Karel Wasch

Toon alleen recensies op Leestafel van Karel Wasch in de categorie:
Karel Wasch op internet:
  Categorie: Biografieën & Memoires

Gevangen vrijbuiter Gevangen vrijbuiter
Over het leven van Brendan Behan (1923-1964)


Dat Brendan Behan een gerespecteerd schrijver zou worden kon nooit iemand voorspellen maar zijn opvoeding heeft er wellicht mede aan bijgedragen. In deze biografie lezen we dat zijn vader, huisschilder van beroep, zijn kinderen o.a. Dickens, Zola, De Maupassant etc. voorlas. Zijn moeder Kathleen bezocht met haar kinderen de huizen van grote Ierse schrijvers zoals o.a. Bernard Shaw, Oscar Wilde, Jonathan Swift. De taal en alles daaromheen werd de jonge Brendan dus als het ware met de paplepel ingegoten.

Het had tot gevolg dat Behan als kind al een obsessie voor lezen had. Hij was overigens een briljante leerling en haalde vooral voor wiskunde en alles rond taal en schrijven de hoogste cijfers. Op 11 jarige leeftijd voerde hij al discussies over geloof met de broeders.

Naast de aanraking met literatuur, kwam ook Sinn Fein - een nationalistische links-georiënteerde Ierse politieke partij - al vroeg in beeld. Op negenjarige leeftijd sloot Brendan zich aan bij Fianna Eriann, de jeugdafdeling van Sinn Fein, waar hij leerde omgaan met wapens. En op tienjarige leeftijd maakte de jonge Brendan kennis met de IRA in de vorm van Bob Brashaw en droeg, zo jong als hij was, het werk van grote poëten en schrijvers voor aan de man. Deze ontmoeting en zijn literaire opvoeding zullen een blijvende invloed op zijn leven hebben.

We lezen, in chronologische volgorde, hoe het verdere verloop van Brendans, vrij korte, leven is. Fel en onbevreesd als hij is, gaat hij overal op af. Hij neemt zich geen blad voor de mond en weet met zijn welbespraaktheid veel mensen voor zich te winnen maar ook veel mensen tegen zich in het harnas te jagen.
Hij belandt vanwege zijn activiteiten voor o.a. de IRA al op jonge leeftijd (16 jaar) voor korte tijd in de gevangenis en dat zal hem nog vaker gebeuren. Hij wordt zelfs veroordeeld tot 14 jaar. Maar ook daar weet Brendan voordeel uit te halen, hij schrijft later over zijn tuchthuisperiode het bekende boek Borstal Boys. Helaas raakt hij al vrij jong ook in de ban van de drank...

In feite lezen we het verhaal over een hoogbegaafde man die nooit echt volwassen is geworden. Zijn toneelstukken worden geprezen, ze zitten heel knap in elkaar en zijn een vlijmscherpe aanklacht tegen de maatschappij. Ze worden uiteindelijk ook in Amerika en Parijs opgevoerd. Financieel gaat het Brendan steeds meer voor de wind. Maar Brendan blijft ook de vrijbuiter, hij leeft zijn leven volop, zo zeer zelfs dat het zijn ondergang wordt. Hij zegt daar zelf over:

"Het succes nekt me bijna verdomme. Als ik het voor het zeggen had, zou ik regelen dat iemand succes zou hebben voor de duur van één maand, daarna zou hij met pensioen moeten gaan en snel worden vergeten."


Het drankgebruik neemt namelijk steeds meer de overhand, de daardoor ontstane diabetes, brengt hem in lichamelijk zeer gevaarlijk situaties. Zijn vrouw Beatrice weet hem aanvankelijk in goede banen te leiden maar de drank blijkt sterker...

Toch weet Karel Wasch in deze vlot geschreven biografie Brendan Behan als sympathiek mens neer te zetten ondanks dat hij zich als een rebelse, soms onbeschofte, kwajongen gedroeg. Ondanks zijn drinkgelagen, zijn ontrouw en vele escapades met vrouwen en mannen.
Hij was namelijk ook een zeer sociaal mens, die met iedereen zijn voorspoed wilde delen, die alles uit het leven wilde halen wat er in zat, die een gezelligheidsdier bij uitstek was. Kortom, een heel interessante man, moeilijk om mee te leven, maar in redelijk nuchtere staat geweldig om mee te maken.

"Biograaf Karel Wasch schreef zes biografieën waaronder twee boeken over Dylan Thomas. Daartoe bezocht hij veel plekken in Wales, waar Thomas destijds de zaak onveilig maakte. Deze methode volgde hij ook bij het schrijven van de biografie over Brendan Behan. De schrijver volgen. Naar zijn geboortegrond gaan en belangrijke plekken bezoeken uit zijn leven. Vrienden interviewen."... staat op de flaptekst te lezen.
Dat Karel Wasch zich gedegen in de man en zijn omgeving heeft verdiept is in deze levendige, beeldende biografie dan ook goed te merken en de taal die gebruikt wordt, is prettig en toegankelijk.
Achterin het boek staan tevens vele toelichtende voetnoten, overzichtelijke biografische gegevens over Brendan Behan, een literatuurlijst en een personenregister. Middenin het boek zijn enkele foto's te zien van Behan en andere personen die deel uitmaakten van of invloed hadden op Behan's leven.

Kortom, men leze!


ISBN 9789492395122 | Paperback | 139 pagina's | Uitgeverij Prominent | januari 2017

© Dettie, 10 juli 2017


ISBN 9789492395122 | Paperback | 139 pagina's | Uitgeverij Prominent | januari 2017

© Dettie, 08 augustus 2017


Lees de reacties op het forum en/of reageer:

 

Zo lang als voor altijd is Zo lang als voor altijd is


Het leven van Dylan Thomas (1914-1953)
Karel Wasch


In zijn voorwoord schrijft Karel Wasch dat de vraag die hem het meest bezighield, was hoe een dichter van zulke hermetische poëzie, zo populair kon zijn. 'Zijn fans, dat zijn er veel in Engeland en Amerika, maar ook inmiddels in Nederland, begrijpen zijn verzen nauwelijks, ze kennen Onder het melkwoud vaag en de korte verhalen van Dylan Thomas kennen ze al helemaal niet. [...] De inhoud van dit boek is vooral een verslag van mijn zoektocht naar de mens achter het fenomeen Dylan Thomas.'

De zoektocht bestaat onder andere uit een bezoek aan Wales  waar hij logeerde in Castle House in Laugharne waar ooit Dylan ook verbleef. Karel Wasch bezocht veel plekken in de omgeving die een rol in Dylans leven speelden en sprak mensen die Dylan Thomas hadden ontmoet of gekend.

Om de mens Dylan te leren kennen moet iemand natuurlijk zijn achtergrond kennen, waar en hoe groeide hij op, in welk milieu? Dat wordt ons beknopt verteld en daaruit blijkt dat, de in Zuid Wales geboren, Dylan zijn liefde voor het woord en zijn dichttalent niet van een vreemde heeft. Vader David John Thomas was een fervent lezer en dichter, dit laatste zonder erkenning. De hoop van vader is dan ook gevestigd op zoon Dylan, zal hij de beroemde dichter worden die vader zelf zo graag had willen zijn? Aan vader zal het niet liggen. Maar ook een oudoom en een oom hebben hun invloed op Dylans carrière. Zijn oom, een dominee, leert hem vanaf de kansel de kunst van 'ritmisch gedragen voordragen'.

Toch is het vooral het woord zelf dat Dylan zo boeit. Het is voor hem een ware strijd om alles goed op papier te zetten. Morbide zaken oefenen een grote aantrekkingskracht uit op Dylan en vooral de dood zelf fascineert hem.

Karel Wasch beschrijft de school- en studententijd van Dylan, wat niet echt een succes was vanwege de magnetische aantrekkingskracht van de pubs.  Dylan heeft namelijk al op jonge leeftijd koning alcohol ontdekt, deze vorst zal zijn leven altijd blijven beïnvloeden.
Toch blijkt ook in de pubs dat de taal het enige is wat Dylan Thomas boeit. Hij houdt voordrachten, zet typetjes neer en weet feilloos alle accenten van de dorpsbewoners weer te geven. Hij is een succes.
Dankzij zijn poëzie weet Dylan zijn droom om te kunnen leven in Londen waar te maken. Die stad is het Walhalla voor jonge kunstenaars.


Wasch beschrijft hoe de dichter zich als een enfant terrible gedraagt maar elke keer opnieuw de kunst verstaat mensen voor zich in te nemen. Hij had model kunnen staan voor Den Uitvreter van Nescio. Overal waar hij komt maakt hij handig gebruik van de gastvrijheid en vriendelijkheid van mensen die keer op keer uitgebuit en bestolen worden. Hij is een charmeur en causeur die met zijn welbespraaktheid iedereen voor zich in weet te nemen, vooral vrouwen willen deze wildebras redden en betuttelen en gaan daar heel ver in, maar ook mannen springen in de bres voor hem. Soms uit bewondering voor zijn werk, soms uit genegenheid. Dylan laat het zich maar al te graag welgevallen.
Zijn huwelijk met zijn grote liefde Caitlin brengt hem niet de rust die iedereen hoopt. Caitlin is mogelijk nog erger qua drankgebruik dan Dylan.
Beiden nemen ze de huwelijkstrouw ook niet helemaal serieus en hun ruzies en chronisch geldgebrek zijn legendarisch.
Toch werkt hij wel gestaag door aan zijn schrijfwerk en vooral zijn radio-optredens bij de BBC zijn een succes, maar alles wat aan geld binnenkomt vliegt er weer net zo hard uit.


Kortom, het leven van Dylan is één grote rollercoaster, een leven dat zijn werk zeer heeft beïnvloed. Karel Wasch heeft het verloop van Dylan Thomas' leven aangevuld met anekdotes, een enkele toelichting en een paar fragmenten van gedichten - inclusief vertaling - als dat gedicht van belang was in het leven van Dylan. Het boek geeft een bijzonder beeld van de vrijbuiter, charlatan, oplichter die Dylan onder andere was maar vooral een beeld van de kwetsbare, gevoelige, vriendelijke, charismatische man die Dylan ook was.
Bij enkele gedeeltes uit Dylans leven wordt langer stilgestaan en meer op ingegaan dan bij andere gebeurtenissen. Vooral naar het eind van het leven van Dylan verloopt de tijd vrij snel in verhouding met het begin van het boek. Maar dat neemt niet weg dat het een zeer prettig leesbaar en informatief boek is. Een must voor elke fan van Dylan Thomas.


ISBN 9789079272433 | Paperback | 172 pagina's | Uitgeverij TIEM | april 2014

© Dettie, 17 juli 2014


Lees de reacties op het forum en/of reageer: