Martijn Simons
Zomerslaap
‘Mijn moeder liep met korte passen door de ruimte, de warmte leek haar niet te raken. Ze had haar haar opgestoken en het stond haar goed. Ik wilde er wel met mijn hand doorheen,m maar dan zou ze vast boos worden. Ze droeg een donker jurkje dat haar jong maakte, en ze had een felrode lippenstift op. Haar hakken tikten op de vloer.’
Dergelijke beschrijvingen van hoe zijn moeder er uit ziet komen we vaak tegen in dit boekje dat een zomer in het leven van een zeventienjarige jongen beschrijft. Hij is de ik-verteller, we zien de wereld door zijn ogen. En we zien vooral zijn moeder.
Ze moet nogal een stuk zijn, als we hem moeten geloven. Het is de eerste stap naar een seksuele ontluiking: kijken naar de vrouw die hij zijn hele leven al kent, die veel voor hem betekent, en waarvan hij nu inziet dat ze niet alleen een moeder is, maar een vrouw. Een mooie vrouw.
Er zijn wel andere vrouwen in zijn leven, maar Lisa is nog maar een meisje. En bovendien lijkt ze niets meer met hem te maken te willen hebben. Hij begrijpt niet waarom. Ze hebben een heerlijke tijd samen gehad, vooral het tennissen onder leiding van zijn oma was heel bijzonder. Waarom Lisa nu niet meer wil tennissen, hij heeft geen idee. En de overgang van jongen naar man maakt hem verlegen: hij durft haar niet aan te spreken, zwerft wat om de plekken heen waar ze misschien is. Belangstelling voor andere jongeren heeft hij niet. Laat ze maar rondhangen op dat zwembad. Ook al is het snikheet, hij hoeft niet zo nodig.
De derde vrouw in zijn leven is zijn oma, die in het ziekenhuis ligt. Zijn vader is in oma’s huis, en dat is waarschijnlijk niet alleen om voor de poezen te zorgen.
Het is een hete zomer waarin alles stil lijkt te staan. Het vormt een overgang van jongen naar man, de overgang van school naar universiteit, en misschien ook de overgang van leven naar dood, en van liefde naar onverschilligheid. Martijn Somers schetst een sfeer, hij vertelt niet met woorden, maar tussen de regels door kunnen we veel begrijpen. Melancholie, heimwee naar de periode die nu afgesloten zal worden. Die afgesloten moét worden.
Je proeft het in stukjes als deze:
‘In het water rond de rozentuin dreven een stuk of wat eenden, de enige levende wezens die zich nergens wat van aan leken te trekken. Af en toe klapte er eentje met zijn vleugels.’
Er gebeurt niets in dit boek, maar het is prachtig, juist omdat er eigenlijk heel veel gebeurt..
ISBN 9789023458395 | Paperback | 142 pagina's | De Bezige Bij | 2010
© Marjo, 14 juni 2011
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
Zomerslaap
Zijn oma, de moeder van zijn vader, is ernstig ziek. De oma waar hij kort geleden nog samen met Lisa mee tenniste.
"En ik herinnerde me die me de middagen op de tennisbaan, mijn grootmoeder, Lisa en ik. We waren ermee begonnen toen Lisa's moeder bij haar vader was weggegaan. Mijn grootmoeder had gezegd dat het haar vast zou opvrolijken en toen had ik haar uitgenodigd.
Iedere woensdagmiddag wachtte ik op Lisa op het grote kruispunt en daarna haalden we mijn oma op, die er elke keer belachelijk uitzag, met haar zonneklep of haarband en een shirt aan uit de vorige eeuw. Alsof ze het expres deed. Met zijn drieën fietsten we naar de banen aan de rand van het dorp. Mijn oma had een houten racket. Lisa en ik moesten altijd lachen als mijn grootmoeder het racket uit haar tas haalde. Als ik er iets van zei, antwoordde ze: 'Dit ding heeft meer ballen geslagen dan jullie met z'n tweetjes, een beetje ontzag graag.' En eerlijk waar, ze sloeg er prima mee."
De ouders van de jongen zijn die zomer vijfentwintig jaar getrouwd, de zaal in de molen is geboekt, de lijst met bestellingen aan hapjes en drankjes is afgeleverd, de uitnodigingen zijn verstuurd en ondanks de weerzin van vader, die in gedachte constant bij zijn moeder is, gaat het feest door. Lisa, waar de jongen erg verliefd op is, laat zich niet zien. Het één jaar jongere broertje van de jongen raakt tijdens het feest verliefd op Anna 'het meisje van de molen'.
De moeder van de jongen onderneemt die zomer ook weinig, ze ligt voornamelijk in haar bikini op het ligbed te lezen in het boek over enneagrammen. Het boek dat ze van de jongen heeft gehad op het huwelijksfeest. Hij is een nr 5, een waarnemer, vertelt ze.
De jongen vindt zijn moeder erg mooi. Hij heeft een goed contact met haar. Hij herinnert zich het zwembad waar zij altijd als hij opdook naar hem zwaaide, hij denkt aan hoe zij hem opving als hij de glijbaan af kwam, of hoe hij bij het schaatsen regelrecht haar armen in schaatste, hij denkt aan het filmpje waarop hij en zijn moeder in een opblaasbadje zitten.
"De zon staat hoog aan de hemel en ik draag een wit strandmutsje. Verder ben ik naakt. Ik ben een jaar of drie. We zien er verdomd goed uit, mijn moeder en ik."
Vader is een beetje zakkerig, een bijfiguur, die nauwelijks aanwezig is omdat hij regelmatig in het huis van oma slaapt vanwege de te verzorgen huisdieren. Moeder vindt dat niet prettig en laat ook merken dat ze het maar onzin vindt.
Die hele warme zomer hangt de jongen wat rond, denkend aan Lisa, hopend dat zij naar het bankje in het park komt waar ze vaak Mastermind speelden. Hij begrijpt niet waarom ze hem ontloopt, waarom ze niet meer wil tennissen, waarom ze niet meer met hem praat. En eindelijk, op een dag komt ze... en vertelt hem iets waardoor alle puzzelstukjes in elkaar vallen.
Deze ontwikkelingsroman is erg knap opgebouwd en dat besef je pas goed als je het boek uit hebt. Elke keer geeft Martijn Simons (1985) kleine verwijzingen naar gebeurtenissen die komen gaan. Op het moment van lezen neem je die verwijzingen voor kennisgeving aan maar naderhand begrijp je waarom op bepaalde zaken de nadruk werd gelegd.
Die zomer is voor de jongen de zomer van afscheid nemen. Afscheid van zijn vertrouwde woonomgeving, zijn jeugd, van Lisa en mogelijk van zijn oma. Het lethargische gedrag lijkt niet voor niets, kennelijk heeft de jongen dat nodig om zijn nieuwe leven te kunnen starten.
In hoeverre het verhaal dat Lisa hem vertelt alles verandert, komen we niet te weten maar dat geeft niet, dat maakt juist dat je het boek niet snel vergeet.
Het is erg knap om een boek te schrijven van ca. 140 pagina's waarin ogenschijnlijk weinig gebeurt maar waarvan het verhaal toch blijft boeien. Bovendien ga je de jongen aardig vinden, het ergert je niet dat hij zo weinig onderneemt, sterker nog je hebt het amper in de gaten. Het is dat zijn omgeving zo zeurt dat hij wat moet gaan doen. Wij weten namelijk hoe druk hij het heeft alleen is dat niet te zien, alles gebeurt in zijn hoofd.
Een uitstekend debuut van een schrijver waar hopelijk veel meer boeken van volgen.
ISBN 9789023458395 | Paperback | 142 pagina's | De Bezige Bij | 2010
© Dettie, 08 mei 2011
Lees de reacties op het forum en/of reageer: