Tami Shem-Tov
Categorie: Wereldoorlog II
Voortaan heet je Lieneke
Dat onderduiken was niet zoals bij Anne Frank. Ze kon wel naar buiten en naar school. Maar toch...
Lieneke, eigenlijk Jacqueline, genoemd naar vader Jaap en moeder Lien, woont samen met haar ouders, zussen Hannah en Rachel en broer Bart in Utrecht als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt. Aanvankelijk gaat alles redelijk goed maar langzamerhand wordt de Joodse mensen alles verboden.
"Voor de Duitse bezetting voelden de leden van de familie Van der Hoeden zich, net als iedereen, heel erg Hollands, maar na korte tijd voelden ze zich ook heel erg Joods, want er werden allerlei verordeningen uitgevaardigd. Plotseling was het voor hen verboden om naar restaurants te gaan, naar parken en plantsoenen, naar schouwburgen en bioscopen, naar bibliotheken en musea, en naar bossen, stranden en zwembaden. Het was verboden om thuis telefoon te hebben en ze moesetn afscheid nemen van hun huishoudelijke hulp, want niet-Joden mochten niet meer werken in de huizen van Joden. Joden mochten niet meer studeren of doceren aan de universiteit en zo werd vader Van der Hoeden ontslagen."
Die gele ster dragen vond Lieneke niet erg, maar wel dat ze niet meer met haar vriendinnetjes om mocht gaan.
Er worden razzia's gehouden, Joodse mensen worden bijeen gedreven en afgevoerd. En op een dag is het in de straat van Lieneke ook zo ver. Duitse legervoertuigen denderen de straat binnen, soldaten stappen uit, commando's worden geschreeuwd en dan... rennen de Duitsers terug en scheuren weg. Lieneke heeft difterie en dat is besmettelijk, het bord aan de deur vermeldt dat, de soldaten weten niet hoe snel ze weg moeten komen... Lienekes ziekte heeft hen voorlopig gered. Maar de familie weet dat het niet lang meer zal duren voor ze wel opgepakt worden. Vader Jaap brengt zijn dochters, die voortaan Lieneke en Fransje Versteegh heten naar een dorpje, en vader en de meisjes moeten zich daar enkele weken op een zolderkamertje schuil houden. Heel soms mogen ze naar beneden.
"Al ze dan de deur van de zolderkamer achter zich dichttrokken, had Lieneke het idee dat ze uit wandelen gingen of naar een theater."
Maar ook daar zijn ze niet veilig en vader Jaap herinnert zich een arts die gezegd had dat hij hulp zou bieden als dat nodig was. Op goed geluk reizen ze naar Sint-Oedenrode naar de familie Cooymans en de meisjes mogen daar gelukkig blijven, onder het strenge regime van Fräulein Grethe, waar ze les van krijgen en elke middag van moeten wandelen, weer of geen weer. Maar langzamerhand groeit het wantrouwen van de omgeving, zijn de meisjes écht wel de nichtjes van mevrouw? De meisjes moeten weer verder... en wat erger is, ze worden gescheiden. Lieneke komt terecht in Den Ham bij een arts, dr Kohly en zijn vrouw. Het is voor Lieneke niet altijd makkelijk hoe lief deze mensen ook voor haar zijn...
Gelukkig stuurt vader Jaap haar, via de ondergrondse, brieven, en wat voor brieven!
Jaap heeft een uitzonderlijk tekentalent, van elke brief heeft hij een boekje gemaakt. Elk boekje heeft een andere titel. In het boekje staan schitterende, kleine, erg humoristische tekeningetjes. De hoofdletters zijn allemaal ingekleurd en de inhoud is vrolijk en hartverwarmend. Lieneke leeft voor deze brieven.
Het verhaal over Lieneke is op zichzelf al indrukwekkend maar de brieven van vader Jaap maken het tot een uniek boek. Elk hoofdstuk begint met een brief van vader Jaap en naar aanleiding van de inhoud wordt het verhaal over Lieneke verder verteld.
Dr. Kohly had Lieneke opgedragen elke brief van Jaap weer in te leveren omdat het gevaarlijk was om in huis te hebben. Lieneke leerde de brieven uit haar hoofd en dan moesten ze tot haar grote spijt weer weg. Gelukkig kon Kohly het niet over zijn hart verkrijgen om deze liefdevolle documentjes te verbranden zodat wij ze nu ook kunnen lezen en zien.
Achterin het boek staat een nawoord van de schrijfster en enkele foto's van de familie Van der Hoeden.
(De prachtig geïllustreerde brieven worden tentoongesteld in het Yad Layeled Museum in Israël, waar Lieneke nu woont. De brieven zijn apart in een erg mooie fascimile uitvoering te koop onder de titel Brieven aan Lieneke )
Dit boek is een koesterboek. Een boek om steeds opnieuw te pakken om de schitterende brieven van vader Jaap te bekijken. Het gaat mijn kast niet meer uit.
ISBN 9789058315182 | Hardcover | 259 pagina's | Uitgeverij Sirene | april 2009
© Dettie, 03 mei 2009
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
