Radèn mas arjo Poerwolelono
Op reis met een Javaanse edelman
vertaald en ingeleid door Judith E. Bosnak en Frans X. Koot
Dit prachtig uitgevoerde boek is tot standgekomen als verrassing voor docent Willem van der Molen, die de vertalers endestijds zijn leerlingen Judith Bosnak en Frans Koot in de jaren negentig vande vorige eeuw liet kennismaken met dit in het Javaanse geschreven reisverhaaluit het einde van de negentiende eeuw.
Op voordracht van ReviSoekatno maakten Bosnak en Koot met behulp van anderen een transliteratie envertaalden zij de reisverhalen van radèn mas arjo Poerwolelono tergelegenheid van de benoeming van Van der Molen tot bijzonder hoogleraar aan deUniveritas Indonesia te Jakarta. Een prachtig geschenk en gelukkig niet alleenvoor hun docent, maar ook voor ons als lezer.
Na een uitgebreide inleiding en verantwoording vinden we deverhalen van de vier reizen van de Javaanse edelman. Hij schrijft onder hetpseudoniem Poerwolelono en, zoals in de inleiding te lezen is, in de traditie vanOud Javaanse geschriften. Iedere beschrijving van de reis wordt voorafgegaandoor een kaart waarop de beschreven reis is aangegeven en voorzien van deplaatsen die door Poerwolelono worden aangedaan. Deze plaatsen worden in hetverhaal uitgebreid beschreven, dat wil zeggen als hij ze de moeite waard vindt.Batavia bijvoorbeeld beschrijft hij als een buitengewoon fraaie stad. Opvallendis hoe gewoon de radèn mas de aanwezigheid van de Nederlanders vindt in zijnland en hoe lovend hij over ze spreekt. Dat is misschien ook niet verwonderlijkaangezien de Nederlanders er al sinds de 17e eeuw verblijven en ereen gewenning is opgetreden aan hun aanwezigheid. De edelman laat in zijnreisverslag duidelijk merken als hij een bezochte plaats minder fraai ofhelemaal niets vindt, dan is het niet de moeite van het beschrijven waard.
Het hele boek is voorzien van prachtige foto’s en prentenuit onze ‘tropische’ archieven, zoals bijvoorbeeld de prachtige tekening van DeMerapi vulkaan uit een Duitse uitgave van de atlas van Junghuhns.
Ik kreeg het gevoel bij het lezen van dit boek dat het leukzou zijn het boek bij me te hebben als ik over Java zou reizen. Het gewicht vanhet boek leent zich misschien niet om mee te nemen in een rugzak, maarmisschien wel als je net als Poerwoleleno in een rijtuig over Java kunt reizen.Een leuk idee wellicht voor een TV-programma, zoals de Britten ze maken, om tebezien hoe het onze oude kolonie in de loop der jaren is vergaan en wat er isveranderd in die tijd of juist nog bij het oude is gebleven. De uitvoerigebeschrijvingen van het landschap en de omgeving lenen zich bij uitstek om zo’nvergelijk te maken. Daarmee kom ik meteen ook op het enige minpuntje in hetboek. Wat mij betreft had Poerwoleleno de gewoontes van de inlandse bevolkingwat meer mogen beschrijven in zijn reisverslag, zodat we naast de prachtigelandschapsbeschrijvingen, ook een meer antropologische blik van binnen uithadden gekregen van het Indonesië aan het einde van 19de eeuw.
Over de auteur
De Javaanse edelman radèn mas adipati arjo Tjondronegoro,regent van Kudus. reisde tussen 1860 en 1875 over Java en deed verslag van zijnervaringen onder de schuilnaam Poerwolelono.
Over de vertalers
Judith E. Bosnak (1973) promoveerde in de Javaanse taal en cultuur (Leiden 2006) Zij werkt als onderzoeker en docente in de cultureel-wetenschappelijke sector.
Frans X. Koot (1935) werket na zijn studie Nederlandse taal- en letterkunde als uitgever en voltooide daarna de studie Javaanse taal en cultuur (Leiden 2001)
ISBN 9789057308673 | Gebonden | 352 pagina's | WalburgPers | mei 2013
Oorspronkelijke titel: Tjarijos bab lampah-lampahipoen rad
© Ria, 12 juni 2013
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
