Op zoek naar tante Foktje
Eddy-Lex Israël

‘Moge hun zielen gebundeld zijn in de bundel van de levenden’.

Dit boek doet de lezer opnieuw beseffen wat een gruwel de Holocaust geweest is. Eddy-Lex Israël is zelf als heel jong kind ondergedoken geweest, en overleefde zonder ooit echt beseft te hebben dat hij gevaar liep. Vele anderen uit zijn familie zagen het gevaar wel - min of meer -, maar vonden desalniettemin  de dood.
Tante Foktje is een van de andere overlevenden. Zij overleefde de gruwel en kwam terug. Met haar schoondochter Miep was ze de enige.

Naar het leven van Foktje en dat van haar kinderen en kleinkinderen heeft de schrijver naspeuringen gedaan om zo aan zijn familie het verhaal van het lot van de Joden te verbinden. 
Deze onderneming heeft zijn basis in de verhalen van zijn moeder, met wie hij in 1986 nog een laatste keer van Breda, hun woonplaats, naar Appingedam en Delfzijl reisde, de plaatsen waar de basis van de familie was.
Zijn oma Rozette en haar zus Foktje zijn daar geboren en getogen, met nog zeven broers en zussen.
Uit het verhaal komt duidelijk naar voren hoe hecht de familie was: ze zagen elkaar vaak, en vierden bijvoorbeeld samen de Sabbath. Ook later, toen  tante Foktje met haar echtgenoot Marcus Pais naar Delfzijl was vertrokken om daar bij de haven de textielzaak 'De Concurrent' te runnen, bleef het contact innig.
Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, hadden Foktje en Marcus drie kinderen - Felie, Meijer en Bennie – en twee kleinkinderen – Max en Philip.
Ze wilden bij elkaar blijven, waardoor een onderduikadres niet te vinden was, met de vreselijke gevolgen die we in het verhaal lezen.

Behalve het gezin van tante Foktje komen ook de andere takken van de familie in beeld, waarmee de schrijver zijn voornemen waarmaakt om met dit boek alle familieleden, maar speciaal tante Foktje, haar kinderen, kleinkinderen op te nemen 'in de bundel van de levenden'.
Daarbij is hij geholpen door naspeuringen van de vriend van de familie, de heer Marcus Zuithoff, die ondanks dat hij geen Jood was, hemel en aarde bewogen heeft om zijn vrienden te helpen. Tevergeefs. Verder zocht de schrijver in archieven, deed oproepen in kranten en sprak met mensen die leden van de familie gekend hadden.

Het levert een familieverhaal op dat feitelijkheden vertelt, maar leest als een verhaal over mensen die je graag gekend zou willen hebben.
Nieuw voor mij was dat Joden niet allemaal de verordeningen en dreiging lijdzaam ondergingen: Eddy-Lex Israël vertelt over het feit dat vele Joden niet wachtten op de Duitsers maar er zelf een eind aan maakten. Wat echter het meest indruk maakt is de beschrijving van het lot van Joodse kinderen. De kleine Max en het jongere broertje Philip staan model voor talloze onschuldige kinderen, wiens wereld binnenstebuiten gekeerd werd. Nog minder dan de volwassenen begrepen zij wat hen overkwam.

‘Moge jullie zielen gebundeld zijn in de bundel van de levenden’.

ISBN 9789086663354 | Paperback | 272 pagina's | Mosae Verbo | oktober 2014
Met vermelding van bronnen, foto's en stamboom

© Marjo, 10 december 2014

Lees de reacties op het forum en/of reageer: