Malini Roy
Categorie: Kunst Algemeen
50 x India
In de inleiding wordt in het kort de geschiedenis van de miniaturen verteld.
Veel miniatuurschilderingen werden gemaakt in opdracht van de moslimkeizers van het Mogol-rijk, dat zich tijdens zijn bloeiperiode in de 17de eeuw uitstrekte van Noord-India tot Centraal-India. Daarnaast waren ook de hindoekoningen uit de noordwestelijke staten Rajasthan en Punjab belangrijke geldschieters of opdrachtgevers.
Kunstenaars vonden hun inspiratie in religieuze teksten, in klassieke Indiase muziek of melodieën (ragas). De miniaturen waren alleen toegankelijk voor de opdrachtgever of een select gezelschap. Ze werden bewaard als losse bladen of tot albums gebonden, zodat in alle rust elk detail bekeken kon worden.
Het boek is ingedeeld in vijf periodes, van de vroege schilderkunst(1450-1475) tot de schilderkunst uit het heuvelland van Punjab (1660-helft 19e eeuw). Elke periode heeft een eigen bladkleur gekregen zodat je makkelijk een periode kan terugzoeken. De allereerste miniaturen (96 x 86 mm) in dit boek zijn afbeeldingen van Krishna die Radha omhelst. Opvallend zijn de sprankelende kleuren en de levendigheid van de figuren. Naast het miniatuur staat links een tekst van zeven regels in Sanskriet uit de Balagopalastuti dat begint met:
"Gegroet, o schitterende, belichaamd als zoon van Yasoda.
U geniet van het lotusgelaat van Radha en bent verheugd."
Waren de afbeeldingen in de vroege schilderkunst nog betrekkelijk eenvoudig, al in de schilderkunst van de Mogol-hoven is een ongekende verfijndheid op te merken. Schitterend is 'Olifant met berijder', een miniatuur van 189 x 125 mm gemaakt door Kesu Das, een van de knapste schilders aan het kezerlijk atelier ten tijde van de Mogol-keizer Akbar (reg. 1556-1605). Op de afbeelding zie je een olifant met berijder die onder een boom uitrusten vlakbij een stroompje. Kesu Das weet in dat beekje nog vissen en watervogels gedetaileerd weer te geven, evenals de kleding en de begroeïng en zelfs gebouwen van een stad in de verte. Dit alles in schitterende kleuren.
In de latere periodes worden de afbeeldingen zo mogelijk nog gedetaileerder. Het zijn veelal miniaturen waarop een hoogegplaatst persoon op wordt afgebeeld, al dan niet met meerdere personages of gebruiksvoorwerpen. Aan de sieraden, mooi versierde tulband en de hoeveelheid bedienden kon je zijn rang afmeten. Opvallend is dat er bijna altijd een vliegenverjager, met in zijn hand een bosje pauwenveren, op de afbeeldingen voorkomt. De miniaturen stralen vaak - niet allemaal - rust uit.
Een uitschieter is 'Het temmen van de wilde olifant'. De in hoofzakelijk felgele achtergrond geplaatste olifant spat van de afbeelding. De personages die het dier proberen te temmen zijn in zeer fijne zwarte lijnen neergezet en niet ingekleurd. De olifant, vooral zijn kop, is eveneens in heel fijne zwart/grijze lijntjes geschilderd. Schitterend!
De miniaturen geven bij elkaar een mooi beeld van het hofleven, waarin het spelen van polo, het bijwonen van olifantengevechten of het roken van een waterpijp tot de bezigheden hoorden. De afbeeldingen staan op de rechterpagina en op de linkerpagina wordt een toelichting zowel in het Nederlands als Engels gegeven.
Zoals altijd bij uitgaves van het Rijksmuseum is dit ook weer een prachtig verzorgde uitgave. Voor mensen die geïnteresseerd zijn in deze vorm van kunst is dit schitterende boek echt een must.
ISBN 9789086890438 | Paperback | 141 pagina's | Nieuw Amsterdam | oktober 2008
50 x India verscheen naar aanleiding van de tentoonstelling Rijksmuseum te gast: Indiase miniaturen in het Van Gogh Museum (17 oktober 2008 - 4 januari 2009).
© Dettie, 31 mei 2009
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
