Franca Treur
Dorsvloer vol confetti
Is het omdat na de hype over het boek 'Knielen op een bed violen' van Siebelink de boeken over gezinnen die strengelovig zijn erg populair zijn geworden dat dit boek, en andere boeken met dit onderwerp, zo geprezen worden?
Franca Treur vertelt over een meisje Katelijne die als middelste kind opgroeit tussen zes broers in de jaren tachtig/negentig van de vorige eeuw. Ze woont op een beetje afgelegen boerderij en heeft weinig contact met haar klasgenoten uit het dorp. Ze stinkt een beetje vinden zij, bovendien is Katelijne streng gelovig, ze mag niet veel en moet 's zondags naar de kerk, 's winters twee keer en 's zomers drie keer. Met haar altijd drukke moeder wil het contact niet erg lukken, als moeder al eens tijd heeft dan besteed ze dat aan haar tuin, dat is haar lust en leven.
Gelukkig woont oma naast hen en daar is Katelijne graag, de oma heeft altijd tijd voor haar en ze praten veel met elkaar ook al zijn oma's woorden doorspekt met bijbelteksten.
Het is een verhaal over een meisje dat langzamerhand vraagtekens gaat zetten bij bepaalde dingen zoals het geloof maar nog steeds alles wel aanvaardt zoals het gebracht wordt. Ze heeft nergens moeite mee hoewel ze wel graag wat meer aandacht, eens een aai over haar hoofd of een écht persoonlijk gesprek zou willen hebben. Ook haar seksuele gevoelens beginnen te ontluiken, haar lichaam groeit en ze geneert zich daarvoor. Ze kijkt eens stiekem naar een pak maandverband dat onderin moeders kast ligt maar snapt niet goed wat iemand daar mee moet, voorlichting krijgt ze niet maar op een boerderij wordt vanzelf wel duidelijk waar de kindjes vandaan komen.
Als een broer het over kunstmatige inseminatie van de koeien heeft omdat de stier niet zoveel achter elkaar kan snapt ze ineens hoe het allemaal werkt.
Als haar broer moet trouwen weet ze ook waarom dat moeten is. Verbazingwekkend vond ik het vrij rustige gedrag van de zo enorm gelovige ouders na het vernemen van dit nieuws. In die tijd moet dat toch erg schandalig zijn geweest.
Maar alles wordt vrij afstandelijk beschreven, Katelijne praat over de moeder, de oma, de vader.
Zo leven de mensen ook met elkaar, ieder gaat zijn gang, de jongens moeten op de boerderij aanpakken en Katelijne helpt in en om het huis en als het even kan zit ze tot ergernis van de moeder te lezen. Die boeken zijn uiteraard gecontroleerd op geschiktheid. Televisie is uit den boze, evenals muziek. Ze is dan ook stomverbaasd dat haar ouders het liedje Yellowsubmarine van de Beatles kennen. Volgens de dominee was dit een voorbeeld van muziek waar niet naar geluisterd moest worden.
Dankzij het strenge geloof en het wonen buiten het dorp groeit Katelijne een beetje wereldvreemd op, maar ze is niet opstandig. Het verhaal kabbelt eigenlijk een beetje voort en dan is het boek uit en vraag je je af wat nu zo bijzonder is. Het is een verhaal over een gelovig boerengezin zoals er, zeker in die tijd, zoveel waren, een verhaal van een meisje dat daar opgroeit, er gebeuren geen echt schokkende dingen, het zet je niet aan het nadenken... wat moet je er eigenlijk mee?
Dit soort verhalen heb ik vroeger veel gelezen maar toen werden het streekromans genoemd. Het enige verschil tussen een streekroman en dit is dat het door een kind verteld wordt.
Wat misschien echt mooi genoemd kan worden is de symboliek van de confetti, gemaakt uit stichtelijke blaadjes. De letters en woorden vallen op de grond, worden door elkaar gegooid en waaien de deur uit...
De schrijfster vertelt in eeninterview dat ze opgegroeid is in een dergelijk gezin en nu niet meer op die manier gelooft.
"Toch houd ik ontzettend veel van de wereld die ik beschrijf. Het is mijn wereld. De tale Kanaäns is mij even dierbaar als het Zeeuws. Tegelijk besef ik dat ik iets heel wezenlijks, het geloof, niet deel met mijn familie. Dat maakt me tot een buitenstaander. De ironie wil dat ik dat ook ben in mijn huidige vriendenkring. Als ze uit een soort jeugdsentiment een film van vroeger gaan kijken of popmuziek uit hun puberjaren draaien, dan heb ik daar niets mee. Ik blijf een eenling.” (Lachend:) „Maar dat is goed voor het schrijverschap.”
Al met al vind ik het een aardig boek maar meer ook niet. Ik zal het niet afraden maar ook niet aanraden.
ISBN 9789044610239 | Paperback | 219 pagina's | Uitgeverij Prometheus | oktober 2009
© Dettie, 25 maart 2010
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
Dorsvloer vol confetti
Als meteen daarna duidelijk wordt dat de verteller, in de persoon van boerendochter Katelijne, het grootste deel van de dag in de kerk zit, wordt het al duidelijker. Het meisje groeit op in een streng gereformeerde gemeenschap op Walcheren, waar je op zondag weinig anders mag doen dan naar de kerk gaan. 's Zomers moeten de kinderen soms wel drie keer mee naar de kerkdienst, maar in de winter kunnen ze na de tweede dienst lezen. En dat doet Katelijne graag. Ze is het enige meisje, en moet haar moeder helpen, maar daarnaast zit ze meestal met haar neus in de boeken.
Katelijne is een jaar of twaalf, de twijfel heeft nog niet toegeslagen, en ze is volkomen bereid om te doen wat men graag wil, mits het ook gezien wordt dat ze dat doet.
'Graag zou Katelijne voldoen aan de verwachtingen van de moeder, die echter onverstoorbaar staat te snoeien en te maaien, sterk en glanzend als een koe, en zonder ooit maar iets van eventuele verwachtingen te laten merken. En als alles weer uitloopt, eerst de tulpen en de helleborussen, dan de ribes en het longkruid en de blauweregen tegen de gevel, en ten slotte, wanneer al het groen van zonnige vreugde openbarst in een reusachtige kleurenboog ter ere van Gods lankmoedigheid tegenover de wereld, en zelfs de nieuwe op goed geluk geplante stekjes het boven verwachting blijken te doen - kortom, wanneer de uren van toewijding en labeur vergeten worden omdat de tuin er uitziet alsof hij net kant-en-klaar geschapen uit de verpakking komt, dan zou de moeder graag haar trots en haar grote liefde willen tonen aan wie daar ook maar belangstelling voor heeft, maar helaas blijkt dat soort dan iedere zomer weer te dun gezaaid.'
Uit dit korte stukje valt heel wat op te maken.
Qua stijl: er wordt gesproken over 'de moeder', en dat gebeurt het hele boek door consequent, ook bij de vader, de opa enz.... Dat schept een afstandelijkheid, en past helemaal in het verhaal zoals het is: geen spannend verhaal met een duidelijke plot, maar veeleer een sfeertekening.
Dan de beschrijving: je ziet die tuin voor je! Geen wonder dat -zoals uit het stukje blijkt- de moeder graag in haar tuintje werkt en er zelfs haar dochter niet echt in toe laat. Dat 'sterk en glanzend als een koe'... het is
vast bedoeld als compliment, op een boerderij is een sterke koe natuurlijk een voordeel, maar toch, het zal je als vrouw maar gezegd worden! Duidelijk uit dit stukje is de achtergrond: religieus en boers.
Het is een omgeving waar weinig affectief met elkaar wordt omgegaan, ('Ze zijn niet zo lichamelijk, misschien omdat ze vanwege hun overtuiging niet zoveel met het lichaam op hebben') waar de Bijbel op de voorgrond staat, een omgeving waar een gevoelig meisje als Katelijne zich vaak eenzaam en alleen voelt tussen al haar broers. Vriendinnen heeft ze ook al niet echt, de boerderij staat ver van het dorp, en het stinkt er, zeggen de enkele aspirant-vriendinnen. Gelukkig is er de oma, op wie Katelijne dol is, ze kan altijd bij haar terecht. Oma is wel wat ouderwets en strooit te pas en te onpas met Bijbelteksten, maar Katelijne vindt dat ook wel prettig. Ze heeft er namelijk moeite mee dat ze twijfels begint te krijgen
'Katelijne kent de tale Kanaans al lang, het is alleen nog niet de taal van haar hart geworden. Daar vraagt ze elke dag om.''
Behalve een mooie schets van het religieuze leven is het boek ook een momentopname van een meisje dat balanceert op de grens van haar jeugd en volwassenheid. Soms ziet ze een glimp van het echte leven, maar dan dringt dat niet tot haar door. Seksuele voorlichting krijgt ze niet, en ook het modebeeld ziet ze niet als iets tastbaars.
'Bovendien lijkt deze domineesvrouw regelrecht uit de Wehkampgids te zijn gestapt, wat je maar van weinig vrouwen op het dorp kan zeggen.'
Het huwelijk dat haar broer moet sluiten is in haar ogen dan ook zuiver romantiek, ze ziet het als haar grote taak om die dorsvloer vol te krijgen met confetti. Helaas gaat het boerenleven onverbiddelijk voor.
Franca Treur bewijst met dit prachtige debuut dat een plot niet noodzakelijk is om een onderhoudend boek te schrijven, dat tot denken aanzet.
ISBN 9789044610239 | Paperback | 219 pagina's | Uitgeverij Prometheus | oktober 2009
© Marjo, 24 november 2009
Lees de reacties op het forum en/of reageer: