Charles Darwin
Categorie: Natuur
De reis van de Beagle
Charles Darwin
Charles Darwins theorieën over evolutie en natuurlijke selectie zijn baanbrekend geweest. Hij is verantwoordelijk voor enkele van de meest opmerkelijke en grensverleggende wetenschappelijke inzichten in de geschiedenis. Vijf jaar lang reisde hij als wetenschapper op het schip de H.M.S. Beagle naar exotische plaatsen, zoals Chili, Argentinië en de Galapagos Eilanden. Darwin schreef de details van deze expeditie - zijn gedachten over de mensen op het schip en natuurlijk zijn opmerkingen over de flora en fauna - in zijn dagboek, nu opnieuw vertaald en gepubliceerd als De reis van de Beagle.
Wat direct opvalt als je het dagboek van Darwin leest, is dat hij een fantastisch schrijver is. Wellicht dat een mens die geweldig kan observeren, want ook dat kan Darwin als de beste, wel in zich draagt om ook een groot schrijver te zijn. Darwin is dat naar mijn mening in ieder geval zeker. Dat maakt het boek De reis van de Beagle, volgens mij, niet alleen interessant voor natuurwetenschappers en geschiedkundigen, maar ook voor, waar ik mezelf toe reken, de ‘gewone’ lezer.
De prachtige poëtische zinnen die Darwin formuleert zijn heerlijk om te lezen, bijvoorbeeld: “Ik had hier vijf dagen oponthoud en hield mij onledig (prachtig woord!) met het bestuderen van de geologie van de omgeving, die zeer interessant is.” (pagina 113). Aanstekelijk werkt ook de manier waarop Darwin in zijn dagboek zijn nieuwsgierigheid naar die omgeving beschrijft. Je wordt hier als het ware ingezogen en voelt bijna zijn kinderlijke enthousiasme om nieuwe dingen in de natuur te ontdekken. Wat mijn verbazing heeft gewekt is zijn onmetelijke kennis van de wereld om hem heen. Hij moet zelf zeer belezen zijn geweest om op die manier, schijnbaar heel gemakkelijk, de zaken in een voor hem nieuwe omgeving te herkennen en te determineren.
Naast de gedetailleerde beschrijvingen van de natuur valt in het dagboek eveneens op de, wat je, antropologische observaties, zou kunnen noemen, die Darwin doet. Dat leidt soms tot verrassend moderne interpretaties van hem ten aanzien van bijvoorbeeld slavernij. Op bladzijde 21 lees ik: “Tijdens mijn verblijf op deze plantage was ik bijna ooggetuige van een van die wreedheden, die alleen voorkomen in een land waar slavernij heerst. Vanwege een ruzie en een proces stond de eigenaar op het punt al de vrouwen en kinderen bij de mannelijke slaven weg te halen en hen afzonderlijk te verkopen op een veiling in Rio. Dat het niet zover kwam was slechts te danken aan zijn eigenbelang, niet aan zijn barmhartigheid.” Deze woorden getuigen van een vroeg inzicht in de wreedheid van slavernij, iets dat in de tijd van Darwin vrij ongebruikelijk was. Het algemene beeld dat men in die tijd met name over slaven en andere bevolkingsgroepen had, was dat het ongeciviliseerde wilden waren, die je best als je eigendom kon behandelen, verhandelen en gebruiken. Op meerdere plekken in het dagboek vind je zijn mening over dit soort zaken terug en hij blijkt dus zijn tijd ver vooruit te zijn geweest. Het is misschien wel dit vooruitziende, bijna profetische, inzicht dat hem heeft gebracht tot het beschrijven van het fenomeen van de evolutie in zijn boek De Oorsprong der soorten (Engels: The Origin of Species).
Voor mensen die dus niet alleen willen kennismaken met de bioloog Charles Darwin, maar ook met de mens Darwin is dit nieuw vertaalde dagboek van Darwin zeker een aanrader.
ISBN 9789048805969 | Paperback | 447 pagina's | National Geographic | juni 2010
Oorspronkelijk titel: The Voyage of the Beagle Nederlandse vertaling: Frank van der Knoop
© Ria, 05 februari 2013
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
