Martine Letterie
Hanna's reis
'Het is een half jaar geleden dat Hanna uit Amsterdam vertrok. De stad ziet er nog bedrieglijk hetzelfde uit. Alleen was het toen winter, en nu is het volop zomer. Maar dat is niet de reden waarom de stad anders voelt. Het is niet meer veilig. Misschien komt het door de verhalen die Hanna af en toe heeft opgevangen in Apeldoorn, of doordat ze weet dat ze hier niet mag zijn. Ze is voor het eerst van haar leven bang op straat in Amsterdam.’
Zoals Martine Letterie in een nawoord uitlegt: het verhaal dat ze beschrijft in dit boek is grotendeels gebaseerd op een waar verhaal. In de Tweede Wereldoorlog was er een meisje dat net als de Hanna uit dit boek wegens opvoedproblemen naar een gesticht werd gestuurd.
Op 1 maart 1942 kwam Margaretha Swart terecht in het tehuis dat Paedagogium Achisomog heette, een onderdeel van de Joodse psychiatrische inrichting Het Apeldoornsche Bosch, in Apeldoorn dus.
Er is informatie te vinden over haar en haar familie in de geschriften die haar neef Jesaia van Keeken schreef, gevonden in de bibliotheek van het Joods Historisch Museum. Er stond niet bij wat er precies aan de hand was, waarom Margaretha daar zat, maar dat bleek gevonden te kunnen worden via het stadsarchief van Amsterdam - Margaretha kwam verschillende keren voor in de politiedossiers- ze was een keer na spertijd op straat; ze werd opgepakt voor openbare schennis met een onbekende Duitse militair; een derde keer werd ze samen met een ander meisje op het station opgepakt.
Ze werd voor drie maanden weggestuurd, maar verbleef volgens de gegevens veel langer in Apeldoorn. Namelijk tot ze met de andere joden uit die stad in januari 1943 weggevoerd werd naar Auschwitz. Tussendoor was ze nog een keer weggelopen, terug naar Amsterdam. Tevergeefs, ze werd een vierde keer door de politie opgepakt, en teruggestuurd.
Martine Letterie heeft zoveel mogelijk deze ware gegevens gebruikt en er het verhaal van Hanna van gemaakt.
Een meisje van vijftien, dat graag de wereld wil verkennen maar zich daarin belemmerd weet door de beperkingen die de joden treffen. Een meisje dat oog krijgt voor de andere sekse; een meisje dat haar eigen weg wil vinden, maar opgesloten wordt, terwijl ze niet goed begrijpt waarom.
Schokkend verhaal, helaas een van de vele verhalen die vergeten zijn. In die serie’ Vergeten oorlog’ is dit boek verschenen.
Er worden joodse gebruiken beschreven, waardoor het voor jongere lezers misschien wat lastig lezen is, al wordt het vrij duidelijk uitgelegd. Je hoeft die gebruiken ook niet te begrijpen om de strekking van het verhaal toch mee te krijgen.
ISBN 9789025859282 | Hardcover | 144 pagina's | Uitgeverij Leopold | januari 2012
Uit de serie 'Vergeten oorlog' over vergeten aspecten van de Tweede WereldoorlogLeeftijd vanaf 12 jaar
© Marjo, 17 oktober 2013
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
