Een vrouw in Berlijn
Anoniem

De belevenissen van een Duitse vrouw in de zomer van 1945, zoals ze die    opgeschreven heeft in schriftjes en op losse blaadjes. In die zomer werd Berlijn veroverd door de Amerikanen, de Engelsen en de Russen. Het gebied waar de vrouw bivakkeert wordt geteisterd door bombardementen, tot de overgave een feit is en de Russen arriveren.

De Duitse vrouwen zijn bang, terecht naar blijkt, ze worden tot gebruiksvoorwerp gereduceerd. De hoofdpersoon schrijft er heel koel over, alsof het haar niets doet vertelt ze in korte zinnen over wat hen overkomt.
Het duurt een paar maanden en verwoest vele levens. Ergens staat een zinnetje over de vele zelfmoorden. Als aan het eind van de zomer haar vriend terugkeert uit de oorlog wil hij niets weten van wat haar en de andere vrouwen overkomen is. Hij gooit haar schrift opzij "kan het niet lezen" en wil niet luisteren...

Het is bevreemdend, de afstandelijkheid van de schrijfster. Ik had er moeite mee. Ik weet dat ik niet inleef in een persoon, ik zoek een sfeer. Maar de sfeer die uit dit boek spreekt is een kille sfeer. De feiten vertellen over gruwelijke dingen, het nodigt niet uit tot meevoelen, tot mee-lijden. Ligt het aan de stijl, ligt het aan het feit dat ikzelf deze gruwelijke dingen nooit meegemaakt heb?
In een nawoord las ik dat "de kille objectiviteit geen literaire stilering is, maar een kilheid die zich onvermijdelijk uitbreidt omdat al haar gevoelens bevroren waren - bevroren van ontzetting". Dat is het dus... en ik was beter in staat het te begrijpen. Nu blijft de vraag of je deze noot van de uitgever beter te voren kan lezen, in plaats van in een nawoord.

ISBN 9789059360310 | Hardcover | 285 pagina's | Uitgeverij Cossee | januari 2004

© Marjo, augustus 2004

Lees de reacties op het forum en/of reageer: