Anthony Doerr
Categorie: Recensies Volwassenen
Bevroren dromen
In de vijftig jaar die volgden werden de dromen onderdeel van zijn leven. Meestal gingen ze over onbeduidende, dagelijkse dingen zoals een glas dat op de vloer uiteen zou spatten of een voorbijganger die iets grappigs zou doen. Niets bijzonders. Andere dromen luidden grote veranderingen in zijn leven in. Zo droomde Winkler over een ontmoeting in een supermarkt. De vrouw die in zijn droom een tijdschrift liet vallen, deed dat in werkelijkheid ook en werd kort daarna de liefde van zijn leven. Sandy verliet haar man Herman om samen met Winkler een nieuw leven te beginnen. Ze waren verliefd en tevreden en toen hun dochtertje Grace werd geboren konden ze hun geluk niet op. Er volgden ronduit vredige dromen. Een kinderhandje dat zich om zijn duim sloot of een wankele eerste stap.
En toen droomde Winkler weer dat iemand zou sterven. Het was Grace. Zijn prachtige babydochter Grace. Winkler droomde keer op keer dat hij met zijn dochter in zijn armen door een overstroming waadde. Hoever hij er alles aan deed om Grace in veiligheid te brengen, mislukte zijn poging. In zijn droom struikelde hij steeds en tijdens zijn worsteling uit het kolkende water overeind te komen, verdronk de kleine Grace. Hij, Winkler, zou er niet in slagen zijn eigen kind te redden.
Vanaf dat moment ging het bergafwaarts met Winkler. Hij smeekte Sandy hem te geloven maar hij stuitte op een muur van ongelovigheid en verzet. Sandy weigerde met hem en hun dochter voor het naderende water te vluchten. Niets wees er immers op dat er werkelijk een overstroming plaats zou vinden. Sandy geloofde niet dat Winkler voorspellende dromen had. Winkler wist echter zeker dat zijn droom zou uitkomen. Grace, zijn lieve Grace, zou verdrinken.
Winkler raakte in de war door de naderende rampspoed. Hij begon te slaapwandelen. Eerst incidenteel, later elke nacht. Sandy werd steeds bozer, vooral toen hij in zijn slaap een autorit met de kleine Grace maakte. Hun relatie kwam onder grote druk te staan en Winkler was de wanhoop nabij. Toen het water begon te stijgen, raakte hij in paniek. Het zou gaan gebeuren, het zou écht gaan gebeuren. In een poging het noodlot af te wenden, sloeg Winkler op de vlucht. Als hij er immers niet was om zijn kind te redden en te struikelen, maakte Grace nog een kans. Terwijl het water door de straten van Ohio kolkte, reisde Winkler letterlijk naar de andere kant van de wereld.
Hij deed het uit liefde. Uit liefde voor zijn vrouw en kind. Vanuit de tropen stuurde hij smeekbedes naar Sandy. Leefde hun kind nog? Begreep Sandy waarom hij was vertrokken? Sandy begreep het niet en wilde niks meer met hem te maken hebben. Toen dat eindelijk tot Winkler doordrong, brak zijn hart. Vijfentwintig jaar lang leidde hij een eenvoudig bestaan in de tropen. Vijfentwintig jaar vol onzekerheid. Zou zijn kind inmiddels tot een jonge vrouw zijn uitgegroeid of was ze al die jaren geleden in het woeste water omgekomen? Dan gebeurt er iets waardoor Winkler beseft dat het lot niet altijd vaststaat. Is hij er heel misschien al die jaren geleden toch in geslaagd het gevaar af te wenden? Winkler besluit terug te keren naar Amerika. Het is tijd om de waarheid te achterhalen, hoe pijnlijk die misschien ook is.
Bevroren dromen is de eerste roman van Anthony Doerr. Hij schreef het voor hij met zijn boek Als je het licht niet kunt zien de Pulitzerprijs in de wacht sleepte. Hoewel het twee heel verschillende verhalen zijn, is de intensiteit hetzelfde. Ook Bevroren dromen heeft me diep geraakt. Het is prachtig.
Wat dit verhaal zo mooi maakt, is de eenvoud. Op zijn vreemde dromen na, is Winkler een doodgewone, haast kleurloze man met een fascinatie voor het weer. In Winklers leven vinden geen spectaculaire gebeurtenissen plaats. Wat Winkler zo bijzonder maakt is dat hij helemaal niet bijzonder is. Winkler is gewoon Winkler en toch is hij uniek. Dat is elk mens immers. Bevroren dromen ontleent zijn kracht aan het gevoel van herkenning dat de meeste lezers zullen ervaren. We worstelen immers allemaal weleens met het leven. De doodnormale Winkler durft het aan om, met vallen en opstaan en zonder hoop op een goede afloop, de spoken uit zijn verleden onder ogen te zien. In Bevroren dromen bewijst Winkler, samen met een aantal andere inspirerende personages, dat we het allemaal in ons hebben om heel gewoon en toch bijzonder te zijn.
ISBN 9789044352221 | Paperback | 429 pagina's | The House of Books | juni 2017
Vertaald door Edo Marinus
© Annemarie, 08 augustus 2017
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
Een muur vol herinneringen
Het titelverhaal is het langst en eveneens het meest indrukwekkend. Het gaat over de rijke, blanke Zuid-Afrikaanse weduwe Alma Konacheck. Ze is vierenzeventig jaar en heeft dementie. Om te voorkomen dat ze al haar herinneringen kwijtraakt bezoekt ze regelmatig het geheugenonderzoekscentrum in Kaapstad. Daar worden haar herinneringen geoogst en op speciale cartridges overgezet, die Alma thuis met behulp van een speciaal apparaat afspeelt. Alma leeft in het verleden.
Alma wordt liefdevol verzorgd door Pheko die al vijftien jaar voor haar werkt. Helaas voor Pheko is Alma van de oude stempel en behandelt ze gekleurde mensen als minderwaardig. Alma is volledig afhankelijk van Pheko die werkelijk alles voor haar regelt, haar voorleest en haar huis keurig schoonhoudt. Toch kan hij nauwelijks rondkomen. Samen met zijn zoontje Temba woont hij in een krakkemikkige barak die met afdankertjes van Alma en haar overleden man Harold is gevuld.
Ook voor Luvo, een tienerjongen, is het leven niet makkelijk. Sinds Roger Tshoni hem onder zijn hoede heeft genomen, verliest hij grip op zijn identiteit. Roger heeft slordige gleuven voor cartridges in Luvo’s hoofd laten plaatsen en hij gebruikt de jongen om naar belangrijke informatie op Alma’s cartridges te zoeken. Dat het slecht en zelfs dodelijk is om andermans herinneringen af te spelen, interesseert hem niet. Luvo interesseert hem niet. Of Roger vindt wat hij zoekt en hoe het Luvo, Pheko, Temba en Alma vergaat, verklap ik natuurlijk niet. Lees dit prachtige verhaal zelf. Het is ongewoon maar absoluut de moeite waard.
Het tweede verhaal gaat over Imogene en Herb die dolgraag een kindje willen. Wanneer ze ontdekken dat ze op de natuurlijke manier geen baby zullen krijgen gaan ze de medische molen in. Heel overtuigend beschrijft Anthony Doerr hoe zwaar de vruchtbaarheidsbehandelingen voor het stel zijn. Het tast niet alleen hun persoonlijke geluk maar ook hun relatie aan.
Verhaal nummer drie is ontroerend. Het gaat over een vader die zich zorgen om zijn zoon maakt, die door het leger uitgezonden is. Bovendien durft hij zijn kind niet te vertellen dat hij en zijn vrouw uit elkaar zijn. Het volgende verhaal, dat Dorp 113 heet, is even mooi als het eerste verhaal. Het gaat over een vrouw die in een dorp woont dat zal verdwijnen omdat er een grote dam wordt gebouwd. Alle inwoners zullen hun identiteit, thuis en geschiedenis verliezen om hun leven in onpersoonlijke appartementencomplexen voort te zetten. Voor de vrouw in het verhaal is het extra erg. Het is immers haar zoon die de leiding over het project heeft. Het is haar kind die dit iedereen aandoet. Er gaan zelfs geruchten dat hij dwarsliggers spoorloos laat verdwijnen.
In het vijfde verhaal verhuist de vijftienjarige Alison van de Verenigde Staten naar haar opa in Litouwen nadat haar ouders kort na elkaar zijn gestorven. Het leven in Litouwen lijkt in niks op haar oude leven en door de taalbarrière vindt Alison het moeilijk haar gevoelens te uiten. Gelukkig heeft haar stokoude buurvrouw geen woorden nodig om haar te steunen.
Het daaropvolgende verhaal gaat over de bejaarde Esther Gramm. Ze is afkomstig uit Duitsland maar woont al jaren in Ohio. Wanneer ze last van ernstige toevallen krijgt, blijft haar lichaam hulpeloos in Ohio achter terwijl haar geest terug naar Duitsland reist. Tijdens haar toevallen is Esther opnieuw een angstig weesmeisje dat, samen met haar vriendinnetjes uit het weeshuis, de Tweede Wereldoorlog probeert te overleven.
Ook de hoofdpersoon in het laatste verhaal beschikt over een zwakke gezondheid. De jonge Tom heeft een hartaandoening waarmee hij niet oud zal worden. Zijn overbezorgde moeder probeert hem zoveel mogelijk in huis op te sluiten maar het lukt haar niet te voorkomen dat Tom over zijn oren verliefd op Ruby wordt.
Zeven heel verschillende verhalen die toch uitstekend bij elkaar passen. Ze gaan over eenzaamheid, angst, opoffering, liefde, verlies, verdriet en berusting. Elk verhaal heeft me weten te raken. Elk verhaal heeft me wat te overdenken gegeven. Opnieuw weet Anthony Doerr prachtig te schrijven over het unieke van de doodgewone mens. Identieke levensverhalen bestaan immers niet. Anthony Doerr laat de lezer keer op keer inzien dat elk mens bijzonder is en dat elk mensenleven telt. Lees deze mooie verhalen en laat je betoveren door de prachtige schrijfstijl van deze begenadigde schrijver.
ISBN 9789044351477 | e-book | 198 pagina's | The House of Books | augustus 2017
Vertaald door Karin Pijl
© Annemarie, 26 augustus 2017
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
Als je het licht niet kunt zien
Een maand na de rondleiding neemt de oogziekte staar het gezichtsvermogen van Marie-Laure weg. Haar leven verandert ingrijpend maar gelukkig zet haar vader zich onvermoeibaar voor haar gezondheid in. Hij verzorgt de blinde Marie-Laure uitstekend en verliest ook haar geestelijke gezondheid niet uit het oog. Op haar verjaardag verrast hij haar steevast met een zelfgemaakte puzzel en een boek in braille. Hij steekt vrijwel al zijn vrije tijd in het vervaardigen van een maquette van de buurt waarin ze wonen. Hij hoopt zo zijn dochters angst voor de buitenwereld weg te nemen en haar weerbaarder en zelfstandiger te maken.
De acht jaar oude Werner Pfennig heeft geen vader en ook geen moeder. Wel heeft hij een zesjarig zusje, Jutta, van wie hij zielsveel houdt. Werner woont in een kindertehuis in het Duitse Zollverein, 450 kilometer bij Marie-Laure vandaan. Ook in Werners leven zal de Zee der Vlammen een rol gaan spelen maar het is vooral de vondst van een oude radio die bepalend voor zijn toekomst zal zijn. De radio is kapot maar Werner weet het weer aan de praat te krijgen. Gefascineerd luistert hij samen met Jutta naar de klanken die uit het apparaat naar buiten borrelen.
Elke avond luisteren de kinderen in het kindertehuis naar de gerepareerde radio. De programma’s berichten hoe goed hun leider het met het Duitse volk voorheeft. Toch zijn het niet deze programma’s die Werner fascineren. Regelmatig vangt hij een signaal uit Frankrijk op. Een onbekende Fransman wekt een grote leergierigheid bij Werner op en al snel is geen apparaat hem meer de baas. Werner leert logisch nadenken en doorziet elk technisch probleem. In Zollverein worden alle jongens op hun vijftiende in de mijn te werk gesteld maar Werner ontspringt de dans. Door zijn technisch inzicht mag hij een opleiding aan het Nationale Politieke Onderwijsinstituut van Schulpforta gaan volgen.
Marie-Laure is twaalf op het moment dat de Nazi’s haar geboortestad bezetten. Samen met haar vader vlucht ze naar het Bretonse Saint-Malo waar haar zonderlinge oudoom Etienne met zijn huishoudster madame Manec woont. De vader van Marie-Laure heeft de Zee der Vlammen in bewaring gekregen. Misschien één van de drie replica’s, misschien het origineel. Vader en dochter voelen zich thuis in Saint-Malo maar dan wordt vader opgepakt. In een clandestiene brief verzekert hij zijn dochter dat de gevangenis een soort luilekkerland is maar Marie-Laure twijfelt. Ondertussen neemt de oorlog steeds omvangrijkere vormen aan.
Werner op zijn beurt twijfelt ook. Lange tijd geloofde hij in de eerlijke bedoelingen van Hitler maar zijn ogen hebben teveel gezien. Hij heeft teveel gehoord en teveel meegemaakt. Zijn goede schoolprestaties zijn niet onopgemerkt gebleven. Hij wordt al op zijn zestiende naar het front gestuurd waar hij illegale radiozenders opspoort. Zodra hij een illegale zender heeft gevonden jagen zijn legerkornuiten de overtreders een kogel door het hoofd. De overtreders zijn immers verraders. Toch? Staan de Duitsers wel aan de juiste kant van de oorlog? Is Werner een held of juist een verrader? Wanneer een nieuw spoor naar Saint-Malo voert, wordt zijn verwarring alleen maar groter.
Als je het licht kunt zien is één van de vele boeken die over de Tweede Wereldoorlog zijn geschreven. Toch is auteur Anthony Doerr erin geslaagd een uniek verhaal neer te zetten. Een verhaal dat onbevangen begint en aan het einde alle onschuld verloren heeft. Een verhaal over twee onschuldige kinderen die tegen wil en dank bij een afschuwelijke oorlog betrokken worden. Het feit dat Marie-Laure niet kan zien maakt het verhaal alleen maar indringender. Stel je de geluiden van bommen, rondvliegende kogels, instortende gebouwen en vliegtuigen voor terwijl de wereld om je heen donker is en je niet kunt zien wat er zich voor je ogen afspeelt. Ook de schriele Werner met zijn sneeuwwitte haar valt uit de toom in een wereld vol geweld. Als je het licht niet kunt zien is een weergaloos geschreven boek dat me nog lange tijd bij zal blijven. Een absolute aanrader!
ISBN 9789044345940 | Paperback | 544 pagina's | The House of Books | februari 2015
Vertaald door Eefje Bosch
© Annemarie, 15 februari 2015
Lees de reacties op het forum en/of reageer: