Renske Suijver
Categorie: Kunst Algemeen
Spiegel van Holland
Het mooiste van de Haagse School in het Rijksmuseum
Renske Suijver
Op de website van het Rijksmuseum staat te lezen:
"'Haagse School' is een benaming voor een groep schilders die tussen ongeveer 1860 en 1890 in Den Haag werkten. Deze schilders zetten zich af tegen de behoudende opvattingen die golden op de kunstacademie. Terwijl traditionele schilders hun onderwerp idealiseerden, probeerden zij juist een meer realistische weergave van de werkelijkheid te geven. De schilders bewonderden het werk van de kunstenaars van de School van Barbizon De term 'School van Barbizon' wordt gebruikt om een aantal schilders aan te duiden, die werkten in het plaatsje Barbizon, onder Parijs. Deze schilders werkten in de vrije natuur en probeerden het landschap en de sfeer van het moment zo goed mogelijk vast te leggen.. Net als deze Franse schilders werkten zij zoveel mogelijk in de vrije natuur. De weergave van het licht en de atmosfeer van een landschap was daarbij het belangrijkst.
Aanvankelijk was het kleurgebruik van de schilders van de Haagse School vrij somber, met voornamelijk grijze tinten. Een criticus schreef dat de groep meer gebruik maakte van toon dan van kleur. Lovend sprak hij over de 'poëzie van het grijs'. Later ondervonden de schilders van de Haagse School ook invloed van het impressionisme. Het kleurgebruik werd lichter en helderder en de verftoets losser. De kunstenaars van de Haagse School hebben de principes van het impressionisme in Nederland bekend gemaakt en verspreid. Enkele bekende schilders van de Haagse School zijn Jozef Israëls, Anton Mauve en de gebroeders Jacob en Willem Maris."
In "Spiegel van Holland" maken we kennis met de werken van de schilders die behoren tot de Haagse School. Voorin het boek wordt in heldere taal verteld over het ontstaan van deze school en wat de kenmerken zijn. "Omdat de kunstenaarsgroepering door anderen zo is benoemd, hebben wij meer te maken met kunstenaars met overeenkomstige mentaliteit en stijl dan met een georganiseerde groep."
Den Haag was gunstig gesitueerd voor deze schilders, het bos, de zee en de weilanden lagen vlakbij.
Het meest vernieuwend aan de Haagse School was dat het landschap werd getoond zoals het zich voordeed, vanuit menselijk oogpunt. Niet meer grootse landschappen die de nietigheid van de mens toonden tegenover de door God geschapen natuur. De schilderijen werden realistischer. Het vissers- of boerenleven werd weergegeven zoals ze toen waren. Dankzij de ontwikkeling van de meteorologie schilderden de kunstenaars ook de wolkenluchten steeds realistischer. Daarnaast werd geëxperimenteerd met verschillende schilderstechnieken in één schilderij. Eveneens werden meer aquarellen gemaakt en ingelijst. Voorheen werden aquarellen alleen gezien als voorstudies.
Na deze algemene informatie worden enkele toelichtingen gegeven over de schilders afzonderlijk, zoals over Jozef Israëls. Hij was het meest gefascineerd door de kunst van de Gouden Eeuw en maakte ook het vissersgenre in Nederland groot. Willem Maris, bekend als hij is om vooral zijn 'koeien' deed de uitspraak "Ik schilder geen koeien, maar lichtreflecties".
De rest van het boek is ingedeeld in tijdvakken van begin tot eind van de Haagse School, met veel afbeeldingen. Het is fascinerend om te zien welke ontwikkeling de schilders doormaken. Van het aanvankelijk nauwgezet weergeven van de natuur en interieurs (vooral kerken) zie je een steeds lossere hand ontstaan. Dat is het best te zien bij schilderijen door dezelfde schilder van hetzelfde onderwerp. Ook de kleuren veranderen van aanvankelijk veel grijstinten naar iets meer toevoeging van blauw, geel en rood in de schilderijen. Aangezien er veel details van schilderijen te zien zijn worden achterin het boek ook enkele volledige schilderijen getoond gerangschikt naar schilder.
Zoals altijd bij uitgaven van het Rijksmuseum/Nieuw Amsterdam is dit ook weer een uitstekend verzorgd en interessant boek. Je maakt op een prettige manier kennis met deze schilders en door de informatie let je op details en nuances die je anders wellicht niet zouden opvallen. Deze uitgaven maken dat je elke keer weer wat leert en zo meer kan genieten van kunst.
Renske Suijver heeft de master Museumconservator aan de Vrije Universiteit afgerond en is gespecialiseerd in 19de-eeuwse schilderkunst. Ze werkt vanaf 2007 in het Rijksmuseum.
ISBN 9789086890460 | Paperback | 128 pagina's | Nieuw Amsterdam | juli 2009
(Ook in het Engels verschenen) Afmeting: 24,4 x 28,5 cm.
© Dettie, 21 augustus 2009
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
