Niels Roelen
Leven na Uruzgan
‘Net als Aristoteles had hij gedacht dat het doel van oorlog vrede was – een ideaal dat in Uruzgan gesneuveld was. Het doel van oorlog is oorlog, wist hij sindsdien. Het was een vorm van darwinisme: de sterken verslaan de zwakken, waardoor de soort sterker wordt. Door het overwinnen van de zwakken herstellen we de balans. Oorlog is een soort voorbehoedsmiddel, even instinctief als voortplanting.
Het eerste wat in een oorlog sneuvelt is niet de waarheid; het is de leugen die niet langer stand kan houden, omdat er geen tijd en ruimte meer voor is. In de oorlog wordt pijnlijk duidelijk dat er niet gevochten wordt voor de beloofde idealen of de geveinsde vooruitgang, maar dan is het voor de soldaten inmiddels te laat. De waarheid die overblijft gaat verder dan vriendschap. Een groep mensen die voor elkaar vecht, elkaar niet in de steek laat, blind op elkaar vertrouwt, wetend dat de ander op je let, er voor je is.’
Het verhaal is snel verteld: een militair komt terug uit Uruzgan, en vindt bij het thuisfront niet het begrip dat hij zoekt, waardoor hij meer en meer in ongewenst gedrag vervalt, en het alleen maar erger maakt.
Het is een aangrijpend verhaal, al is de toon heel droog, zelfs rauw. Het wordt dan ook verteld door een militair die aan den lijve heeft ondervonden hoe het is om dit mee te maken.
Iemand die ooit een periode met een aantal min of meer vreemde mensen opgetrokken is, die kan denk ik wel invoelen hoe het is als de oude vertrouwde wereld als het ware op valt als je die weer binnentreedt en de groep verlaat die een tijdje je hele wereld was. Zulk intensief samenzijn bindt, voelt vertrouwd, en je eigen wereld lijkt veranderd.
Dit, maar dan nog versterkt - de mannen komen immers terug uit de oorlog - overkomt terugkerende soldaten.
Niels Roelen beschrijft de terugkeer van een fictieve soldaat, Vik de Wildt. Natuurlijk is hij blij zijn vrouw en kinderen weer te zien, maar als hij zijn mannen achterlaat voelt dat als een verlies. De onderlinge verbondenheid is zo sterk dat hij niet eens nadenkt als een van zijn maten hem belt: onmiddellijk stapt hij in zijn auto en zoekt hem op. Zijn vrouw blijft verbijsterd achter.
Mensen die hem vragen hoe het was, maar niet eens willen luisteren naar zijn verhaal over hoe het echt was irriteren hem meer en meer. Zijn antwoorden worden nietszeggend, hij trekt zich terug.
Ook van zijn gezin, dat er natuurlijk ook niets van begrijpt. Maar Vik kan het ook niet uitleggen.
‘De taliban? Geen idee, misschien lijken ze wel meer op ons dan wij toe durven te geven. Het zijn gewone mensen, die net als wij ergens in geloven en dat ideaal belangrijk genoeg vinden om er voor te vechten.’
‘Heb je geen hekel aan ze?’
‘Nee.’ Vik blies in zijn koffie en keek omhoog. ‘Waarom zou ik?’
‘Omdat zij wel een hekel hebben aan jou.’ Het klonk alsof Viks reactie buiten elke realiteit omging.
‘Wie zegt dat?’ antwoordde Vik.
‘Ze schieten toch niet voor niets op je?’
Vik weet wel beter, maar krijgt niet uitgelegd dat soldaten een opdracht uitvoeren. Je hoefde geen hekel te hebben aan mensen om op ze te schieten. Doen alsof hielp wel natuurlijk. Zeggen dat hij er goed in was, verbijstert zijn toehoorders.
Vik zoekt verlossing in contacten met andere vrouwen, hij drinkt en denkt aan de dood.
Even lijkt een trainingskamp in Noorwegen hem de redding te brengen die hij nodig heeft.
Verbijsterend en toch heel duidelijk, een boek dat gelezen moet worden, al zal het kennen van deze waarheid niets oplossen.
ISBN 9789048816392 | Paperback | 272 pagina's | Uitgeverij Carrera | september 2013
© Marjo, 01 december 2013
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
