Anchee Min
Categorie: Recensies Volwassenen
Parel van China
Toen zij drie maanden oud was kwam Pearl Comfort Sydenstricker in Chin-kiang, een klein havenplaatsje in de provincie Kiangsu, te wonen. Haar ouders Absolom Syndenstricker en Carolinie Stulting waren presbyteriaanse zendelingen. Pearl groeit tweetalig op, ze spreekt en schrijft vloeiend Chinees en Engels. Als ze acht is moet de familie weg vanwege de Bokseropstand en ze vertrekken naar Amerika om twee jaar later terug te keren. Tot haar zeventiende verblijft Pearl in China om daarna op aandringen van haar moeder, te gaan studeren in Amerika. Als haar moeder in 1914 ziek wordt keert ze terug om in 1934 weer te vertrekken, dit keer voorgoed.
De schrijfster vertelt in haar nawoord dat zij in China (1971) gedwongen werd om Pearl Buck in het openbaar te bekritiseren. Mevrouw Mao probeerde internationale steun te krijgen voor het afwijzen van Pearl Bucks visumaanvraag (om president Nixon te vergezellen naar China). Zij had een nationale campagne op touw gezet om Pearl Buck er van te beschuldigen dat ze een 'Amerikaanse culturele imeprialiste' was. "Pearl Buck heeft de Chinese boeren beledigd en dus ook China zelf.' zei mevrouw Mao.
Toentertijd was de schrijfster, Anchee Min, er trots op dat ze voor haar land en volk kon opkomen. Nadat Anchee geëmigreerd was naar Amerika en het boek 'The Good Earth' van Pearl Buck had gelezen, sloeg de schaamte toe. Ze las met hoeveel liefde Pearl over China en in het bijzonder over de boerenbevolking had geschreven. Ze besloot om het verhaal van Pearl Buck te vertellen en combineerde de eigenschappen van een aantal bestaande vrienden uit verschillende fases van Pearls leven om het personage van Wilg te scheppen. Het boek is ook opgedragen aan Pearl Buck.
Wilg is de dochter en enig kind van een arme boerenfamilie. Ze woont met haar vader en grootmoeder, NaiNai in Chin-kiang.
Papa bezocht theehuizen waar hij pronkte met zijn talent voor het voordragen van klassieke Chinese gedichten en verzen.[..]
Afgaande op de wijze waarop hij zich presenteerde, kon niemand vermoeden dat Papa slechts een koelie was, een seizoenarbeider.
Ondanks het voorname voorkomen van vader hebben ze geen geld en dus geen eten. NaiNai steelt het eten bij elkaar en uiteindelijk gaat vader ook stelen ondanks zijn herhaalde uitroep 'Deugzaamheid houdt ons in stand en zal zegevieren'. Toen Wilg negen jaar was, was ze al een doorgewinterde dievegge.
Op een dag, als vader weer eens zijn lievelingsgedicht voorgedragen heeft, begint er een man te klappen. De man was Absolom Sydenstricker.
De buurtbewoners noemden hem 'de gekke buitenlander met een neus als een ploeg en duivelse ogen'. Zolang ik me kon herinneren, was hij ene bekend gezicht in de stad. [...]
Absalom liep de hele dag op straat achter mensen aan. hij klampte ze aan en probeerde met hen te praten. Hij wilde dat we in zijn god gingen geloven.
Absolom en vader Yee komen elkaar regelmatig tegen. De meeste inwoners van het plaatsje beschouwden Absolom als een ongevaarlijke dwaas. Vader Yee bezoekt hem regelmatig thuis maar dat is vanwege de honger, Carrie, de vrouw van Absolom bakt heerlijke koekjes. Wilg pikt ondertussen alles uit het huis en de kerk van Absolom wat er maar te pikken valt. Op een dag steelt ze de portefeuille van Absolom en dat ziet Pearl... en zo ontmoeten de meisjes elkaar voor het eerst. Ze weten op dat moment niet dat ze levenslang bevriend zullen blijven. Ze zouden gelachen hebben als hen dat toen verteld was, want Pearl was witheet van woede.
Na de kerkdienst krijgen de bezoekers eten, dat is de enige reden waarom Wilg, meneer Yee en NaiNai naar de kerk gaan. Vader Yee hoopt zelfs op een baantje bij Absolom en hij is de eerste die zich laat dopen. Uiteindelijk wordt hij 'priester'. Omdat NaiNai en vader Amazing Grace zo mooi vinden, moet Wilg het lied leren bij Carrie, de moeder van Pearl. langzamerhand beginnen de meisjes met elkaar op te trekken. Absolom is geen echte vader voor Pearl, hij is alleen maar geïnteresseerd in zieltjes winnen. Hij trekt regelmatig de binnenlanden in om mensen te bekeren. Carrie zorgt voor de meisjes en beheert de apotheek met westerse medicijnen, waar de meeste Chinezen geen gebruik van maken, behalve als ze heel ziek zijn.
Intussen zijn Pearl en Wilg dikke vriendinnen en groot is het verdriet als de familie Sydenstricker het land uit moet omdat het te gevaarlijk voor ze wordt. Gelukkig keren ze na twee jaar terug en zet de vriendschap zich voort. Pas als Pearl voor haar studie naar Amerika vertrekt scheiden hun wegen zich opnieuw maar in 1914 komt Pearl terug om voor haar zieke moeder te zorgen. In 1915 ontmoet Pearl Dr. John Lossing Buck, hij is landbouwdeskundige en een collega van haar vader. Ze trouwen op 13 mei 1917. Het huwelijk is geen succes, de geboorte van dochter Carol die geestelijk gehandicapt blijkt zet het huwelijk onder nog grotere druk. Pearl begint te schrijven om de ziektekosten voor haar dochter te kunnen betalen. Pas na twintig jaar vertrekt ze, opnieuw gedwongen, uit China, niet wetende dat het dit keer voorgoed is. Haar hele verdere leven zal ze blijven verlangen naar haar land, China.
Mijn mening
Het boek is nogal wisselend. Het gedeelte over de jeugd van Wilg en Pearl is ontroerend en goed. Daarna wordt het verhaal wat 'chaotischer' maar China zelf was in die dagen ook chaotisch. Er worden erg grote sprongen in de tijd gemaakt. Bijv. Wilg krijgt een dochter en in een tel tijd is de dochter een volwassen vrouw en vurig aanhanger van Mao om even later met moeder Wilg mee te gaan en niets meer met Mao te maken willen hebben. Dat gaat wel heel snel. Pas aan het eind van het boek komt dezelfde mooie sfeer van het begin terug.
De ellende en vernederingen die Chinese mensen moesten ondergaan onder het schrikbewind van Mao en zijn vrouw gaan natuurlijk ook niet aan Wilg, haar vader en haar latere man voorbij. Niemand kwam onder die waanzin uit. Achnee Min beschrijft dat ook maar het lijkt alsof ze vond dat het gedeelte daarover niet mocht ontbreken. Zij heeft zelf de tijd onder Mao meegemaakt. Maar het oorspronkelijke verhaal, de vriendschap tussen Wilg en Pearl, komt pas op het eind weer naar voren.
Ik heb nogal gemengde gevoelens over dit boek. Begin en eind zijn een roman, het tussenstuk waarin Pearl voorgoed naar Amerika is vertrokken, verhaalt over Chiang Kai-Shek, Mao, mevrouw Mao en over de dichter Hsu Chih-mo. Natuurlijk wordt dat verteld vanuit de ogen van Wilg, het blijft een roman, maar iedereen weet wel dat onder Mao's regime veel geleden is. In haar boek De rode azalea vertelt de schrijfster ook over dat leven en ik heb het vermoeden dat ze het in dit boek, weliswaar afstandelijker dan in De rode azelea, nog eens dunnetjes over doet.
Al met al is het toch een indrukwekkend verhaal, het maakt vooral erg nieuwsgierig naar het werk van Pearl Buck met name naar het boek 'De goede aarde'.
ISBN 9789035427092 | Paperback | 320 pagina's | Uitgeverij Contact | april 2010
© Dettie, 11 mei 2010
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
