Frank van Kolfschooten
Categorie: Algemeen
De Beethovenstraat
Frank van Kolfschooten
Dit boek is een geheel herziene uitgave van de beknopte versie van De Koningin van Plan Zuid, 1997. Deze nieuwe uitgave is voorzien van veel nieuwe verhalen en foto's en is daarmee zoals de auteur het zelf zegt dubbel zo dik. Hiermee is ook meteen precies gezegd wat dit boek is. Een boek boordevol met bijzondere en toch ook weer doodgewone verhalen en bijzondere foto's over een straat in Amsterdam, De Beethovenstraat.
Toen ik als 18-jarige in 1980 na de middelbare school in Amsterdam Buitenveldert ging werken, ging ik vanaf het Leidseplein met bus 26 naar de Van Boshuizenstraat. Die bus reed ook over de, in mijn ogen, voorname Beethovenstraat. Leuk is het om nu, na zoveel jaren, de (verborgen) geschiedenissen van deze straat te leren kennen door het lezen van dit boek van Van Kolfschooten.
In de inleiding lees ik dat de bouwmeester H.P. Berlage die voorname rol van winkelboulevard met grootstedelijke grandeur niet had toegekend aan de Beethovenstraat, maar aan de naastgelegen Minervalaan. Door omstandigheden werd na de oplevering eind jaren twintig de Beethovenstraat de belangrijkste winkelstraat in het nieuwe stadsdeel en is dat nu, anno 2015, nog altijd.
Het boek begint met de bouwgeschiedenis. Op een hele mooie, die bladzijde 36 en 37 beslaat zien we kinderen die spelen en vissen op wat wordt genoemd het 'zandland'. Op de achtergrond zien we de prachtige panden van Amsterdam Zuid. Op de foto is een gedeelte van het bouwplan te zien dat voorlopig door de crisis in de jaren dertig niet kon worden bebouwd en braak bleef liggen en daarmee een ideale speelplaats was voor de kinderen uit de buurt.
In diezelfde jaren dertig werd de Beethovenstraat een uitwijkplaats voor uit Duitsland gevluchte joden. Maar ook de Nationaal-Socialistische Beweging vond in deze buurt onder sommige van de middenstanders hun aanhang. Dit gebeurde in het begin nog uit een soort naïviteit, waarvoor zij na de oorlog dan soms nog moesten boeten. Als voorbeeld daarvan noemt de auteur melkboer Joop Westland van Beethovenstraat 11, die later verklaarde 'uit sleur' lid te zijn gebleven van NSB. Hij had vernomen dat de toestand voor de middenstanders verbeterd zouden worden door het beleid van de NSB. Nooit is hij actief lid geweest en ook de joodse mensen in zijn wijk was hij niet vijandig gezind. Sterker nog als zij gearresteerd werden, gaf hij ze uit eigen beweging gratis levensmiddelen mee. De buurman van Westland, de bloemist Walters bevestigde dit verhaal later tegenover de recherche en hij verklaarde ook niet te kunnen geloven dat Westland een NSB-er was.
De auteur beschrijft tot in detail de lotgevallen van veel verschillende bewoners achter de voordeuren van de Beethovenstraat. Een en ander komt nog meer tot leven door de foto's van deze bewoners die tussen de tekst van hun geschiedenis zijn geplaatst.
Schrijnend zijn uiteraard de verhalen van de joodse mensen die ook uit dit deel van Amsterdam zijn afgevoerd naar de kampen. Daarvan keerden ook een enkeling terug en zoals Van Kolfschooten schrijft waren er sommige Amsterdammers die spullen van joden in bewaring hadden genomen die klaagden dat juist 'hun jood' was teruggekeerd. Hij beschrijft dan een gedeelte uit het boek van de joodse schrijver Frans Pointl die met zijn moeder op bezoek gaat bij de bovenburen van zijn oom Salamon en tante Martha die voor hun deportatie in de Beethovenstraat woonden. De bovenbuurman was politie-inspecteur Gortjens die beweerden niets in bewaring te hebben genomen. Moeder en zoon gaan onverrichter zake weg waarbij de moeder van de schrijver terwijl ze door de Beethovenstraat lopen zegt: “Die politie-inspecteur is even slecht als de dieven die hij moet vangen.”
In dit boek komen de geschiedenis en haar bewoners van de Beethovenstraat tot in kleinste detail tot leven en daarom is dit boek zeer aangenaam en interessant om te lezen. Je merkt dat de auteur zich goed heeft ingelezen en de bronvermelding en de lijst met geraadpleegde archieven getuigt daar ook van. Een bijzonder en goed geschreven boek voor iedereen die meer wil weten over De Beethovenstraat van destijds.
Frank van Kolfschooten (1959) is freelance onderzoeksjournalist. Zijn artikelen over wetenschap, geschiedenis en sport verschenen onder meer in de Volkskrant, NRC Handelsblad, Intermediair, Nature, The Lancet en Science.
Zijn boeken over fraude en bedrog in de wetenschap (Valse vooruitgang, 1993 en Ontspoorde wetenschap, 2012) zijn klassiekers. Verder schreef hij o.m. De Koningin van Plan Zuid. Geschiedenissen uit de Beethovenstraat (1997), De bal is niet rond. Verrassende feiten over voetbal (1998) en De Dordtse magiër. De val van volksheld van Karel Lotsy (2009). Het laatste boek werd genomineerd voor de M.J. Brusseprijs voor beste onderzoeksjournalistieke boek en voor de Nico Scheepmakerbeker voor beste sportboek van het jaar. In 2015 publiceerde hij Hoe simpel wil je het hebben? Eigenzinnige lessen en spraakmakende anekdotes uit het topvoetbal van Raymond Verheijen.
Eind 2015 publiceerde hij De Beethovenstraat. Verborgen geschiedenissen. Hij woont sinds 1992 in de Beethovenstraat.
ISBN 9789462970113 | Hardcover | 192 pagina's | Uitgeverij De Kring | oktober 2015
© Ria, 21 december 2015
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
