Gevangen vrijbuiter
Over het leven van Brendan Behan (1923-1964)
Karel Wasch

Dat Brendan Behan een gerespecteerd schrijver zou worden kon nooit iemand voorspellen maar zijn opvoeding heeft er wellicht mede aan bijgedragen. In deze biografie lezen we dat zijn vader, huisschilder van beroep, zijn kinderen o.a. Dickens, Zola, De Maupassant etc. voorlas. Zijn moeder Kathleen bezocht met haar kinderen de huizen van grote Ierse schrijvers zoals o.a. Bernard Shaw, Oscar Wilde, Jonathan Swift. De taal en alles daaromheen werd de jonge Brendan dus als het ware met de paplepel ingegoten.

Het had tot gevolg dat Behan als kind al een obsessie voor lezen had. Hij was overigens een briljante leerling en haalde vooral voor wiskunde en alles rond taal en schrijven de hoogste cijfers. Op 11 jarige leeftijd voerde hij al discussies over geloof met de broeders.

Naast de aanraking met literatuur, kwam ook Sinn Fein - een nationalistische links-georiënteerde Ierse politieke partij - al vroeg in beeld. Op negenjarige leeftijd sloot Brendan zich aan bij Fianna Eriann, de jeugdafdeling van Sinn Fein, waar hij leerde omgaan met wapens. En op tienjarige leeftijd maakte de jonge Brendan kennis met de IRA in de vorm van Bob Brashaw en droeg, zo jong als hij was, het werk van grote poëten en schrijvers voor aan de man. Deze ontmoeting en zijn literaire opvoeding zullen een blijvende invloed op zijn leven hebben.

We lezen, in chronologische volgorde, hoe het verdere verloop van Brendans, vrij korte, leven is. Fel en onbevreesd als hij is, gaat hij overal op af. Hij neemt zich geen blad voor de mond en weet met zijn welbespraaktheid veel mensen voor zich te winnen maar ook veel mensen tegen zich in het harnas te jagen.
Hij belandt vanwege zijn activiteiten voor o.a. de IRA al op jonge leeftijd (16 jaar) voor korte tijd in de gevangenis en dat zal hem nog vaker gebeuren. Hij wordt zelfs veroordeeld tot 14 jaar. Maar ook daar weet Brendan voordeel uit te halen, hij schrijft later over zijn tuchthuisperiode het bekende boek Borstal Boys. Helaas raakt hij al vrij jong ook in de ban van de drank...

In feite lezen we het verhaal over een hoogbegaafde man die nooit echt volwassen is geworden. Zijn toneelstukken worden geprezen, ze zitten heel knap in elkaar en zijn een vlijmscherpe aanklacht tegen de maatschappij. Ze worden uiteindelijk ook in Amerika en Parijs opgevoerd. Financieel gaat het Brendan steeds meer voor de wind. Maar Brendan blijft ook de vrijbuiter, hij leeft zijn leven volop, zo zeer zelfs dat het zijn ondergang wordt. Hij zegt daar zelf over:

"Het succes nekt me bijna verdomme. Als ik het voor het zeggen had, zou ik regelen dat iemand succes zou hebben voor de duur van één maand, daarna zou hij met pensioen moeten gaan en snel worden vergeten."

Het drankgebruik neemt namelijk steeds meer de overhand, de daardoor ontstane diabetes, brengt hem in lichamelijk zeer gevaarlijk situaties. Zijn vrouw Beatrice weet hem aanvankelijk in goede banen te leiden maar de drank blijkt sterker...

Toch weet Karel Wasch in deze vlot geschreven biografie Brendan Behan als sympathiek mens neer te zetten ondanks dat hij zich als een rebelse, soms onbeschofte, kwajongen gedroeg. Ondanks zijn drinkgelagen, zijn ontrouw en vele escapades met vrouwen en mannen.
Hij was namelijk ook een zeer sociaal mens, die met iedereen zijn voorspoed wilde delen, die alles uit het leven wilde halen wat er in zat, die een gezelligheidsdier bij uitstek was. Kortom, een heel interessante man, moeilijk om mee te leven, maar in redelijk nuchtere staat geweldig om mee te maken.

"Biograaf Karel Wasch schreef zes biografieën waaronder twee boeken over Dylan Thomas. Daartoe bezocht hij veel plekken in Wales, waar Thomas destijds de zaak onveilig maakte. Deze methode volgde hij ook bij het schrijven van de biografie over Brendan Behan. De schrijver volgen. Naar zijn geboortegrond gaan en belangrijke plekken bezoeken uit zijn leven. Vrienden interviewen."... staat op de flaptekst te lezen.
Dat Karel Wasch zich gedegen in de man en zijn omgeving heeft verdiept is in deze levendige, beeldende biografie dan ook goed te merken en de taal die gebruikt wordt, is prettig en toegankelijk.
Achterin het boek staan tevens vele toelichtende voetnoten, overzichtelijke biografische gegevens over Brendan Behan, een literatuurlijst en een personenregister. Middenin het boek zijn enkele foto's te zien van Behan en andere personen die deel uitmaakten van of invloed hadden op Behan's leven.

Kortom, men leze!


ISBN 9789492395122 | Paperback | 139 pagina's | Uitgeverij Prominent | januari 2017

© Dettie, 10 juli 2017

ISBN 9789492395122 | Paperback | 139 pagina's | Uitgeverij Prominent | januari 2017

© Dettie, 08 augustus 2017

Lees de reacties op het forum en/of reageer: