Coef, de weg van de waanzin
Rein Hannik

‘Mijn moeder waakte over ons als een leeuwin.’

Als je deze zin aantreft op pagina 20 heb je nog niets door. Rein Hannik heeft tot dan toe een jeugd beschreven zoals ieder die graag zou beleven. Maar op dezelfde pagina onderaan staat ineens:

‘Want mijn moeder kon ontzettend kwaad worden. Als je iets kapot had gemaakt. Als je iets liet vallen. Als je herrie maakte. Als je huilde. Als je lachte. Als je speelde. Als je je bord niet leeg at.
‘RRREINNN!!’, klonk het dan. ’GODVERRRDOMME!! RRROTJONG!!’ Met vlakke hand sloeg ze, op je schedel, waardoor haar trouwring hard aankwam.’

Als eenmaal het besef doordringt wat voor jeugd Rein gehad heeft, verbijstert het de lezer om vervolgens een boek te lezen over deze moeder, Coef genaamd, waarbij de toon liefdevol klinkt.


Coef was een kunstenares in hart en nieren, maar de omstandigheden en de tijdsgeest lieten niet toe dat ze zich in die richting ontwikkelde. Als zij er niet meer is erft Rien veertig dozen. Dozen met dagboeken, foto’s en geluidsopnamen. Hij had ze kunnen verbranden. Het leven met een moeder als Coef was een leven met waanzin. Ook al nam hij afstand, zijn jeugd neemt hij altijd met zich mee. En hier is dan toch de kans om te weten: waarom was zijn moeder zoals ze was? Waarom is hij zelf niet in staat een begonnen studie af te ronden? Kan hij geen relaties onderhouden?


Hij weet dat zijn moeder in Nederlands-Indië is opgegroeid. Ligt daar de bron van haar waanzin? Of is het de verloren liefde, ligt de breuk met de man die haar hart veroverd had, maar die haar liet zitten, ten grondslag aan haar paranoia? Of heeft professor Jan Bastiaans haar geest verpest met zijn therapie waarbij hij nogal scheutig was met LSD? Coef hoort stemmen, is psychotisch, maar blijft tot het laatst toe een begaafde, intelligente vrouw. Des te wreder is de manier waarop zij haar leven moest leiden.


We lezen over haar leven, dat door haar zoon gereconstrueerd wordt. Over Bastiaans, die voor haar de enige strohalm was, maar die intussen in de wereld van de psychiatrie nogal omstreden was. Dit verhaal is recht voor zijn raap, niets verhullend, en toch met eerbied. Met liefde.


In het boek staan foto’s en andere documenten, die Coef laten zien: in een idyllisch, en later wreed Indië; als jong meisje, met haar geliefde en later met haar gezin. Ook de professor en Coefs laatste woonplaats zijn gefotografeerd. En achterin nog een lijst met geraadpleegde bronnen.

‘Coef’ is een indrukwekkend document geworden.
‘De vraag is of ik het enigma Coef enigszins heb kunnen doorgronden. Wat maakte haar tot het wezen dat ze was?’

Na dit boek denkt de lezer te weten wie Coef was. Toch is het niet vreemd dat de schrijver, haar zoon, zelf zegt niet echt te weten of hij haar ooit kan kennen, want kunnen we überhaupt een ander ooit helemaal doorgronden?

ISBN 9789086841400 | Paperback | 280 pagina's | Uitgeverij Atlas Contact | oktober 2016

© Marjo, 27 april 2017

Lees de reacties op het forum en/of reageer: