Johan Norberg
Categorie: Mens en Maatschappij
Vooruitgang
Johan Norberg
Johan Norberg schreef een opmerkelijk boek. Zijn boek staat haaks op het doemdenken dat een deel van de samenleving wereldwijd in de greep heeft. Politici, media, opinieleiders vertellen ons dat het de verkeerde kant opgaat met de wereld. En zeker zijn veel zorgen en problemen reëel en terecht. Maar Norberg wil laten zien wat een enorme vooruitgang er wereldwijd is gemaakt op heel veel terreinen.
Denk eens aan het thema vrijheid. De slavernij is afgeschaft, mensenrechten zijn geformuleerd en nog nooit in de geschiedenis zijn er zo veel min of meer democratisch ingerichte samenlevingen geweest als vandaag de dag. Of neem het thema levensverwachting en gezondheid. Overal is de levensverwachting gestegen, ook in wat we ontwikkelingslanden plegen te noemen. De hygiëne is sterk verbeterd, medische voorzieningen zijn beter bereikbaar, schoon water is voor veel meer mensen toegankelijk geworden, ons voedingspatroon is veelzijdiger en gezonder geworden.
Andere thema’s die Norberg aan de orde stelt, zijn: armoede, geweld, het milieu, geletterdheid, gelijkheid en kinderarbeid. In totaal gaat het in dit boek om tien onderwerpen en op al die gebieden constateert Norberg een enorme vooruitgang vergeleken met het verleden. In het slothoofdstuk zet Norberg zijn hoopvolle wereldbeeld af tegen de beeldvorming van velen in onze tijd. Hij wijt dat beeld aan misleidende en verouderde informatie, gevormd door media die baat hebben bij spectaculair en opwindend nieuws. Dat is meestal slecht nieuws: een terroristische aanslag, een natuurramp, een oorlog.
Die benadering is eenzijdig vindt de auteur. Hij is kind van de Verlichting, overtuigt van de mogelijkheid van vooruitgang en hij wil die boodschap uitdragen.
De lezer van dit boek zal zeker beamen dat die vooruitgang reëel is. Zet het heden af tegen het verleden en wie zal ontkennen dat de levensstandaard sterk is gestegen, wetenschap en techniek een hoge vlucht hebben genomen en ons leven dientengevolge veel comfortabeler is dan van voorgaande generaties. De argumenten en feiten van Norberg, ondersteunt door duidelijke statistiekjes, zijn niet te weerleggen.
De kanttekening die je kunt maken is dat die vooruitgang broos is. Onverwacht kan een terroristische aanslag dood en verderf zaaien. Een oorlog met het huidige wapenarsenaal gaat ons voorstellingsvermogen ver te boven. Een financiële crisis kan ons economisch systeem ruïneren. De opwarming van de aarde bedreigt ecosystemen. Miljoenen vluchtelingen transformeren voorheen homogene landen in moeizame multiculturele samenlevingen.
Dit soort bedreigingen en risico’s maakt veel mensen bezorgd, onzeker en ook ‘boos’. Er zit in de Westerse samenleving op dit moment veel onvrede onder de burgers. Zij voelen de kwetsbaarheid van het bestaande bestel aan. Voor Norberg is vooruitgang met cijfers en statistieken aantoonbaar. Maar de geschiedenis laat ook zien dat perioden van bloei regelmatig gevolgd worden door een enorme terugval. En tevens weet de moderne mens als geen ander dat niet iedereen op ‘vooruitgang’ zit te wachten, maar dat er fanaten zijn die de wereld kapot willen maken.
Het is heel erg goed om toch de blik te verleggen naar zaken die wel goed gaan. Daaruit kun je hoop en inspiratie putten voor de toekomst. Onze voorouders hebben gigantische problemen overwonnen, waarom zou de huidige generatie niet in staat zijn om nieuwe uitdagingen het hoofd te bieden?
Norberg schreef een mooi boek. De auteur is in Zweden een bekend columnist, schrijft boeken, is docent, documentatiemaker en verbonden aan het Europees Centrum voor Internationale Politieke Economie in Brussel.
ISBN 9789046821756 | Paperback | 255 pagina's | Nieuw Amsterdam | december 2016
Vertaald door Rik Smits
© Henk Hofman, 23 december 2016
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
