Anneloes Timmerije
Categorie: Recensies Volwassenen
Slaapwandelen bij daglicht
Het eerste verhaal gaat over Maya ‘Ik heb een kat uit het asiel en een broer die op sterven ligt.’ Met die broer is nog meer aan de hand, blijkt al snel. Hij woont bij zijn zus en de kat, ook al heeft ze geen ruimte. Er is geen andere oplossing voor een situatie die in het verleden ontstaan is. Karel is namelijk stokdoof, een handicap die hem voordelen heeft geboden: hij heeft een enorm goede reuk, en proeven doet hij als de beste. Het leverde hem een topbaan en veel geld op, maar omdat de taal hem ontviel vanwege zijn doofheid, en zijn zus de enige was die met hem kon blijven communiceren, is hij een eenzaam man gebleven. En dan wordt hij ziek, ongeneeslijk ziek. Dit is iets wat ze niet kunnen vertellen aan hun oom Willie, de man die hen heeft opgevoed, hen heeft gemaakt tot wat ze zijn, maar die vanwege even een moment van ondoordachtzaamheid in de gevangenis zit.
De man in ‘Denkspel’ die in therapie zit om zijn geheime vliegangst te overwinnen en de daar een televisiebekendheid ontmoet die in hetzelfde schuitje zit. Hij doet alsof hij hem niet herkent, maar er ontstaat een verbondenheid, met een enigszins bizar einde.
De man die sterft en zo ontzettend gemist wordt door zijn kleindochter, dat hij besluit contact met haar te houden. Zolang ze hem haar verhalen vertelt, blijft hij bij haar. Het lijntje vervaagt als ze een ander publiek vindt. In een volgend verhaal lezen we het verhaal zoals de opa het afscheid beleefde, en waarom het lijntje moest verdwijnen.
Het verhaal over de oude dementerende dame, die zich vastklampt aan het verleden, terwijl het heden onder haar verdaan glijdt, is ontroerend, en tegelijk vreselijk wrang. Wat een mens al niet moet doen om aandacht te krijgen...
Het zijn mooie verhalen. Anneloes Timmerije vertelt een roman in een verhaal van enkele pagina’s. Dat was me al bekend na het lezen van haar debuut ‘Zwartzuur’ en het wordt nog maar eens bevestigd. Dat ik persoonlijk toch een voorkeur heb voor een meer uitgesponnen verhaal, een roman dus, daar stoort ze zich niet aan natuurlijk.
Toch was ik zeer te spreken over ‘De grote Joseph’, haar tot nog toe enige roman.
ISBN 9789044526240 | Paperback | 217 pagina's | Uitgeverij De Geus | april 2013
© Marjo, 21 oktober 2014
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
Zwartzuur
"Acht verhalen over mensen die zoeken naar een opening in het verborgen deel van hun leven. Zij verlangen naar verwantschap of verbondenheid, naar een moment van ontmoeting en hopen op werkelijk contact." staat op de achterflap.
Timmerije zet in een paar pagina's haar personages zo goed neer dat je helemaal mee leeft. Het zijn herkenbare situaties, tragisch soms, ontroerend, confronterend. Ik noem er een paar, maar ze zijn allemaal fantastisch.
In het verhaal "loopdroom" vindt een eenzaam meisje een hond die vastgebonden aan een boom achtergelaten is. Het meisje beseft dat ze de eigenaar op moet sporen, zeker als blijkt dat de hond "kunstjes" kan en op een bijzondere manier afgericht moet zijn. Maar voor ze ertoe bereid is om haar enige vriend weer af te staan, gebeurt er iets dramatisch.. "ze doen wel hun best om interesse te tonen in mij en daarom spelen we in het weekend gezinnetje. Dat betekent leuke dingen doen en vervolgens evalueren en analyseren."
"Aus liebe" gaat over een vader en dochter die elkaar alleen maar hun liefde kunnen tonen via de Mattheus Passion. Ieder jaar gaan ze samen naar een uitvoering, maar toen het meisje zestien was had de vader tijdelijk een andere geloofsovertuiging waarin de Mattheus niet paste.
"en zelfs toen ze de draad van hun muziek weer oppakten, gebeurde dat aarzelend, onwennig bijna, alsof zij opnieuw moesten leren vader en dochter te zijn."
'Aanspraak" is een ontroerend verhaal over een kleine jongen die het leven van een oude man opvrolijkt.
"maar je bent al zo allenig,"zegt Dario.
"vandaag niet knul, vandaag heb ik een goeie dag."
"Knul? Raar woord. Xieje, Marcus, "zei Dario en rende naar zijn moeder.
"De plaats der dingen": een man is geobsedeerd door orde en netheid. "Hij hoeft zijn ogen niet te sluiten om te zien hoe het vroeger was, want alles is onveranderd gebleven. De zit-eetkamer met de nepzijden lampenkappen en de eiken uitschuiftafel, de ouderlijke slaapkamer, nu de zijne, het keukentje en de badkamer- de balkondeur klemt zelfs als vanouds."
Maar dan komt de werkster in opstand...
Het mooiste verhaal is het titelverhaal "Zwartzuur".
Sofia is na de dood van haar ouders in huis gekomen bij tante Kiep.
"terwijl ik opgroeide vertelde Kiep wie Kat (=de moeder) was. Ik luisterde, maar alleen maar naar de mooie verhalen. Het waren geen verhalen met een kop en een staart, eerder vertellingen. Hoe ze van huis naar school fietsten, bijvoorbeeld, en welke jongens ze leuk vonden, maar ook over de ontdekking dat ze allebei een dagboek met een rode kaft hadden en daarin op dezelfde dag van hetzelfde jaar voor het eerst hun bijnaam hadden geschreven, in koeienletters."
Er ontstaat een bijzonder band tussen Sofia en Kiep, die innig blijft, ook als Kiep voelt dat ze gaat sterven.
Stuk voor stuk zijn de verhalen juweeltjes, het is me nog nooit overkomen dat ik een verhaal uit een bundel voor een tweede keer wilde lezen, het is Anneloes Timmerije gelukt. Zwartzuur is een verhaal dat alles heeft: tragiek, maar ook humor. Verbondenheid, weemoed, ontroering, prachtig geschreven.
ISBN 9045701936 | Paperback | 192 pagina's | Uitgeverij Augustus | 2005
© Marjo, mei 2006
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
De grote Joseph
zijn. Woorden die ooit op ieders lippen lagen, maar in de tijd verloren zijn geraakt.' Woorden als 'hooggeel', 'krikkemik', 'schrijfjeukte', 'moesjanker'.
Lila 'ziet dingen, die anderen niet kunnen zien'. Zij verdient haar brood gedeeltelijk door op paarden te wedden en te winnen. Ze 'ziet' de winnaar.
Op de avond van haar verjaardag zit ze samen met haar stiefvader te wachten op haar moeder. Maar Carine komt niet. Nooit meer. Ze is verdwenen, samen met de hond. Als later eerst de hond - dood -, dan de auto - achtergelaten-, en tenslotte ook Carine zelf -verdronken- gevonden wordt, staat Lila's wereld op losse schroeven: Carine was niet wie ze leek. Lila gaat zoeken, praten met de mensen die haar moeder kenden. Ze bleek ook een psychiater te bezoeken. Deze spreekt van 'zondewaan', en van aan autisme verwante stoornissen. Als Lila ontdekt dat haar moeder een andere naam gebruikte, Mette, gaat zij op zoek naar het leven dat achter die naam zat. Dat loopt bijna verkeerd af.
Dan blijft alleen oom Joseph over. Ze heeft hem het laatst gezien toen ze zes jaar oud was. Hij woont in een tehuis in het midden van Frankrijk. Lila
gaat er heen, al weet ze dat Joseph 'niet goed in zijn hoofd is'. Zijn taal is weg, terwijl oom Joseph juist degene was die haar leerde hoe ze de twee talen die ze om zich heen hoorde moest scheiden tot twee aparte talen. Lila dacht dat die 'Lemmo Korret' waar hij steeds over had een persoon was.
'Joseph is niet gek. Hij begrijpt het als iemand zegt dat het onkruid uit de perken moet, hij begrijpt wanneer de aardappels in de pan moeten, en hoe lang die moeten koken. Hij begrijpt wanneer het tijd is om naar bed te gaan, hij lijkt de gesprekken aan tafel te begrijpen. Wat Joseph zegt is onbegrijpelijk. Hij steekt een verhaal af waarin het jambonachtige woord een paar keer voorkomt.'
Omdat Robert, de arts-verzorger, die het tehuis leidt waar Joseph zit, vindt dat ze het rustig aan moet doen met haar pogingen herinneringen op te roepen bij Joseph die hij ook nog duidelijk zal maken, gaat Lila ook op zoek naar anderen die haar moeder gekend hebben. Zo ontmoet ze de non, zuster Elodie. De non, die Carine blijkt te heten, en die zo'n invloed heeft gehad op Carines leven, die dus eigenlijk als Mette geboren en getogen is in het Franse dorpje. Dat Mette dierenarts is geworden, komt door zuster Elodie. Zij zag dat er meer school in het meisje dat zij op school onder haar hoede had. Hier blijkt dat de diagnose van de psychiater nog zo gek niet was. Maar de echte oorzaak, het echte geheim van Mette/Carine, dat komt als een schok.
Anneloes Timmerije verwijst naar de moord op John Lennon, ze laat aan medepatiënt grote Engelse dichters citeren, ze gebruikt het verhaal van 'Le Grand Meaulnes', dat speelt in de omgeving waar Joseph woont. Ze noemt hem in de titel zelfs 'de grote Joseph', ironie ten top. Het is een zwaar verhaal, maar door de spielerische stijl van Timmerije besef je dat pas als het boek uit is. Ze werkt de dingen niet helemaal uit, maar schuift de reden daarvoor in de schoenen van haar hoofdpersoon: Lilas wereld ligt ondersteboven, en ze laat de nieuwe wereld slechts mondjesmaat toe.
Een boek om te herkauwen. Prachtig!
'Elke ochtend probeerde ik mijn oude zelf aan te trekken'
'Als het erop aan komt, heb ik niets aan mij.'
ISBN 9789045704142 | Hardcover | 254 pagina's | Uitgeverij Augustus | april 2010
© Marjo, 19 juli 2010
Lees de reacties op het forum en/of reageer: