Jung Chang
Categorie: Algemeen
De Keizerin
Jung Chang
Jung Chang vertelt in dit boek het dramatische levensverhaal van Cixi, een sterke, eigenzinnige vrouw die bijna vijftig jaar lang China zou regeren, voor en achter de schermen. Een vrouw die begon als nederige concubine, maar uiteindelijk eeuwenlange tradities en formaliteiten overboord gooide en de basis legde voor het moderne, machtige China van vandaag de dag.
Cixi werd op twaalfjarige leeftijd door Keizer Xianfeng uitverkoren tot zijn concubine. Van al zijn vrouwen was zij de enige die de keizer een mannelijke erfgenaam schonk, een jongen die in 1861 op vierjarige leeftijd keizer werd na de dood van zijn vader. Niet tevreden met de aangewezen regenten, riep Cixi de hulp in van Xianfengs weduwe en samen pleegden de twee vrouwen een briljante coup die van Cixi uiteindelijk de enige regentes zou maken. Tot haar dood in 1908 charmeerde, dreigde en manipuleerde Cixi het achtergebleven China de moderne tijd binnen en smeedde banden met de Westerse wereld die zelfs nu nog van groot belang zijn.
In het boek beschrijft Jung Chang vooral de enorme tegenstellingen tussen China en het westen en welke rol deze speelden tijdens de periode waarin Cixi haar land vanachter de schermen regeerden. De denkbeelden die ze over elkaar hadden liepen enorm uiteen, getuige de volgende gedachten, verwoord in het dagboek van ambtenaar Zhigang:
'Westerlingen prediken de “liefde van God” en “liefde voor de mensheid”, en ze lijken dat ook werkelijk te geloven. En toch voeren zij oorlog met kanonneerboten en kanonnen om volkeren met geweld te verslaan en verplichten ze ons opium toe te staan, een gif erger dan de pest voor Chinezen – alleen maar om winst te maken. Het lijkt alsof de liefde voor God minder werkelijk is dan de liefde voor winst'.
Jung Chang beschrijft in het boek de vanzelfsprekendheid waarmee de Europeanen, maar ook Amerika aanspraak lijken te maken op het Chinese grondgebied. Zhigang vond de Amerikanen overigens nog het oprechtst in hun wens om goede betrekkingen met China te onderhouden. Dit vanwege de enorme omvang van het land en zijn rijke hulpbronnen.
Denby, de Amerikaanse gevolmachtigd minister in Beijing beschrijft de rol van Cixi in de toenadering tot het westen als volgt:
'Het embryo van een modern China had gestalte gekregen. De schepper was Cixi. Niemand zal ontkennen dat de verbetering en vooruitgang […] vooral te danken zijn aan de wilskracht van de keizerin-regentes'.
Op diverse plaatsen in het boek komen de wrede beslissingen die Cixi ten aanzien van personen die haar dwarsbomen naar voren. Daarnaast heeft zij een hele andere en begripvolle kant naar haar bevolking, met name naar vrouwen. Zij heeft, zoals Jung Chang beschrijft, een enorme afkeer van de eeuwenoude vooroordelen over vrouwen. Onder haar bewind wordt ook het inbinden van de voeten van vrouwen, een schoonheidsideaal, uiteindelijk verboden. Cixi moet ondanks haar machtige positie gevoeld hebben wat het betekende om in China vrouw te zijn.
Het boek beschrijft ook het voortdurend heen en weer bewegen tussen toenadering tot het westen en aansluiting en steun zoeken bij Japan. Jung Chang schrijft:
'Nu de blanke man een bedreiging is geworden voor ons gele volkeren, moeten China en Japan zich gezamenlijk tegen hen teweerstellen'.
Een en ander ondanks dat Japan in het verleden China ook heeft geprobeerd in te lijven. Bedreiging kwam hierbij ook uit de eigen gelederen in de persoon van De Wilde Vos Kang die op eigen initiatief aansluiting zocht bij Japan en die een enorme hekel had aan Cixi. Een complot van Kang en zijn medeplichtigen om haar om het leven te brengen heeft Cixi zelf versluierd om de rust in het land te handhaven. Steeds weet zij dit weer te doen en dat heeft haar waarschijnlijk zo lang aan de macht gehouden. Ondanks haar soms wrede besluiten heeft zij door steeds doordacht en strategisch te handelen zolang de macht in China aan haar kant kunnen houden.
Ik vond het heerlijk om weer een boek van Jung Chang te lezen. Ze schrijft zo ontzettend vlot en dat maakt het lezen van haar boeken tot een genot. Als je dit boek leest heb je soms het gevoel niet een boek te lezen dat gebaseerd is op historische Chinese bronnen maar een hele spannende roman.
Jung Chang werd in 1952 in China geboren, in Yibin in de provincie Sichuan. Als veertienjarig meisje was zij korte tijd Rode Gardiste en daarna werkte ze op het land, als blotevoetendokter, als staalarbeider en als elektricien. Vervolgens studeerde en doceerde ze Engels aan de universiteit van Sichuan. In 1978 verliet zij China om naar Engeland te gaan. Ze kreeg een beurs voor de universiteit van York en promoveerde in 1982 op Taalwetenschap. Zij was de eerste persoon uit de Volksrepubliek China die aan een Engelse universiteit een doctorstitel behaalde. Haar debuut, Wilde Zwanen, verscheen in 1991. In 2005 verscheen Mao, dat zij in samenwerking schreef met Jon Halliday.
ISBN 9789022554142 | Gebonden | 543 pagina's | Uitgeverij Meulenhoff | 2013
Vertaling: Bart Gravendaal en Maarten van der Werff
© Ria, 23 april 2014
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
