De jongen die zijn vader zocht
John Boyne

Het is 29 juli 1914. Alfie Summerfield viert zijn verjaardag. Vijf hele jaren telt zijn leven al. Gelukkig is hij nog niet zo oud als zijn ouders. Die zijn al in de twintig. Het is nauwelijks te geloven dat die stokoude mensen ’s ochtends het bed nog uit kunnen komen. Alfie is een man van de wereld. Hij snapt dan ook niet dat zijn vader hem met zijn vijf jaar nog te jong vindt om aan het werk te gaan. Alfie weet zeker dat hij een prima assistent voor zijn vader, die melkboer is, zal zijn. Bovendien zal Mister Asquith, het paard dat de melkkar trekt, er ook wel bij varen. Alfie is dol op het dier en was van plan het met lekkere suikerklontjes te overladen.

Alfie en zijn ouders Georgie en Margie wonen in Damley Road, een fijne straat waar iedereen elkaar kent. Toch komen op zijn vijfde verjaardag maar weinig buren op visite. De oorlog is zojuist uitgebroken en niemand is in de stemming voor een feestje. Voor Alfie is het een vrolijke en trieste dag tegelijk. Hij is blij met zijn cadeautjes maar verdrietig omdat zijn moeder huilt. Ze huilt omdat Georgie heeft besloten zich vrijwillig voor het leger aan te melden. Georgie is optimistisch. De oorlog is immers maar tijdelijk. Tegen de tijd dat het kerstmis is, is de oorlog voorbij. Dat weet iedereen.

Kerstmis gaat voorbij zonder Georgie. Ook de kerstfeesten die volgen, laat hij verstek gaan. De oorlog is nog altijd in volle gang. Margie doet haar best de moed erin te houden maar ze heeft moeite de eindjes aan elkaar te knopen. Damley Road is niet langer de gezellige straat van weleer. Vriendschap is overgegaan in verdeeldheid. De aardige Joe Patience wordt door zijn buren met de nek aangekeken omdat hij een dienstweigeraar is en Alfies beste vriendin Kalena en haar vader zijn door de politie opgepakt op verdenking van spionage. Hun Praagse accent klinkt te vijandig. Alfie wacht twee jaar tevergeefs op Kalena en dan doet hij iets wat ten strengste verboden is: hij breekt in. Alfie steelt de schoenenpoetskist van Kalena’s vader. Zo jong als hij is, beseft hij dat hij een steentje bij moet dragen. Hij is de man in huis.

Alfie gaat stiekem als schoenpoetser op het treinstation aan de slag. Menigeen laat zijn schoenen door het jochie poetsen. Niemand maakt zich druk om het feit dat Alfie nauwelijks naar school gaat. Margie weet van niets maar ze is blij dat ze steeds over meer geld blijkt te beschikken dan ze dacht. Tijd om erbij stil te staan, heeft Margie niet. Ze heeft inmiddels meerdere banen en is nauwelijks thuis. De brievenstroom van Georgie is gestopt. Volgens Margie is hij op een geheime missie. Alfie denkt dat het betekent dat zijn vader dood is.

Op een dag als alle andere, laat een keurig geklede arts zijn schoenen door de inmiddels negenjarige Alfie poetsen. Wanneer een windvlaag er met de papieren van de arts vandoor gaat, schiet Alfie hem te hulp. Het was niet zijn bedoeling de tekst op het papier te lezen maar toch vliegen Alfies ogen over de regels heen. Het is een lijst met namen van ziekenhuispatiënten. Er staat een bekende naam op. Een heel bekende naam. Georgie Summerfield is niet dood. Hij verblijft in een naburig ziekenhuis. Een ziekenhuis waar mensen verblijven die lijden aan iets dat “shellshock” heet. Alfie besluit dat hij zijn vader moet gaan redden. Het nare ziekenhuis is immers niet zijn thuis. Georgie hoort in Damley Road thuis, het straatje waar het ooit zo gezellig was.

De jongen die zijn vader zocht is een ontroerend verhaal dat zich afspeelt tijdens de Eerste Wereldoorlog. Auteur John Boyne heeft het verhaal mooi klein gehouden, iets waar hij in uitblinkt. Het verhaal kenmerkt zich door een eenvoudige vertelstijl. De verteller is immers nog maar een kind. De indringendheid is er niet minder om. Alfie is een kind in een wereld die hij niet begrijpt. De volwassenen in zijn leven proberen hem te beschermen maar hun goede bedoelingen maken zijn verwarring alleen maar groter.

Oorlog, uiteengerukte families en shellschok zijn belangrijke onderwerpen in dit gevoelig geschreven verhaal. In de eerste plaatst gaat dit boek echter over een jongetje dat heel veel van zijn vader houdt. Daar verandert een oorlog helemaal niets aan!

ISBN 9789022576618 | Paperback | 240 pagina's | Uitgeverij Boekerij | april 2016
Vertaald door Ton Heuvelmans

© Annemarie, 20 juni 2016

Lees de reacties op het forum en/of reageer:

De jongen die zijn vader zocht
John Boyne

De roman speelt zich af in Londen voor, tijdens en na de eerste wereldoorlog en vertelt het verhaal van de negenjarige jongen Alfie Summerland. Zijn moeder is huisvrouw en zijn vader werkt met paard en wagen voor de melkfabriek. De jongen “Alfie“ is dol op zijn vader en wil niets liever dan mee op de bok. Helaas is hij nog te jong. Het gezin woont in een warme gezellige volksbuurt waar iedereen elkaar kent. De buurman is een jeugdvriend van vader en aan de overkant van de straat woont niet alleen zijn oma maar ook een vriendelijke Poolse snoepverkoper met zijn dochter. Iedereen is arm maar de buurt is in harmonie.

Dan breekt de eerste wereldoorlog uit en jongemannen wordt opgeroepen zich vrijwillig voor de militair dienst te melden. Zijn vader meldt zich vrijwillig aan tot groot ongenoegen van zijn moeder en van oma. De buurman, de vriend van vader, is principieel tegen de oorlog en meldt zich niet aan. Niet lang daarna loopt in België de oorlog tegen Duitsland uit de hand en worden alle mannen opgeroepen zich te melden, militaire-dienst wordt een plicht. De vriend van vader, de buurman, weigert en wordt opgehaald en als dienstweigeraar naar de gevangenis gebracht. De Poolse snoepverkoper en zijn dochter worden ook opgehaald omdat ze als mogelijke spionnen worden aangemerkt en verblijven tot het einde van de oorlog op het eiland Man.

Hoewel iedereen Alfie belooft dat de oorlog voor de kerst zal eindigen duurt hij voort en komen er al gauw te korten aan van alles. Alfie gaat, om zijn steentje bij te dragen als enige man in het huis, schoenen poetsen op het station. De brieven die zijn vader naar huis stuurt zijn in het begin opgewonden en strijdlustig, maar worden al snel verschrikkelijk en waanzinnig tot het moment dat ze geheel stoppen. Is zijn vader dood?
Alfie begint een zoektocht en ontdekt bij toeval dat zijn vader in een psychiatrisch-ziekenhuis is opgenomen i.v.m. een shellshock: een gevolg van de oorlogservaringen die zijn vader in een geestelijk wrak heeft veranderd. Alfie besluit zijn vader te redden en bedenkt een plan om hem uit het de afvoerput van de oorlog, vol kwijlende, schreeuwende, waanzinnige soldaten te ontvoeren. Ik ga u de rest niet onthullen, maar ik kan u wel verzekeren dat er een spannend en emotioneel plot volgt.

Ik vind John Boyne een zeer goed schrijver. Zijn verhalen zijn gevoelig en prachtig verwoord. Hij draait er niet om heen en schrijft heldere taal. Boyne heeft geen dubbele agenda en maakt mooie zinnen die prachtige beelden opleveren. Hij beschrijft op heldere manier hoe de 1e wereldoorlog Engeland verandert en met name zo’n gemoedelijke Engelse volksbuurt waar dit verhaal zich afspeelt. De woordkeus en zinsbouw zijn een genot om te lezen. Af en toe vind ik zijn schrijfstijl een tikje te kinderlijk en voel ik me een jongen die een spannend boek leest, wat het boek natuurlijk wel erg toegankelijk maakt voor jongere lezers. Net als zijn roman ‘De witte Veer’, vind ik dit boek opnieuw een klein meesterwerk.

John Boyne is een in 1971 geboren Ierse schrijver waarvan al verschillende boeken in Nederland zijn verschenen. Een van de bekendste is ‘De jongen in de gestreepte pyjama’ wat ook verfilmd werd.

ISBN 9789022565797 | Hardcover | 239 pagina's | Uitgeverij Meulenhoff | augustus 2014
Vertaald door T. Heuvelmans

© Jan van Rijsingen, 26 mei 2016

Lees de reacties op het forum en/of reageer: