en tand verzetten tegen het vergeten van de misdaden uit het verleden en heden. Dissidenten die niet met veel zijn, maar die er nog wel steeds zijn. Zoals er ook in de werkelijkheid nog steeds wél dissidenten zijn, al zijn ze minder zichtbaar. Dit boek is een oproep aan de grote massa om net als zij kritisch te blijven kijken.
Dát het met de vrijheid van meningsuiting in het huidige China nog niet best gesteld is blijkt alleen al uit het feit dat dit boek in China slechts clandestien en onder de toonbank te verkrijgen is. Dáár is het echter niet aan te slepen en leidt tot veel commotie en discussie. Iets wat de schrijver zal verblijden.
Een ongewoon boek, maar wel een boek wat je aan het denken zet over het China van 2011.

ISBN 9789056723729 | Hardcover | 263 pagina's | Uitgeverij Signatuur | oktober 2011
Vertaald door Yves Menheere

© Willeke, 10 oktober 2011

Lees de reacties op het forum en/of reageer: