Maarten van Rossem
Drie oorlogen
Een kleine geschiedenis van de 20e eeuw
De stijl is zo zakelijk en zonder zwaarwichtigheid dat, ware de tragedies die hij beschrijft niet zo kolossaal en met zulke verstrekkende gevolgen voor wat betreft menselijk leed, het soms komisch aandoet. Zonder veel omhaal toont hij keer op keer aan dat op cruciale momenten in de geschiedenis er wel degelijk informatie voorhanden was, of eenvoudig had kunnen worden verkregen, om de gevaren te voorzien die hebben geleid tot achtereenvolgens de Eerste en Tweede Wereldoorlog en de verwikkelingen tijdens de Koude Oorlog.
Duidelijk was dat Duitsland aan het begin van de 20e eeuw een steeds grotere rol, naast Engeland en de VS, in de wereld wilde spelen. Duitsland was een laatkomer op het wereldtoneel, bezat weinig koloniën, en had reeds geruime tijd een plan klaar liggen waarin zij streefde naar continentale hegemonie in Europa. De moord op de Oostenrijks-Hongaarse troonopvolger werd als aanleiding aangegrepen om het Duitse plan ten uitvoer te brengen, en daarmee was de Eerste Wereldoorlog een feit.
Deze waanzinnige oorlog die uitgevochten werd met de technologische verworvenheden uit het einde van de 19e en begin van de 20e eeuw zou miljoenen slachtoffers eisen en de grenzen en verhoudingen in Europa drastisch wijzigen.
In Rusland was in oktober 1917 de revolutie uitgebroken en het zou in het vervolg een steeds grotere dreiging betekenen voor de democratische, kapitalistische landen. Duitsland was als verliezer na de Eerste Wereldoorlog lamgeslagen en kreeg onder andere door een gigantische schuldenlast als gevolg van herstelbetalingen te maken met een torenhoge inflatie. Door gebruik te maken van deze malaise wist Hitler uiteindelijk de macht te grijpen om alsnog een poging te ondernemen de hegemonie voor Duitsland binnen te halen. Duitsland delfde echter weer het onderspit mede door het massale offensief van de Russen, die na deze overwinning zich lieten gelden en een groot deel van Oost-Europa onder haar invloedsfeer bracht.
Zo ontstonden na de Tweede wereldoorlog twee machtsblokken, het kapitalistische en het communistische, die een gigantische wapenwedloop met elkaar aangingen. Beide partijen bezaten een hoeveelheid kernwapens met een potentieel om de aarde vele malen te vernietigen. De spanningen die de Koude Oorlog teweeg bracht zouden in de hele wereld veertig jaar lang worden gevoeld. Koloniale machten verloren hun bezittingen, en vrijwel overal in de wereld vond een ideologische strijd plaats die min of meer samenviel tussen de scheidslijn communistisch versus kapitalistisch. Het einde van de Koude Oorlog kwam met de ondergang van de Sovjet-Unie in 1991.
Het drama van de 20e eeuw dat een aanvang nam in 1914 en eindigde in 1991 wordt in dit boek uitstekend samengevat, en zet voor degene die minder bekend is met de feiten als wel voor degene die opgroeide in dit tijdperk de gebeurtenissen in een verhelderend perspectief.
ISBN 904680321X | Paperback | 319 pagina's | Nieuw Amsterdam | 2008
© Cavendish, februari 2008
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
