A.P. Herbert
De verborgen strijd
In de proloog:
"The secret battle" gaat over een strijd. Niet over de oorlog maar over een strijd die diep verborgen van iemand gevoerd wordt. De Eerste Wereldoorlog is in dit geval het decor, maar deze strijd wordt in het decor van elke oorlog gevoerd. Iedereen die zich geroepen voelt een oordeel te geven over iets wat hij niet meegemaakt heeft, moet zich eerst de omstandigheden proberen voor te stellen waarin iemand tot een beslissing of daad gekomen is. En juist dat is een onmogelijk opgave."
Deze uitspraak is tweeledig. Het is het onderwerp van het boek, maar het is ook een waarschuwing aan de lezer. Dat laatste is duidelijk, denk ik. Het eerste, het onderwerp, is als volgt: de verteller verhaalt over de eerste kennismaking met de man die een vriend zou worden, de 19-jarige Harry Penrose. Hij ontmoet hem op het schip dat hen met nog vele anderen naar Gallipoli zou brengen en geniet van de uitstraling van de man: een enthousiasme, een vrolijkheid dat alleen maar de weerspiegeling kan zijn van een groot zelfvertrouwen. Hij bekent te dromen van onderscheidingen, promoties en roemrijke aanvallen. Hij is ambitieus en wil alles horen over de strijd die geweest is en die hem te wachten staat.
In Gallipoli is de strijd tegen de Turken zwaar. Er is geen ontkomen, geen rust tussendoor, en de hitte drukt zwaar op de mannen. Maar Penrose is een leider die zijn mannen eerlijk en open benadert en hij is geliefd. Tenslotte wordt hij door dysenterie geveld, maar hij meldt zich niet ziek. Hij gaat door tot anderen hem naar de ziekenboeg brengen.
Zijn moed is onovertroffen. Waar anderen het er bij zouden laten gaat Penrose door: het is de plicht van een soldaat. Er zijn al wel kleine deukjes verschenen in zijn zelfvertrouwen, maar het heeft hem niet gebroken.
Na de rust in Engeland komt het regiment, met verteller en Penrose en de meesten van hun kameraden in Frankrijk terecht, waar de loopgravenoorlog een heel andere soort oorlogsvoering blijkt dan ze kennen. Daar krijgt Penrose een kolonel boven zich, een oudere man die al jaren in Engelse leger zit, maar die het slagveld niet echt kent. Een man die werkt volgens Het Boek, voor wie de regels belangrijker zijn dan de waarheid. Langzaam wordt zijn pantser doorbroken en als bij een bepaalde actie tenslotte de angst zegeviert boven doldrieste moed, gaat Penrose er aan onderdoor. En van dit ongelukkige moment, dat geen soldaat hem zou hebben kwalijk genomen, is een tweede 'vijand' getuige.
Op 23-jarige leeftijd wordt hij veroordeeld en terechtgesteld vanwege lafheid.
Het verhaal is fictie, al zijn er natuurlijk soldaten om kleine vergrijpen voor het Brits peloton gezet. Zo waren de regels. En daar gaat het om: regeltjes waren belangrijker dan de mens.
Indrukwekkend verhaal.
ISBN 9080909246 | Hardcover | 235 pagina's | Vorroux | 2006
© Marjo, december 2007
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
