Chris de Stoop
Categorie: Mens en Maatschappij
Dit is mijn hof
De hele Doelpolder, Hedwigepolder en Prosperpolder zullen een groot natuurgebied worden dat naadloos aansluit bij het Verdronken Land van Saeftinghe, de grootste brakwaterwildernis van Europa. Het valt te betwijfelen of de besluitnemers het boek van Chris de Stoop hebben gelezen, misschien was het besluit dan anders uitgevallen.
De polders zijn nu nog groen. Er zijn kreken en bloemen en vlinders, akkers van vette vruchtbare klei. Er zijn bosjes waarin je de vogels hoort kwinkeleren, de wind ruist er door de populieren. Het land is een lappendeken, hier grasland en met heggen omzoomde boomgaarden, daar akkers met aardappelen, verderop een met vlas en vergezichten, waar het Zeeuwse en Noord-Vlaamse land bekend om is. Hier en daar staan oude boerderijen met stallen en schuren, en er liggen enkele kleine dorpjes.
Maar als je niet snel bent is alles verdwenen. Sommige gehuchten zijn al weg. Boerderijen staan al leeg. Het land moet worden afgegraven zodat straks het zoute water naar binnen kan stromen, voor het ontstaan van nieuwe slikken en schorren.
295 hectare landbouwgrond, een unieke, vruchtbare, honderd jaar oude polder ooit met man en macht van de zee gered, moet weer natuurgebied worden.
Daar is niets mis mee, denk je dan als buitenstaander. Mooi dat de regering zo bezig is met natuur.
Maar de maatregelen raken vele mensen tot diep in hun ziel. De boeren vooral, die generaties lang het land hebben bewerkt, die daar hun veestapels lieten grazen, en tussen het werk door genoten van de vele natuur, die zij om zich heen hadden. Het is verdwenen door de zucht naar macht en geld: Antwerpen wil de tweede wereldhaven worden, de Schelde moest uitgediept worden, en er moest natuurcompensatie komen. Een afspraak tussen België en Nederland moet nagekomen worden ten koste van de boeren, wier hoeves zonder pardon onteigend werden.
Zij moeten het maar begrijpen: het cultuurlandschap dat zij hun leven lang kenden, dat is geen echte natuur. Want echte natuur moet ontwikkeld worden door machines, die keurige plekjes afgraven, en rechte dijken aanleggen. De nieuwe natuur heet dat, die men op papier heeft getekend: met de pen bepalen zij waar de kluut moet gaan broeden, en als de vos deze vogels bedreigt, dan worden ze door gaaswerk tegengehouden. Professor Patrick de Meire heeft rapporten geschreven, de oorzaak van de onteigeningen. Maar die professor is al jaren lid van de raad van bestuur van de Antwerpse haven… En wie heeft er ook weer belang bij de uitdieping en onderwaterzetting?
Het is maar een van de feiten die door Chris de Stoop als terloops in zijn verhaal verwerkt worden. Het is geen aanklacht, geen politiek verhaal. Dit is mijn hof gaat over het verdwijnen van een leven, een boerenbedrijf. Als lezer voel je de pijn, en ervaar je wat het doet met de (nog even) huidige bewoners. Maar wie als toerist straks door het natuurgebied fietst of wandelt, weet van niets.
Je zult dan niet meer meekrijgen dat hier geld er voor gezorgd heeft dat oude natuur – zeker: ontstaan door cultuur, maar dat is deze nieuwe natuur nog meer – vernietigd is ten behoeve van toerisme. Een recreatiepark, met banen. De boeren verliezen hun werk? Ach...
Het boek staat vol met kromme voorvallen: ‘een boer krijgt een brief van de overheid dat de luchtemissie van zijn stallen in de toekomst een bedreiging zou zijn voor de Kalmthoutse heide, veertien kilometer verder. In die veertien kilometer ertussen ligt het grootste chemische concern van Europa te dampen, maar daar rept de brief niet over.’
Ganzen worden afgeschoten en verdelgd, want deze vogels zijn er niet welkom. Mussen en zwaluwen? Ach, die zijn te gewoon. Komen die bijzondere vogels straks wel? Tja, dat weet natuurlijk niemand. Maar het moet er wel klaar voor zijn.
Chris de Stoop is zelf geboren en getogen boerenzoon uit die streek, en is noodzakelijkerwijs na het overlijden van zijn enige broer teruggekeerd. Met verbijstering en toch met een koel inzicht beschrijft hij wat hij ziet gebeuren, terwijl hij zijn kleine hoeve verzorgt en zijn moeder in het verzorgingshuis opzoekt. Een persoonlijk verhaal over ontmenselijking in dubbele betekenis: die van een land dat leeg moet, en dat van oude mensen die zichzelf kwijtraken in een verzorgingshuis, een verhaal dat een grotere impact had mogen – nee, moeten – krijgen dat het blijkbaar had...
ISBN 9789023493211 | Hardcover | 240 pagina's | De Bezige Bij | oktober 2015
© Marjo, 12 oktober 2016
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
