Ikigai
Het Japanse geheim voor een lang en gelukkig leven
Tekst: Francesc Miralles, Héctor García

Iedereen heeft een Ikigai oftewel een reden van bestaan. Het is één van de geheimen voor een lang, tevreden en gezond leven, leert de flaptekst ons.

Ook is daar te lezen dat op het Japanse eiland Okinawa meer gezonde en actieve honderdjarigen wonen dan waar ook ter wereld. "De auteurs vertrokken naar Okinawa om te ontdekken wat dat geheim voor een optimistisch en gezond leven is. Ze kregen inzicht in wat de Japanners eten, hoe ze bewegen, werken en omgaan met anderen. En hoe je honderd jaar in topvorm kunt leven."

Omdat ik altijd wel geïnteresseerd ben in allerlei verschillende levensstijlen was ik benieuwd wat de auteurs mij te vertellen hadden over dit geheim van deze eilandbewoners. Welk inzicht hadden ze gekregen? Hoe hadden ze dit onderzocht? Wat was hun conclusie? Ze hadden het in het voorwoord over 'het ter plekke de geheimen van die Japanse honderdjarigen te bestuderen, aangezien de ouderen in Ogimi - zo heet het dorp met een hoog aantal honderdplussers - tot het einde van hun dagen actief en tevreden zijn.'

Het blijkt echter dat 'het ter plekke bestuderen' een bezoek van één week aan Okinawa behelst en dat er ca. honderd gesprekken met de bewoners gevoerd zijn. Een studie kan ik dat niet noemen. In feite gaat maar een heel klein deel van het boek over de honderdplussers van Okinawa zelf. Het hele verhaal over hen had bij wijze van spreken ook in een lang artikel in een tijdschrift verteld kunnen worden.

Voorafgaand aan hun eilandbezoek hadden de twee schrijvers wel een jaar theoretisch onderzoek verricht. De medische onderzoeken die tot dan toe uitgevoerd waren op de bewoners van Okinawa brachten enkele bijzonderheden aan het licht; bij deze mensen kwamen minder vaak hartkwalen en kanker voor, ze hadden een grote levenslust, minder mensen werden dement, het eten bevat veel antioxidanten enz. Maar hoe verder kan het dat ze zo gezond blijven wordt niet gemeld daarin. Dat is juist waar we zo nieuwsgierig naar zijn... Het enige wat eventueel een oorzaak zou kunnen zijn is dat de mensen op Okinawa hun maag maar tot 80% vullen, maar dan nog is hun hoge ouderdom wonderlijk.

Het merendeel van het boek is echter vooral gevuld met het bespreken van bepaalde - gezonde - manieren van leven én met allerlei bevindingen en conclusies die andere, vooral Amerikaanse, onderzoekers geconstateerd en getrokken hebben rond een gezonde levenswijze, - deze gaan dus niet over de bewoners van Okinawa - en brengen ons weinig nieuws. Teveel stress is ongezond, een zittend bestaan is 'de vijand van de jeugdigheid' met daarbij tips over hoe je in het dagelijks leven meer kunt bewegen zoals; neem de trap in plaats van de lift of roltrap, ga sporten, speel met je kinderen enz. Tja. Dat wisten we allemaal wel... Gebruik een zonnebrandmiddel, drink een paar liter water per dag, zorg voor voldoende slaap zijn ook al van die open deuren.

Tussen deze tips en adviezen door lezen we wel diverse korte verhalen van de bewoners van Okinawa. Daar word je ook niet veel wijzer van qua 'lang en gelukkig leven' maar ze zijn wel leuk om te lezen. De een zegt dat ze nooit vlees heeft gegeten, de anders adviseert vooral om je te ontspannen en een vrouw fietste tot haar 100ste en rookte tot haar 120e. En dan... lezen we ineens, tot mijn bevreemding, o.a. verhalen van een Amerikaanse man (114) die adviseert om geest en lichaam bezig te houden en een 111-jarige Pool die nuchter constateert 'Ik ben gewoon niet eerder doodgegaan'. Maar dit boek ging toch over de leefwijze van de Japanse eilandbewoners?

We krijgen verder nog veel te lezen over allerlei vormen van bewegen zoals o.a. yoga, shiatsu, Qi gong enz. met daarbij enkele beschreven oefeningen, we lezen over voeding - het advies is o.a. veel groente te eten (Op Okinawa eten ze minstens vijf groente- en fruitgerechten per dag), geen suiker te gebruiken etc. (B. Willcox en C. Willcox hebben er een boek over geschreven 'The Okinawa Program') maar dat levert ook geen nieuwe inzichten op. Dat is iedereen inmiddels wel bekend.

Het boek me zou helpen mijn eigen Ikigai, mijn reden van bestaan, te vinden en al die tips en adviezen voor een gezonde geest en een gezond lichaam zijn natuurlijk prachtig en goed, maar het heeft in feite weinig met het beloofde 'Japanse geheim' of mijn 'reden van bestaan' te maken. Het gaat er in dit boek gewoon om hoe je op een prettige manier oud kunt worden en dat is o.a. door een gezonde, zinvolle levenswijze, een bloeiende kennissen- en vriendschapskring en lichamelijk en geestelijk in beweging blijven. Daar is geen 'studie' op Okinawa voor nodig. En ik voel me ook een beetje bekocht dat het wel op deze manier gepresenteerd wordt. Het boek zelf is inhoudelijk natuurlijk niet verkeerd maar het is niet wat de cover en flaptekst belooft en dat is jammer.

Het is overigens wel een erg aantrekkelijk ogende en mooi verzorgde hardcover.

ISBN 9789022578452 | Hardcover | 192 pagina's | Uitgeverij Boekerij | november 2016
Vertaald door Jacqueline Visscher

© Dettie, 13 juni 2017

Lees de reacties op het forum en/of reageer: