De rationele optimist
Matt Ridley

Het centrale thema in De Rationele Optimist is dat al die doemscenario’s over ecologische catastrofes, gebrek aan grondstoffen, voedsel, energie en dergelijke bij nadere beschouwing van de feiten niet worden ondersteund in hun voorspellingen. Er bestaat een lange rij van voorspellingen in het recente verleden over wat ons te wachten zou staan als we op dezelfde voet zouden doorgaan. Een voor velen bekende voorspelling van de Club van Rome, een particuliere stichting eind jaren zestig van de vorige eeuw opgericht door bezorgde wetenschappers, was dat belangrijke grondstoffen binnen enkele decennia zeer schaars zouden zijn of geheel opgebruikt, bijvoorbeeld de fossiele brandstoffen. Nu bijna vijftig jaar later weten we dat er geen spaan van de voorspellingen heel blijft dat is ook niet verwonderlijk als je je realiseert dat ze gemaakt zijn met een beperkte hoeveelheid kennis van de aarde, zeker in vergelijking met die van vandaag de dag.

Matt Ridley veegt met zijn boek  De Rationele Optimist de vloer aan met deze vorm van pessimisme en vindt daar onder andere bewijs voor in de geschiedenis die telkens alleen maar vooruitgang laat zien zonder het oog te verliezen op de grote problemen waar de wereld mee te kampen heeft. Als voorbeeld geeft Ridley bijvoorbeeld het gebruik van kunstmest aan wat door doorgeschoten natuurfreaks als onnatuurlijk wordt afgewezen terwijl het gebruik van kunstmest een 5x zo hoge opbrengst per oppervlakte oplevert waarvoor anders dus het landbouwareaal 5x vergroot zou moeten worden om dezelfde opbrengst te krijgen ten kosten van de natuur. Het is juist door de ontwikkeling van kunstmest en die hele rij andere producten, technische ontwikkelingen en wetenschappelijke inzichten dat toekomstige problemen het hoofd kan worden geboden.

Ridley toont op overtuigende wijze aan dat open samenlevingen waar ideeën op vruchtbare wijze met elkaar in contact worden gebracht in het verleden altijd tot verassende oplossingen voor problemen hebben gezorgd. Samenlevingen die zich afsloten van de rest zoals bijvoorbeeld China in het verleden, kunnen vervallen in een primitievere staat, maar door zich weer open te stellen een creatieve bijdrage  leveren aan mondiale problemen. Het internet bijvoorbeeld is bij uitstek het medium om ideeën bij elkaar te brengen en het zou onverstandig zijn om de vrijheid van het net te beknotten. Weinig mensen zullen twintig jaar geleden voorzien hebben wat personal computers en het internet voor impact hebben op ons dagelijks leven. De mogelijkheden om samen te werken zijn door het internet gigantisch en zal in de toekomst oplossingen opleveren waarvan we nu nog niet durven te dromen.
Er is constante vooruitgang, zo was het in het verleden en zo zal het ons ook in de toekomst vergaan volgens Matt Ridley.

De Rationele Optimist is een bijzonder prettig antidotum tegen al het pessimisme waarmee we iedere dag door de media worden geconfronteerd, terwijl er ook een ander verhaal valt te vertellen met waarschijnlijk een veel hoger waarheidsgehalte.

ISBN 9789025427436 | Paperback | 440 pagina's | Uitgeverij Business Contact | augustus 2010
Vertaald door Robert Vernooy

© Cavendish, 14 september 2010

Lees de reacties op het forum en/of reageer: