Heleen van Binsbergen
Categorie: Algemeen
Vrouwenoogst
Flaptekst:
Elf vrouwenportretten die er toe doen. Vrouwen die geboren zijn tussen 1941 en 1955, in moeilijke tijden. Over de keuzes die zij maakten, de prijs die zij daarvoor betaalden en de lessen die zij eruit trokken. [...] Vrouwen met verschillende achtergronden en andere voorkeuren, maar allemaal met veel bewuste keuzes in een turbulent leven.
In het voorwoord schrijft Anja Meulenbelt dat jonge vrouwen van nu geen idee hebben van de strijd die geleverd moest worden door vrouwen voor hun vrijheid en gelijke rechten.
Als ik nu aan jonge mensen moet uitleggen waar feminisme over ging vertel ik hoe het echt was voor de vrouwenbeweging. Dat we de pil niet hadden. Dat we nauwelijks werden voorgelicht. Dat abortus illegaal en gevaarlijk was en dat de kerken in koor probeerden vrouwen ertoe te bewegen meer kinderen te krijgen of ze wilden of niet. Dat je wanneer je onbedoeld zwanger werd onder druk stond om te trouwen, een zogenaamd 'moetje' want een ongehuwde moeder was een schande. Dat je als je trouwde zo ontslagen kon worden. Dat het ideaalbeeld van de vrouw was dat je achter je man stond, je kinderen verzorgde, en dat je je eigen ontplooiing opzij zette voor je gezin. Dat je tot 1956 als vrouw 'handelingsonbekwaam' was. Dat je maar heel weinig mogelijkheden had om 'eenzijdig' te scheiden, want als je man je niet liet gaan dan had je pech. [...] dat je als lesbische vrouw niet zichtbaar mocht zijn en een geheim leven moest leiden, op kamers bij een hospita. En dat dat allemaal veranderde in de woelige jaren van de vrouwenemancipatie.
De jonge mensen van nu kunnen dit bovenstaande zich nauwelijks voorstellen. Het lijkt ook allemaal zo lang geleden maar de vrouwen die in dit boek geportretteerd worden zijn nu 56 tot 70 jaar. Zij werden geboren in tijden waarin de kerk nog veel voor het zeggen had, in de jaren vlak na de oorlog waar aandacht voor de psyche van het kind nauwelijks bestond. Waar vrouwen vaak alleen een dienend beroep konden kiezen en niet de vrije keuze van nu hadden. Ze groeiden op in tijden dat praten over seks taboe was. In tijden dat vaak het enige recht van de vrouw het aanrecht was.
Het is bijna onvoorstelbaar als je bedenkt hoeveel er veranderd is in deze relatief korte tijd.
Veel van de vrouwen in dit boek maakten bewust de jaren zestig mee die een grote ommekeer teweeg brachten. De pil deed zijn intrede, vrouwen werden 'baas in eigen buik' De jaren zestig waren voor hen veelal jaren van vrijheid, blijheid. De strakke banden van het huwelijk werden minder knellend, gehuwde vrouwen mochten ook gaan werken, zwanger raken was geen schande meer etc.
Maar deze grote veranderingen waren soms erg verwarrend voor hen. Aan een kant waren daar de strenge, starre regels meegekregen van het ouderlijk huis. Aan de andere kant de openlijke vrijheid.
Opvallend is dat de vrouwen, die overigens bijna allemaal wonen en werken in Limburg, vaak uit grote gezinnen komen. Opvallend is dat er in een gezin nauwelijks gepraat werd over innerlijke gevoelens.
Eveneens opvallend is dat het huwelijk van hun ouders vaak slecht was omdat zij binnen een bepaalde stand en eigen geloofsgenoten een partner hadden moeten vinden. De vrouwen vertellen wat voor invloed die ouders, en het slechte huwelijk, op hen hadden. Scheiden was vaak onmogelijk vanwege het geloof of omdat vrouwen financieel totaal afhankelijk van hun man waren.
Ook de strenge normen en waarden speelden erge parten bij de geportretteerden. Een vrouw werd vaak gedwongen werk te kiezen wat bij haar stand hoorde, studeren was veelal taboe. 'Dat doen ons soort mensen niet'.
Bizar is het verhaal van Els die vertelt dat meisjes kleiner en jonger moesten zijn dan hun partner, en zij was erg lang... Zij mocht overigens wel leren (Sociale Academie) en werken maar toen de vrouw van haar broer stierf werd wel verwacht dat zij (toen 21) dat huishouden draaiende zou houden. Haar baan als jeugdwerker in een achterbuurtwijk in Geleen was toch beneden de stand van de familie. Gelukkig werd er een oplossing gevonden en kon zij verder studeren en werken. Ze trouwde, kreeg twee kinderen en ging scheiden. De pastoor kwam aan de deur om te vertellen dat zij dan geen communie meer mocht ontvangen. Na dreigen met bekendmaking bij Sonja Barend (toentertijd een spraakmakend televisieprogramma) mocht de kapelaan toch de communie uitreiken. Uiteindelijk werd Els seksuologe en vroeg aandacht voor seksueel misbruik binnen het gezin. Toentertijd werd dat niet geloofd.
Mijn grootste strijd was ervoor te zorgen dat de slachtoffers serieus werden genomen en voor hen op te komen.
De meeste vrouwen in dit boek hebben wél gestudeerd, de een werd sociologe, de ander studeerde af aan de Academie voor Toegepaste Kunsten, de volgende werd psychologe, en weer een ander volgde de Middelbare Opleiding handvaardigheid en vond daar werk in.
Alle vrouwen hebben een apart en inderdaad turbulent leven geleid en hard gestreden voor wat zij wilden en hun rechtens toekwam. Dit alles is in heldere taal geschreven en zeer boeiend om te lezen.
Het boek roept herinneringen op, het stemt tot nadenken over de dingen die in de loop der tijd allemaal veranderd zijn, ten goede en ten slechte.
Maar bovenal is het een bijzonder boek over vrouwen die voor ons hun geschiedenis hebben verteld.
ISBN 9789078407812 | Paperback | 172 pagina's | Uitgeverij TIC | juni 2011
© Dettie, 15 juni 2011
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
