Scheepsbouw in perspectief
Werven in Nederland 1870-2009
Jeroen ter Brugge

Als je belangstelling voor schepen hebt dan volgt bijna automatisch belangstelling voor de plekken waar deze gemaakt zijn. Zelf ben ik opgegroeid in Amsterdam-Noord waar we als kind met de hele school naar de NDSM werf mochten toen er een mammoetanker door prinses Margriet gedoopt werd en te water werd gelaten. De ADM en NDSM waren grote werkverschaffers. Na de fusie van de ADM met NDSM en de latere overname van Verolme volgden er vele ontslagen en acties waarvan ik me de spanning voor de mensen die bij de werven werkten nog herinner.

Naderhand heb ik van vrij nabij de bouw van de replica van de De Amsterdam, het spiegeschip van de VOC, gevolgd. Ook het kleine werfje aan de Hoogtekadijk in Amsterdam heb ik vaak bezocht, alleen om te kijken en de speciale geur te ruiken. Dit boek moest ik dan ook hebben. 

'In deze uitgave van het Maritiem Museum Rotterdam en het Nederlands Scheepvaartmuseum Amsterdam schetsen vooraanstaande maritiem-historici, onder wie medewerkers van beide musea, een gevarieerd beeld van de Nederlandse scheepsbouw', staat te lezen op de flaptekst.

In het boek worden o.a. de grote werven besproken zoals Wilton-Feijenoord in Schiedam, Koninklijke Maatschappij 'De Schelde' maar ook de kleinschalige Friese scheepsbouw en de betrekkelijk kleine Scheepswerf J.Vos & Zoon te Groningen.
Elke werf wordt vanuit verschillende gezichtspunten bekeken. Allereerst de ligging en de ontwikkeling van de werf, vanaf de oprichting tot nu. Dan de aard van de schepen; van skûtsjes tot mammoettankers. - Opvallend is hoe er gewoekerd moest worden met de werfruimte, vooral na de oorlog toen de schepen groter werden. - Bij elke werf wordt eveneens vermeld hoe het bedrijf voor het personeel was. Vaak waren er goede regelingen getroffen.

Wat ook bijzonder in dit boek is, is dat van elke werf een foto gemaakt is door Eric van Straaten vanaf hetzelfde punt waarvan een afbeelding bestond van ca. vijftig jaar of langer geleden. Sommige werven zijn onherkenbaar veranderd in bijv. moderne woonwijken of winkelcomplexen maar andere zijn nauwelijks veranderd zoals bijv. Scheepswerf Draaisma in Franeker.

De werven waren opvallend sociaal voor de arbeiders. De opleidingen waren goed, er werd gezorgd voor woningen en er werden veel verenigingen opgericht, waarvan enkele nu nog bestaan. Veelal was er een goede ziekteverzekering. Ook kinderen werkten een flink aantal uren minder dan bij andere werkgevers. De meeste werknemers voelden zich ook enorm verbonden aan 'hun' werf en de directeur. In Groningen werkte iemand zelfs 52 jaar op de werf, toen hij met pensioen kon wilde hij toch graag het schip waar aan gebouwd werd afmaken. De boekhoudster van diezelfde werf werkte van 1915 tot 1964 op het werfkantoor.
Ook de huidige tijd en de problemen die de werven ondervonden en ondervinden worden uitvoerig besproken.

De verhalen over alle werven zijn in een prettige en informatieve stijl  geschreven door Jeroen ter Brugge, Henk Dessens, Wouter Heijveld, Wicher Kerkmeijer, Jur Kingma, Joke Korteweg, Gerbrand Moeyes, Frits Niemeijer, Meindert Seffinga, Elisabeth Spits, Ernst Weber en Hans Wijn.
Naast deze schriftelijk informatie is het boek voorzien van schitterende foto's van toen en nu.

Een mooi boek voor mensen die geïnteresseerd zijn in de geschiedenis van de scheepvaart en wat Nederlandse  scheepswerven zowel politiek, maatschappelijk als sociaal betekenden.

ISBN 9789057305863 | Paperback | 128 pagina's | WalburgPers | november 2009
Onder redactie van: Jeroen ter Brugge (eindredactie), Elisabeth Spits en Gerbrand Moeyes

© Dettie, 21 februari 2010

Lees de reacties op het forum en/of reageer: