Wieteke van Zeil

Toon alleen recensies op Leestafel van Wieteke van Zeil in de categorie:
  Categorie: Kunst Algemeen

Dichterbij Dichterbij


Een aantal jaren geleden gingen manlief en ik een aantal zondagochtenden naar een cursus in het Frans Hals museum in Haarlem. Daar werden we naar één of een aantal schilderijen geleid en gewezen op details die je normaal gesproken niet opvallen. Degene die ons rondleidde wist ons heel enthousiast allerlei zaken te vertellen over bijvoorbeeld de symboliek van dat detail of wie dat persoon was die daar zo klein afgebeeld stond of waardoor je, dankzij dat detail, kon zien in welke periode het schilderij gemaakt was, etc. Het waren prettige ochtenden waarna je opgeladen en vol indrukken weer naar huis ging.

Nog steeds heeft het Frans Hals museum oog voor detail. Van 14 november 2015 t/m is er Ik zie, ik zie... een tentoonstelling over kijken, te bezichtigen.  Onder andere kunstrecensente Wieteke van Zeil en romanschrijfster Niña Weijers leren de bezoeker op een andere manier kijken en vertellen daar prachtige verhalen bij.

Diezelfde Wieteke van Zeil verzorgt ook een veelgelezen kunstrubriek in de Volkskrant waarin ze ons vertelt over rare, opmerkelijke, onbegrijpelijke, knappe en onverwachte details die haar opvallen in een kunstwerk. 52 van deze artikelen zijn nu verzameld in dit boek met de foto's van het betreffende kunstwerk én een foto van een detail uit dat kunstwerk.

Erg bijzonder vind ik het artikel getiteld 'Zijn jongere ik' Op de afbeelding zien we de voet van een zuil waarop met rood krijt een poppetje getekend is, zoals kinderen kunnen doen. Armen als stokken, vingers als latjes, een hoedje zodat je kunt zien dat het een meneer is. Daaronder staan de letters G.H. Sla je de bladzijde om dat zien we een heel statig kerkinterieur met zuilen geschilderd door Gerard Houckgeest. Het schilderij dateert uit 1651! "Dat er ook in de zeventiende eeuw gedachteloos werd gekrabbeld, zelfs in de kerk - ik vind het een heerlijk idee." Schrijft Wieteke van Zeill om vervolgens in te gaan op graffiti in zijn algemeen en op dit schilderij in het bijzonder.

Ook in het artikel 'Ongelijken' weet de schrijfster erg boeiend weer te geven wat haar zo fascineerde aan het detail dat ons getoond wordt. We zien een ineengedoken man met een een sombere blik. Hij schuilt een beetje weg achter een rug. Het lijkt alsof hij luistert naar iemand die hem iets in het oor fluistert of een kus wil geven, dat is niet helemaal duidelijk. De schok is groot als je op de volgende pagina het hele schilderij ziet. (De derde mei 1808 in Madrid van F. de Goya) Er staat een groepje mensen voor een vuurpeloton. Eén man in zeer lichte kleding staat met zijn armen wijd, in een bijna beschermend gebaar voor dat peloton, achter hem schuilen mensen weg o.a. onze man uit het detail. De schrijfster associeert dit schilderij met de 'tankman' die in Peking voor de tank ging staan. Ze ziet verder dat op het schilderij alle facetten van wat op zo'n cruciaal moment door iemands hoofd spookt, zijn weergeven in dit schilderij. Zelf kijk je daarna ook met heel andere ogen naar dit toch al indrukwekkende schilderij.

Als je de artikelen leest word je nieuwsgierig naar meer. Je wilt het hele schilderij afspeuren naar meer details. De foto's van de hele kunstwerken zijn helaas vaak vrij klein afgebeeld zodat soms het detail nauwelijks terug te vinden is. Gelukkig is er internet waar je de schilderijen vaak wel in het groot kunt zien, soms  zelfs tot in... detail!

Wieteke van Zeil heeft er erg prettige schrijfstijl, ze maakt bijzonder associaties, ze ziet inderdaad meer dan wij, of het nu een haarspeld, een bijzonder schaduw, een bij die een cupido prikt of Amsterdam zonder fietsen is, het valt haar op en ze weet er een interessant en vaak amusant verhaal over te vertellen. Je kunt je uren verdiepen in de details die de schrijfster ons toont, je waant je even in een heel andere wereld.
Zelf weet ze mooi te verwoorden wat het met je doet...

"Omdat ik dichterbij kwam, letterlijk door studie en schrijven, kwam ik ook dichter bij begrip van andere dingen in de wereld. Meer dan een paar keer keek ik na het werken aan een detail niet slechts anders naar het kunstwerk, maar ook anders naar de wereld.'

Het is zo'n boek dat je telkens oppakt om weer een paar 'verhalen' te lezen. Elke keer opnieuw weet Wieteke je te verrassen met een detail, maar vooral met haar verhaal om dat detail heen. Puur genieten!


ISBN 9789045029924 | Hardcover | 252 pagina's | Uitgeverij Atlas Contact | november 2015

© Dettie, 15 december 2015


Lees de reacties op het forum en/of reageer: