Petra Stienen

Toon alleen recensies op Leestafel van Petra Stienen in de categorie:
  Categorie: Mens en Maatschappij

Terug naar de Donderberg Terug naar de Donderberg


Terug naar de Donderberg
Portret van een wereldwijk
Petra Stienen

Petra Stienen, voorheen diplomaat nu vooral bekent als arabiste en publiciste, groeide op in de Donderberg in Roermond, toentertijd een van de vele nieuwbouwwijken die in de wederopbouwjaren werden gebouwd, al woonde zij, ook toen al, aan de verkeerde kant van de berg waar door de ‘betere’ kant van de stad op werd neergekeken.
Als puber wist Stienen niet hoe snel ze de Donderberg moest verlaten. Ze heeft geen al te gelukkig jeugd en besluit als klein meisje al dat ze er voor gaat zorgen uit de buurt en stad weg te komen, zo ver mogelijk de wijde wereld in.  Iets wat lukt, ze werkt jarenlang als diplomaat in Egypte en Syrië.

Tot haar verwondering blijken de dingen waar ze in Limburg moeite mee had, haar te fascineren in de Arabische wereld. Soms is het op een bizarre manier zelfs een feest van herkenning om te zien hoe daar religie, vriendjespolitiek, groepsdruk en verstikkende gastvrijheid van de familie haar aan de verhalen van vroeger doet denken. Ze komt meer en meer tot de conclusie dat dingen als een moreel kompas, een goed netwerk en een hechte familie ook veel waarde en warmte kunnen brengen in iemands leven.

Terug in Nederland ziet ze dat de wereld waar ze naar toe vluchtte, tegenwoordig in haar oude wijk woont, wat niet bepaalt zonder problemen verloopt. Ze raakt meer en meer gefascineerd door de vraag hoe we in Nederland omgaan met die verschillende bevolkingsgroepen en religies en met de spanningen die dat soms oplevert.  Die fascinatie, deels met haar eigen geschiedenis, deels met de nieuwkomers in dit land, brengt haar terug naar de wijk van haar jeugd, de Donderberg.

De huidige Donderberg is een veelkleurige wijk geworden en kent de nodige problemen. Stienen zoekt de mensen op die in deze wijk wonen en werken en is benieuwd naar hun verhaal. Ze ontmoet bewoners, hulpverleners, jeugdwerkers en plaatselijke politici. Stuk voor stuk bevlogen mensen die zich in willen zetten voor hun wijk, maar die regelmatig op onbegrip en tegenwerking stuiten. De wijk is de laatste jaren overspoeld door professionele hulpverleners.

Politieagent John ziet soms door de bomen het bos niet meer; het wemelt er van de adviesbureaus, welzijnsorganisaties en consultants van buiten de wijk, maar er wordt volgens hem veel te veel gepraat óver de bewoners en te weinig mét. De politiek zou de vragen van de bewoners veel meer als uitgangspunt voor het overheidshandelen moeten maken, dat gebeurd nu veel te weinig.
De focus op de wijk is volgens veel betrokkenen ook veel te veel gericht op de problemen, op repressie en op veiligheid en te weinig op het goede dat er ook gebeurt in de wijk en de overgrote groep mensen die prima meedraait in de samenleving en die helemaal niet voor overlast zorgen.

Stienen noemt dit de wet van de reisleider; focus niet alleen op de problemen in de groep, benoem wel en pak ze aan, maar houd ook oog voor alles wat er wél goed gaat. Zo bewaar je het gevoel van welbehagen in de rest van de groep. Als je alleen maar focust op de problemen loop iedereen aan het eind van de dag alleen maar te klagen en gebeurt er niets.
Tijdens haar zoektocht ontdekt Stienen hoeveel potentie er zit bij de jongeren, mannen, vrouwen en senioren van de Donderberg. Als je die aanmoedigt en kansen geeft en ruimte voor hun initiatieven zonder al te veel bemoeienis en bureaucratie, heeft de positieve kentering waar ze nu al tekenen van ziet, de grootste kans.

Stienen houdt in dit boek  een vurig betoog voor het accepteren van mensen met een gelaagde identiteit. Mensen zijn niet alleen hun geloof, hun etniciteit of hun geslacht, ze zijn ook wat ze kunnen en denken en dromen en doen.  Waarom zou een mens slechts één identiteit mogen hebben? Juist de gelaagdheid en meerdere identiteiten maken mensen toch mooi en boeiend?

Ook de spanning tussen integreren en aanpassen komt aan bod. Wat is integreren? Moet de ander precies op “ons” gaan lijken, of willen wij ook zijn of haar eigenheid accepteren. Wie we zijn bepalen we deels zelf, maar een deel van onze identiteit wordt ook bepaald door de blik van een ander. Als je altijd negatief wordt benaderd zul je je daar uiteindelijk ook naar gaan gedragen. 

Af en toe weidt Stienen naar mijn smaak te veel uit over bredere zaken, de Limburgse cultuur en taal bijvoorbeeld en het Limburgse minderwaardigheidscomplex ten op zichtte van de rest van Nederland. Het boek had mijns inzien aan kracht gewonnen als ze zich beperkt had tot de Donderberg, haar inwoners, de problemen en haar visie daarop. Juist omdat ze daar door haar intensieve contacten zoveel relevante dingen over te zeggen heeft. Desalniettemin een boeiend en actueel boek.


ISBN 9789046817636 | Paperback | 238 pagina's | Nieuw Amsterdam | februari 2015

© Willeke, 28 juli 2015


Lees de reacties op het forum en/of reageer: