Killing Kennedy
Tekst: Bill O’Reilly, Martin Dugard

Het einde van een droom
Bill O’Reilly en Martin Dugard

Hij is nog steeds een van de meest tot de verbeelding sprekende figuren van de vorige eeuw; John F. Kennedy. President van de Verenigde Staten van 1961 tot 1963. Jong, flamboyant, populair, ambitieus, en getrouwd met de minstens zo tot de verbeelding sprekende Jackie Kennedy. Dit boek beslaat zijn gehele presidentschap, van de dag van zijn inauguratie, tot de dag dat zijn moord door Lee Harvey Oswald de wereld schokte. Het hele boek is dan ook één opmaat tot die gruwelijke gebeurtenis, maar wel een hele wervelende en boeiende opmaat. Zowel het privéleven, als het presidentiële leven van JFK verlopen namelijk nogal turbulent. De koude oorlog is in volle gang. Er zijn confrontaties met de Russische president Chroestjov, er is het Varkensbaai-incident, en er is de Cubacrisis, met de grootste nucleaire dreiging die na de tweede wereldoorlog heeft plaats gevonden. Verder is er de beginnende inmenging in Vietnam, en in eigen land  speelt de  rassenongelijkheid, is  de Ku-Klux-Klan actief,  en bereikt burgerrechtenstrijd met Martin Luther King een hoogtepunt...
Daarnaast is er natuurlijk nog het privéleven van JFK, wat minstens zo turbulent is. Hoewel zeer gelukkig getrouwd met Jackie, houdt de president er een liefdesleven op na, wat de geheime dienst vaak tot wanhoop drijft. Meerdere vrouwen per dag bevolken op de dagen dat Jackie afwezig is het Witte Huis, met als beroemdste minnares van de president natuurlijk Marliyn Monroe, die haar minnaar ook nog eens onbeschaamd onder de ogen van het ganse volk zwoel toezingt op zijn verjaardag. Zowel de pers, als een grote kring rondom de president, zijn van al deze relaties op de hoogte, maar ze weten dat de president hen zonder meer buitensluit als ze niet loyaal zijn, en houden hun mond. President Clinton, die een paar decennia later in grote problemen kwam door een even onstuimig liefdesleven, zal hier wel een jaloers op geweest zijn vermoed ik.


Vermakelijk zijn de verhalen van een altijd naakt zwemmende president die tijdens zijn dagelijkse baantjes ook vaak woordvoerders en journalisten uitnodigt, die dan nakend mee zwemmen. Of het verhaal van de met de president bevriende Frank Sinatra, die, omdat men banden met de maffia ontdekt waarmee de president niet  geassocieerd kan worden, op het laatste moment te horen krijgt dat de president niet bij hem komt logeren. Waarop Sinatra éérst alle foto’s van de Kennedy’s van zijn muren rukt, en vervolgens met een voorhamer naar buiten stormt en eigenhandig het voor de president gebouwde helikopterplatform aan barrels slaat. Serieuzer zijn de verhalen over de schipbreuk die JFK in zijn jonge jaren als  luitenant in de tweede wereld oorlog lijdt, waardoor hij met zijn bemanning op een onbewoond eiland belandt, en met gevaar voor eigen leven een nacht lang door de branding van de zee zwemt om zijn bemanning te redden van de hongerdood en de Japanners. Of  de verhalen over de machtstrijd tussen de gebroeders Kennedy en vice president Lyndon Johnson, waarbij die laatste vaak openlijk wordt vernederd en het bloed van met name Bobby Kennedy wel kan drinken.

Parallel met het leven van JFK volgen we ook het leven van zijn moordenaar Lee Harvey Oswald. Een Amerikaan met communistische sympathieën, die een tijd in Rusland verblijft, daar teleurgesteld raakt, en samen met zijn Russische vrouw toch weer naar Amerika terugkeert. Daardoor is hij ironisch genoeg in het zicht van de FBI, maar ze schatten hem als ongevaarlijk in en verliezen hem uit het oog. De drijfveer van Oswald is niet zo zeer een persoonlijke haat tegen JFK, maar meer een diepe wens iets groots en meeslepends te doen waardoor de mensheid zich zijn naam voor altijd zal herinneren. Dat JFK een vurig bestrijder was van het communistische gedachtegoed zal daarbij zeker een rol gespeeld hebben.

Het boek eindigt op de dag dat de paden van de twee hoofdpersonen elkaar kruisen, op 22 november 1963 in Dallas, waar Lee Harvey Oswald met drie schoten, waarvan twee raak, op bloedige wijze een einde aan het leven van de 35ste president van de Verenigde Staten maakt. Schokkend detail is dat de rugbrace die  Kennedy draagt voor de ondraaglijke rugpijn die hij vaak heeft, hem nu het leven kost. Hierdoor zakt hij na de eerste, niet dodelijke, verwonding niet voorover, maar blijft rechtop zitten, waardoor de volgende kogel hem dodelijk raakt. Door gebruikte getuigenissen kunnen we de paniek en de radeloosheid van alle aanwezigen tijdens en na de aanslag letterlijk meelezen. Oswald zelf wordt op zijn beurt 48 uur na zijn moord op Kennedy zelf vermoord, door Jack Ruby, die de moord op zijn president niet kan verdragen en wraak wil. Of er zoals vaak is beweerd sprake was van een complot met meerdere daders wordt in het boek niet waarschijnlijk geacht, al laten de schrijvers op het laatst toch ineens nog wat eindjes open.

De kracht van dit boek is dat het zéér goed gedocumenteerd is en op vele bronnen gebaseerd, maar dat het tegelijkertijd leest als een thriller. Het staat ook nog eens vol met anekdotes, waardoor het een zeer toegankelijk boek is geworden, voor een breed publiek. Enig minpunt wat mij betreft is, dat in ieder hoofdstuk aangegeven wordt hoeveel maanden, weken, dagen, en op het laatst zelfs uren de president nog te leven heeft. Zelfs al zóu de titel van dit boek je onverhoopt ontgaan zijn, iedereen wéét hoe dit boek af gaat lopen. Een hele generatie weet zelfs nog waar hij was toen hij het nieuws hoorde. Maar ook als je, zoals ik, net van de generatie daarná bent, heb je de beelden van die dag vaak toch op je netvlies. Het benadrukken van de hoeveelheid dagen en uren die de president nog van zijn dood scheiden werkte bij mij dan ook nogal storend, en haalde me iedere keer uit het verhaal. Jammer, maar overkomelijk, want verder is het een zéér vlot lezend, informatief en boeiend boek.

Bill O’Reily is een van de bekendste televisiepresentatoren van Amerika. Hij schreef dit boek samen met Martin Dugard, met wie hij ook al de bestseller ‘Killing Lincoln’ schreef.

ISBN 9789046814468 | Paperback | 416 pagina's | Nieuw Amsterdam | november 2012
Vertaling Rik Smits

© Willeke, 27 november 2012

Lees de reacties op het forum en/of reageer: