Marianka Spanjaard
Categorie: Koken - Kookboeken
Een lekkere Suster en andere heerlijkheden
Marianka Spanjaard
De kaft van het boek lijkt te zijn bestrooid met poedersuiker. Op de voorkant prijkt een soort ronde cake met krenten. Dit blijkt de Lekkere Suster uit de titel te zijn, waarvan we het recept vinden op bladzijde 158 en waar onder andere te lezen valt: 'In deze Suster zit geen suiker, de krenten zorgen voor het 'zoetje'. Een beetje citroensap door het deeg is ook lekker.' De naam van het recept is ontleend aan 'een vrouw-mensje wegens hare sagte en lieve wangetjes van hare susje seer geerne gekust wordende.
Als je het boek ziet en leest weet je meteen, dit is een heel bijzonder receptenboek. Dat kan ook niet anders want, zoals de ondertitel al vermeldt, bevat het recepten van vijf generaties uit één familie tussen 1774 en 1920. Een voorname familie met deftige namen als Louise ToeWater-Van der Muelen en Francina Tabingh Suermondt Hudig. De recepten hebben eveneens soms prachtige namen als Cabo Couberte, een hete Oosterse schotel met kalfsgehakt, Gierige Gerrit, ook met kalfsvlees en tamme kastanjes en Oploop, een toetje van onder andere aardappelmeel, dat 'Een kwartiertje moet bakken of iets langer (dat weet ik niet)', staat er bij vermeld.
Voordat de recepten worden beschreven en gepresenteerd met prachtige foto's waar de gerechten op heel mooi serviesgoed zijn geëtaleerd, wordt in het het boek beschreven wie dit receptenboek allemaal in hun bezit hebben gehad en de ontstaansgeschiedenis ervan.
Tussen de beschreven geschiedenis en de recepten in, zijn foto's afgebeeld van het oorspronkelijke receptenboek, waar we bijvoorbeeld kunnen lezen het recept 'om een Karp of ook een salmtaart te stooven', 'om een lekkere suster te bakken' of 'om Dorsse Struijf te bakken'. Struif is een soort omelet of pannenkoek en zo werd en wordt deze bereid:
'Neemt 2 silvere leepels tarwen meel tegen een eij, klopt het meel met de eijeren heel lang, doet er dan bij ten naasten bij so veel water als melk, dat het beslag ontrent so dik is als van pannenkoeken, roert et een weinig sout onder, klopt het met een leepel in de pan.'
Een heel mooi hoofdstuk vind ik zelf 'Aan tafel in de achttiende en negentiende eeuw'. Door de foto's in het boek van de prachtige achttiende-eeuwse keuken van Alexander van Leeuwen aan het Noordeinde in Den Haag komen de woorden in dit hoofdstuk tot leven.
In het subhoofdstuk 'Aan tafel' lezen we dat de vork wel allang bekend was, maar nog niet een algemeen voorkomend tafelgereedschap was. Zelfs koning Lodewijk XV van Frankrijk at liever met zijn vingers dan met een vork. Later was het onder Franse invloed ook nog niet gebruikelijk om mes en vork tegelijk te hanteren, dat hebben we aan de Engelsen te danken. Aan het einde van de 19e eeuw kregen zij steeds meer politieke invloed en werden ook hun tafelmanieren overgenomen.
In het subhoofdstuk 'Tafelmanieren' lezen we dat elke sociale groep zijn eigen gedragscodes kenden aan tafel. Je mond afvegen voordat je gaat drinken omdat met het drinkgerei deelden en je handen wassen voordat je aan tafel gaat omdat er uit één schaal werd gegeten. Het is heel erg leuk dat Marianka Spanjaard dit voorafgaand aan het receptenboek heeft toegevoegd aangezien dit de recepten nog meer in hun context plaatst.
Als de appels van mijn jonge boom, die daardoor nog maar weinig vruchten dragen, rijp zijn ga ik het recept Citroenvla met appeltjes van bladzijde 123 uitproberen! Ik denk dat ik nog wel vaker dit boek ter hand zal nemen om een recept eruit te maken, zoals natuurlijk het recept van de titel Een lekkere Suster!
P.S.:
Op dinsdag 8 oktober 2014, zes dagen na het schrijven van bovenstaande recensie, was het dan zover.
Ik heb drie appeltjes van redelijke grootte van de boom gehaald. Deze heb ik, zoals in het recept staat, geschild en van hun klokhuis ontdaan. Ik heb ze daarna overdwars in tweeën gesneden. In het oorspronkelijke recept blijven de appels gewoon heel. De halve appels heb ik overgoten met een kop droge witte wijn aangevuld met water en suiker en daarna 20 minuten laten stoven.
Ondertussen heb ik een ander kopje witte wijn met de vier eieren en de 100 gram suiker geklopt en op een zacht vuur warm laten worden. Daarna de rasp en het sap van 1 citroen erbij en het geheel door een zeef gegoten. Daarna opnieuw op een zacht vuur, om de eieren niet te laten stollen!, en voortdurend goed roeren zodat de citroenvla wat dikte krijgt.
De zes halve appels, zoals de afbeelding in het boek ook laat zien, in een diep bord gelegd en de gaatjes gevuld met aardbeienjam. Ten slotte zoals het oorspronkelijke recept vermeld, de citroenvla eromheen gevleid.
Mijn man en ik hebben de hele portie in een keer opgegeten, want het was heerlijk! Ik vond het vooral ook heel leuk om een keer zelf vla te hebben gemaakt.
Marianka Spanjaard (1946) schrijft over (joodse) geschiedenis in Nederland. Zij is dol op koken en natuurlijk op lekker eten. Marianka was goed bevriend met Thera Wijsenbeek-Olthuis, de laatste bezitster van het receptenboek.
ISBN 9789057309465 | Hardcover | 192 pagina's | WalburgPers | september 2014
Afmeting 16,8 x 22,6 cm
© Ria, 02 oktober 2014
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
