ss Rotterdam
Een beknopte scheepsbiografie
Tekst: Arnout Guns, Nico Guns

"Als voormalig vlaggenschip van de Holland-Amerika Lijn en cruiseschip heeft het ss Rotterdam vele wereldzeeën bevaren. Ontdek de vele verhalen van “La Grande Dame” en beleef de authentieke sfeer terwijl u komt eten en drinken, overnachten, feesten, vergaderen of werken."

Bovenstaande is te lezen op de website ss Rotterdam. Het onderstaande stond in september 1959 in het extra uitgebrachte nummer van het Dagblad Scheepvaart van Uitgeverij Wyt te Rotterdam:

"Rederij, werf en toeleveringsindustrie zijn met recht trots op dit gigantische schip, dat de roem van de Nederlandse scheepsbouw over de wereld gaat uitdragen. [...] Moge dit nummer er toe bijdragen dat het schip en zijn inrichting tot blijvend geestelijk bezit van zeevarend Nederland worden."

De bouw van de Rotterdam begon op 14 december 1956 door een bodemplaat van 10 bij 12 meter, 25 ton wegend op een helling van de RDM (Rotterdamsche Droogdok Maatschappij NV) te plaatsen. Met het ontwerpen van het schip was al in 1938 begonnen, maar door de oorlog kwam alles stil te liggen. Pas in 1952 werd er weer een ontwerp uitgedacht voor de Rotterdam. Waar de eerste ontwerpen nog uitgingen van een stoomschip dat door de Holland-Amerika Lijn (HAL) ingezet zou worden op de trans-Atlantische vaart, werd er bij het latere ontwerp van het schip al rekening gehouden met het feit dat de populariteit van het vervoer per schip tussen Amerika en Europa spoedig zou afnemen ten gunste van de luchtvaart. Het schip moest dus ook geschikt zijn als cruise-schip.

Het uiteindelijke ontwerp zou, zo valt te lezen in SS Rotterdam - Een beknopte scheepsbiografie 'een uitzonderlijk, onconventioneel schip worden, dat in de gehele nautische wereld ver- en bewondering wekte.' Waarom dat zo was, wordt niet alleen duidelijk verteld, maar ook door talloze afbeeldingen in de vorm van foto's, schetsen, aantekeningen, ontwerpen en 'impressies' uit brochures getoond. Dat geldt niet alleen voor het hoofdstuk over de ontstaansgeschiedenis van het schip, maar ook voor de hoofdstukken die gewijd zijn aan de installaties en de interieurs.

Na deze uitgebreide kennismaking met de Rotterdam volgen nog 3 hoofdstukken over het leven van het schip: Varen voor de HAL, Een onzekere toekomst en Een glorieus nieuw bestaan waarin allerlei namen van personen en bedrijven langskomen die bij de meeste lezers regelmatig (alarm)belletjes zullen doen rinkelen. Ook bij degenen die helemaal niets van schepen, droogdokken, zeeën, cruises en aanverwante onderwerpen afweten. Op de officiële proeftocht werd het schip bijvoorbeeld door koningin Juliana in het bijzijn van haar man, prins Bernard, ceremonieel overgedragen van de RDM naar de HAL. Prinses Beatrix was een van de passagiers op de maidentrip van de Rotterdam naar New York. Uitgebreid wordt verhaald over die eerst heen- en terugreis, net als over de cruises die het schip in de winter maakte, door fragmenten uit het havenjournaal op te nemen:

[...] Op 21 april 1960 te 15u30 werd het stoffelijk overschot van de overleden passagier F.T. in een metalen doodskist gelegd op advies van de scheepsarts. De doodskist werd hermetisch dichtgesoldeerd. [...]

De Rotterdam werd in 1997, na 38 jaar vlaggenschip van de HAL te zijn geweest verkocht aan het Amerikaanse Premier Cruises, die het schip, dat inmiddels enigszins uitgewoond was, renoveerde en van een nieuwe naam voorzag: Rembrandt. Het zou geen gelukkige tijd worden, maar het duurde ook niet lang: in september 2000 trok een Amerikaanse investeringsbank de stekker eruit en werden alle schepen direct, nog tijdens het uitvoeren van de cruises, naar de dichtstbijzijnde haven geleid en aan de ketting gelegd. De Rembrandt eindigde aan de ketting in Halifax en werd na het faillissement naar Freeport op Grand Bahama gevaren.
In de daarop volgende periode werd er door diverse partijen geprobeerd om het schip weer in Nederlandse handen te krijgen om het van de ondergang te redden, zoals de Stichting behoud stoomschip Rotterdam, RDM samen met het Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam (waarbij Joep van den Nieuwenhuizen een belangrijke rol speelde), De Rotterdam BV (een consortium van de Rotterdamse woningcorporatie Woonbron en investeringsmaatschappij Eurobalance BV), en uiteindelijk WestCord Hotels. Zij openden op 15 februari 2010 de Rotterdamse deuren voor het publiek, nadat het schip via-via in 2008 in Rotterdam was teruggekeerd en knapten het (verder) op tot de plek, zoals bovenaan beschreven.

Het hele leven van dit schip is in woord en beeld bijna van minuut van minuut opgetekend door Arnout en Nico Guns, die er voor verantwoordelijk zijn dat de trots op dit Rotterdamse, maritieme pronkstuk van de pagina's afspat en afstraalt op de lezer. Ons schip. Ons pronkstuk.

ISBN 9789462490314 | Hardcover | 128 pagina's | WalburgPers | oktober 2015
Formaat 22,3 x 28,6 cm.

© Ellen IJzerman, 08 november 2015

Lees de reacties op het forum en/of reageer: