Monica Soeting
Hoe schrijf ik een biografie?
Volgens mij’, zei ooit Hermione Lee, biograaf van Virginia Woolf, Elizabeth Bowen, Willa Cather, Philip Roth en Edith Wharton, ‘lees je een biografie om twee volslagen tegengestelde redenen. De ene is: “Lijkt dit op mijn leven?” en de andere: “Hoe anders is dit leven dan het mijne?” ’
Hoe schrijf ik een biografie is een deel uit de Schrijfbibliotheekvan uitgeverij Augustus in samenwerking met Schrijven online. Deze bibliotheek bestaat uit een boeiende serie (inmiddels 31) boeken over tal van onderwerpen die met creatief schrijven te maken hebben – van reisverhalen schrijven tot spanning in verhalen.
Zo heeft Chrétien Breukers, dichter en beheerder van het populaire weblog De contrabas, een uitstekend boek geschreven getiteld Gedichten schrijven. Wim Daniëls, ook niet de eerste de beste, schreef het boek Kinderboeken schrijven. Er is een uitermate leerzaam boek over Schrijfstijl uitgekomen, geschreven door taalboekenschrijfster Heidi Aalbrecht.
Ook bij dit boek Hoe schrijf ik een biografie zit wel goed met de schrijvers. Dik van der Meulen is redacteur van het Biografie Bulletin en publiceerde in 2002 een biografie van Multatuli waarvoor hij de AKO-Literatuurprijs ontving. Momenteel werkt hij aan een boek over het leven van koning Willem III.
Monica Soeting is hoofredacteur van het Biografie Bulletin en werkt aan een levensbeschrijving van Cissy van Marxveldt en bespreekt biografieën voor dagblad Trouw.
Toch schrijven zij in hun voorwoord dat zij niet pretenderen de meest ervaren auteurs op biografiegebied zijn. Ze hebben wel een passie voor dit genre. 'In dit boek geven we slechts aanwijzingen voor het schrijven van een biografie, gebaseerd op de ervaringen van beroemde en ervaren biografen en die van onszelf.' Een beetje té bescheiden zijn ze wel. In dit compacte boek wordt kort en krachtig, maar erg duidelijk, het schrijven van een biografie besproken. Het boek is opgedeeld in vier hoofdstukken.
Hoofdstuk 1 bespreekt het hoe en waarom van een biografie.
Een biografie kan in opdracht geschreven worden of puur uit belangstelling of nieuwsgierigheid van de schrijver zelf. Biografieën kunnen over al dan niet bekende mensen gaan. Biografieén worden al eeuwenlang gezien als aanvulling op geschiedenisboeken.
Biografen moeten oppassen dat ze in hun taal niet hun voor- en/of afkeuren laten blijken. Niets is vervelender dan een biografie waarin de hoofdpersoon ondergeschikt wordt gemaakt aan de vooroordelen van de biograaf. Maar een volkomen objectieve biografie schrijven is ook onmogelijk. Elke biograaf schrijft zijn of haar boek in een bepaalde taal, in een eigen stijl, met een eigen blik, vanuit een bepaalde belangstelling. Er staan in dit eerste hoofdstuk voorbeelden van valkuilen van de biograaf, hoe je een biografie opzet, hoe je een biografie anders dan andere biografieën kunt schrijven. Hoe deel je de hoofdstukken in. Je kunt ook over groepen een biografie schrijven zoals bijvoorbeeld het boek De gezusters van Vloten van Cornelie van Uuden en Pieter Stokvis. Dat boek gaat over de echtgenotes van de tachtigers Frederik van Eeden eb Albert Verwey, en de schilder en biograaf Willem Witsen.
Dan heb je nog het autobiografisch verhaal zoals Het vergeten gezicht van Solange Leibovici waarin de schrijfster de gedachten van haar moeder weergeeft en fictieve gesprekken inlast tussen haar vader en moeder.
De schrijvers stellen 'Hoe je een biografie ook schrijft, een biografie is een verhaal, maar als verhaal niet per se een verzinsel.
Hoofdstuk 2 bespreekt het onderzoek in de vorm van een casestudy. Er wordt een denkbeeldig persoon opgevoerd en verteld wordt hoe je meer te weten kunt komen over dat persoon.
Welke bronnen zijn er? Een bibliotheek kan al veel bronmateriaal opleveren maar ook brieven, kranten, naslagwerken en internet hoewel het laatste niet altijd even betrouwbaar is. Uitgebreid wordt verteld hoe je in de site van de Koninklijke Bibliotheek (KB) kunt zoeken naar de door jou gewenste informatie. Ook staat er een lijstje met benodigdheden in die je bij je moet hebben als je in een bibliotheek of archief onderzoek verricht. Tevens is er een lijst wat je allemaal in een archief kunt vinden aan informatiemateriaal. Welke archieven zijn er allemaal? Ook daar staat een lijst van afgedrukt in het boek.
Hoofdstuk 3 is getiteld Luisteren, en verder zoeken.
Moet je als je bijvoorbeeld met iemand spreekt die de hoofdpersoon gekend heeft, het gesprek opnemen of schrijf je alles tijdens het gesprek op? Hoe vind je familieleden of nabestaanden? Kunnen zij je weer verder helpen? Hoe krijg je toestemming voor een gesprek? Hoe voer je een gesprek? Hoe bereid je je voor etc. (Erg leuk in dit hoofdstuk is de houding van de weduwe van Vestdijk en het vinden van de bankafschriften van Lewis Caroll die blijkens deze afschriften heel anders was dan altijd werd verondersteld.) Verder wordt gemeld welke bronnen je nog meer kunt raadplegen naast archieven en de bibliotheek.
Hoofdstuk 4 is getiteld Van idee tot manuscript
Stap voor stap wordt verteld hoe je jouw plan voor een biografie kan presenteren aan een uitgever en subsidieverleners. Welke uitgever kies je? Hoe stel je een biografievoorstel op. Welke fondsen zijn er? Hoe schrijf je de biografie, hoe is de hoofdstukindeling, hoe houd je de lezer geïnteresseerd? Er staat een rij schrijftips in dit hoofdstuk. vermeld de bronnen, respecteer je onderwerp etc etc.
Het hoofdstuk sluit af met een lijst van aanbevolen literatuur voor beginnende biografen.
Het is verbazingwekkend hoeveel informatie er op de 134 pagina's van dit boek gevonden kan worden. In het bovenstaande worden alleen de grote lijnen, die in dit boek besproken worden, gemeld. Het boek bevat echt een schat aan informatie voor de beginnende biograaf.
Bovendien is het prettig geschreven. Het is geen saaie opsomming van weetjes maar de tips en informatie is gelardeerd met anekdotes en bijzondere voorvallen.
Aanrader!
ISBN 9789045702056 | Paperback | 134 pagina's | Uitgeverij Augustus | oktober 2010
© Dettie, 05 december 2010
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
