Rowan Williams

  Categorie: Geloof

God ontmoeten in Paulus God ontmoeten in Paulus


Rowan Williams (1950) was jarenlang aartsbisschop van Canterbury en geestelijk leider van de Anglicaanse Kerk. Hij schreef een fijnzinnig boekje over Paulus, uitgegeven door Berne Media. De abdij van Berne ligt in Noord-Brabant en de uitgever is gespecialiseerd in spirituele boeken. De zeer verzorgde site van de uitgeverij laat echter ook boeken zien op het gebied van biografieën, filosofie, geloofsopbouw, pelgrimage, reizen, literatuur, poëzie, pastoraat en andere religies. (bernebooek.com)

Het boekje van Rowan Williams is ook geschikt voor mensen die het christelijk geloof niet aanhangen. Williams laat namelijk zien welk een revolutionaire en transformerende kracht het christelijk geloof in de antieke wereld is geweest. Ook voor ‘andersdenkenden’ is dat interessant, want de gebruikelijke visie is dat het christendom ‘niet bij de tijd’ is.

De moderne, seculiere mens denkt vaak dat er een rechte lijn loopt van de antieke wereld via de Verlichting naar het Europa van nu. In de Europese grondwet wordt in de preambule ook naar die historische lijn verwezen om de herkomst van mensenrechten te verklaren. Die rechten zouden dan bevochten zijn op het christelijk geloof.

Als je Williams volgt in zijn redenering, kan deze opvatting niet juist zijn. “Als we de wereld van Paulus willen begrijpen, dan moeten we vooral snappen dat dit een wereld was waarin niets bestond wat maar enigszins leek op ons idee van universele mensenrechten”, schrijft hij op blz. 17. Er was evenmin iets wat lijkt op ons systeem van gelijkheid voor de wet.
De antieke wereld ketent mensen aan hun sociale positie vast. Je bent slaaf, of vrouw, of man, militair, bestuurder dan wel ambachtsman. Maar er is geen sprake van individuen die in principe gelijk zijn aan elkaar. En daarom was het christendom zo excentriek voor Grieken en Romeinen. Want in de christelijke gemeente zaten slaven en burgers, rijke kooplieden en eenvoudige handwerkers, mannen en vrouwen, naast elkaar, een in hun geloof, en gelijk aan elkaar ten opzichte van God. Je status in de samenleving deed hier niet ter zake. Dit is het baanbrekende geweest van het nieuwe geloof. Deze boodschap was explosief en blies de diep ingekerfde grenzen die mensen van elkaar scheidde op.

Rowan Williams laat je beeld van de Oudheid kantelen. Niet de Grieken en de Romeinen waren vooruitstrevend, maar het Christendom was vernieuwend en doorbrak de bestaande sociale code. Niemand had meer recht op God dan een ander. Niemand was beter dan een ander.

Na deze boeiende uiteenzetting vervolgt Williams met een overzicht van de gegevens die we hebben over Paulus en diens leven. Paulus blijkt te behoren tot die mensen uit de Oudheid van wie we het meeste weten.

Vervolgens zet Williams de boodschap van Paulus uiteen. Volgens de auteur ligt achter de boodschap van Paulus de verkondiging van Jezus zelf (blz. 40). Ook hierin onderscheidt Williams zich van veel andere schrijvers. Velen menen dat Paulus een streng en hard Evangelie brengt in tegenstelling tot Jezus die een liefdesboodschap bracht. Wie dat denkt, verwijt Paulus dat hij het Evangelie verdraait en vervalst. Williams ziet echter continuïteit. De uitspraken die Paulus doet, zijn ook door Jezus gedaan, zowel de warme en gevoelvolle, als de strenge en veroordelende woorden. Vandaar dus de titel: God spreekt door Paulus.

Tenslotte laat Williams zien wat het effect van de woorden van Jezus en Paulus op ons moet zijn. Onze houding moet overeenstemmen met die van God naar ons toe. Trefwoorden zijn dan: acceptatie, verwelkomen, wederkerigheid, ruimte bieden. Williams vindt het vreemd dat zoveel mensen vandaag de dag geen oog hebben voor deze aspecten van de liefde. We lijken “niet geïnteresseerd” te zijn in deze boodschap – en tevens opdracht – van God, schrijft hij en hij vraagt zich af wat ons kan beschermen tegen dit “afschuwelijke patroon van zelfvernietiging” (blz. 57). Een belangrijke vraag waarop de auteur ook een aanzet tot een antwoord geeft. Zie daarvoor het boek zelf.

Het is mooi om te lezen hoe Williams in een paar bladzijden een prachtig beeld neerzet van Paulus, zijn werk en zijn tijd. Zijn uitspraken voeden de lezer nog enige tijd in diens nadenken over eigentijdse ontwikkelingen.


ISBN 9789089721600 | Paperback | 96 pagina's | Berne Media Uitgever | februari 2017

© Henk Hofman, 15 april 2017


Lees de reacties op het forum en/of reageer: