Jeroen Thijssen
Solitude
Een Indische familiegeschiedenis
Wanneer Frank en Robert het huis van hun opa leeghalen, ontdekken ze hun duistere familiegeschiedenis. Hun voorvaderen hebben meegevochten op Lombok in 1896; ze ondergingen de gruwelen van de oorlog en vestigden zich met de verworven buit als echte kolonialen in Nederlands-Indië, de een als planter, de ander als journalist.
Dagboeken en andere documenten uit de vorige eeuw brengen Frank ertoe de geschiedenis van zijn opa en diens vader te reconstrueren. Erfelijke belasting en onverwachte familiebanden vormen een rode draad, en de Indische wortels zitten dieper dan Robert en Frank, in Nederland opgegroeid, ooit voor mogelijk hadden gehouden. Ontworteling lijkt een familietrekje waar ook zij niet aan ontkomen.
Het verhaal draait echter niet om de twee broers Frank en Robert, maar om de twee broers Hendrik, de planter en Theo, de journalist. Hun levensverhalen worden door Thijssen op een zeer overtuigende manier voor het voetlicht gebracht. Je waant je tijdens het lezen in het Indië van die tijd en het is of je toeschouwer bent van hun beide levens.
Het meest bijzondere aan dit boek en het prachtige verhaal is voor mij dat het zo ongelooflijk mooi geschreven is. Ik ben verliefd geworden op de prachtige zinnen die Jeroen Thijssen formuleert en ik heb ze tijdens het lezen ook een aantal keren hardop voorgelezen om de schoonheid ervan nog eens tot me door te laten dringen. Ik kan het hier ook niet laten om dat nog eens te doen. Dit zijn de gedachten van een van de broers, Theo de planter, te vinden op bladzijde 177:
'Alsof het voor hém bedacht was. Een vreemdeling in een vreemd lichaam, altijd geweest. Hij had momenten van verleiding gekend, hij was zich van lichamen bewust geweest die naast het zijne stonden of zaten, in de trein of in het gelid of, zoals nu juffrouw Agnes, tegenover hem. Maar al die tijd had hij gedacht, had hij geweten dat het niet voor hem bestemd was geweest, dat zijn reactie die van een zuivere primitief was, de barbaar, de aap die ieder mens in zich had. Dat beweerde die Darwin, en hij geloofde erin.'
In het boek zitten heel veel van dit soort mooie passages en dat maakt het lezen van dit boek heerlijk. De sfeer in het boek is ook bijzonder omdat de levens van de broers hele andere wendingen krijgen dan zij zelf van te voren hadden kunnen bedenken. Hun levens lopen sterk uiteen, maar er zijn ook veel raakvlakken alhoewel zij die zelf niet onderkennen. Ze trouwen beide niet dé of een vrouw van hun keuze, maar het toeval brengt ze een partner en daarmee, eveneens alsof het toeval is, een kind. Dan speelt er nog een mysterieuze ziekte op de achtergrond die familiair lijkt te zijn, maar waarover de lezer ook niet helemaal tot in detail geïnformeerd wordt. Er hangt een mysterieuze sfeer in het boek die misschien wel te vergelijken is met de boeken van Couperus als De stille kracht en Van oude menschen, de dingen, die voorbij gaan...
Aangezien het boek voor mij vooral om deze mooie passages draait, schrijf ik er hier ten slotte nog eentje op, te vinden op bladzijde 432:
'Ineens is het licht uit de lucht. De schemering duurt nog vijf minuten, dan schiet het duister uit alle hoeken en vult het huis, vult de veranda, vult die hele grote onoverzichtelijke wereld daarbuiten. Met mijn zaklamp kruip ik naast Robert onder de klamboe, al heb ik nog geen mug gehoord. Samen zitten we in een verlichte tent, twee broers in een vijandige wereld.'
Voor wie houdt van boeken over Indië, van een familiegeschiedenis en vooral van mooi geformuleerde zinnen, is dit boek van Thijssen zeker een aanrader.
Beluister het interview met Jeroen Thijssen over dit boek bij de VPRO
Jeroen Thijssen is journalist en schrijft voor dagblad Trouw. Hij publiceerde eerder o.a. Mensen en Zoo, verhalen uit de dierentuin, zijn literaire debuut De Maarschalk en andere verhalen, Broeder en De Ronde van Gallië in 2010 genomineerd voor Beste Reisgids van het Jaar. Eerder werk stond op de longlist voor de Libris Literatuurprijs.
ISBN 9789046817179 | Paperback | 448 pagina's | Nieuw Amsterdam | augustus 2014
© Ria, 01 oktober 2014
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
