De vrouw die uit de lucht viel
Jennifer Steil

“Jennifer Steil is een singel,Campari drinkende vrouw uit Manhattan, zonder geloof, die nog nooit een stap in een Arabisch land heeft gezet,” staat er op de cover van dit boek. Met de toevoeging daarbij dat het dus moeilijk te geloven is dat zij hoofdredacteur van één van de invloedrijkste kranten in Jemen is geworden. Jemen, één van de meest Islamitische landen ter wereld tenslotte, waar de vrouwen gesluierd en met slechts de ogen zichtbaar over straat gaan.
Aanvankelijk vertrekt Steil voor drie weken naar Jemen om een cursus te geven aan de medewerkers van een plaatselijke Engelstalige krant aldaar; The Jemen Observer. Na die drie weken wordt haar echter een baan voor een jaar als hoofdredacteur aangeboden.
Haar personeel bestaat uit mannen en vrouwen. Vrouwen van wie ze soms pas het gezicht te zien krijgt nadat ze al máánden met hen gewerkt heeft, en mannen voor wie het op zijn minst wennen is om ondergeschikt te zijn aan een vrouw. Dat ze Westers is is in deze een pre, dat maakt haar acceptabeler dan als ze een Jemense vrouw geweest was.
Wat haar meteen vanaf het begin fascineert en wat ook de reden is dat ze de baan aanneemt is dat er, vooral ook bij de vrouwen, een enorme gretigheid is om het journalistieke vak te leren, maar dat de meest basale journalistieke kennis niet aanwezig is. Ze ziet het als haar taak daar verandering in te brengen.

Eén van de problemen waar ze tegenaan loopt is de objectieve verslaggeving.. Het kan gevaarlijk zijn om objectief over politiek, Islam of de president te schrijven. Los daarvan is er ook binnen de krant zelf een cultuur waarbij marketing en nieuws niet gescheiden zijn, wat objectieve verslaggeving onmogelijk maakt... Iets wat bij een Westerse krant ondenkbaar zou zijn.
Komt nog bij dat vooral de vrouwelijke verslaggevers héél veel praktische problemen tegen komen die het professioneel journalistiek werken moeilijk maken...
Hoe kun je bijvoorbeeld goed journalistiek werk leveren als je niet alléén met een mannelijke taxichauffeur naar een nieuwsplek mag reizen, of als je geen mannen mag interviewen of als je niet in het donker nog op straat mag.
Bij de mannen komen weer heel andere problemen om de hoek kijken die voornamelijk te maken hebben met het kauwen van Qat (de plaatselijke drugs), een ritueel wat op het midden van de dag zomaar drie uur in beslag kan nemen.
Kortom, het is een heidens karwei om de boel goed van de grond te krijgen, wat beetje bij beetje lukt, en dan soms weer helemaal niet.
Of soms zó goed lukt dat de redacteur in kwestie een veel beter betaalde baan krijgt aangeboden en dus vertrekt, zodat het deel van de redactie wat goed opgeleid is wel rendement geeft, maar niet bij de krant waar het voor bedoeld was.
Kortom, frustratie, wanhoop, voldoening, hilariteit, het wisselt zich allemaal af in dit boek.

Het boek geeft een mooi kijkje in de wereld achter de journalistieke schermen in een streng Islamitisch land. Vooral ook hoe het leven daar voor vrouwen is. Hun ambitie en leergierigheid en tegelijkertijd ook de beperkingen binnen de culturele en godsdienstige regels van dit land vormen eigenlijk wel de rode draad van dit boek. Samen met natuurlijk de belevenissen van Steil zelf die haar weg probeert te vinden in een totaal andere cultuur.

Heel prettige daarbij is de toon van dit boek die goed getroffen is. Een van de valkuilen van dit soort boeken is dat het of zó politiek correct geschreven is dat je geen helder beeld krijgt van hoe het écht is, óf dat het zwaar aangezet van toon is in de trant van “Och wat was mijn leven toch zwaar daar”, en dat het op die manier uit ballans is. Maar Steil gaat met een heel open blik aan de slag en neemt de plaatselijke cultuur eigenlijk voor kennisgeving aan, zonder al te veel waardeoordelen.
Zoals meestal in het leven zijn de zaken niet zwart wit, en die nuance maakt dit boek tot een prettig leesbaar boek.

ISBN 9789022995273 | Paperback | 320 pagina's | A.W. Bruna Uitgevers | september 2010

© Willeke, 06 november 2010

Lees de reacties op het forum en/of reageer: