Dr. G. J. B. Verbeet
Moeilijke jaren voor de beide Limburgen
Maastricht, Belgische frontstad op neutraal gebied
Dr. G. J. B. Verbeet
Tijdens het bewind van Napoleon waren de beide Limburgen onderdeel van het Departement van de Nedermaas. Toen Napoleon verslagen was, maakte Koning Willem I er in 1814 de provincie Limburg van. Vlaams België en Nederland vormden nog een geheel – tot de opstand van de Belgen in 1830. Sindsdien waren er twee provincies Limburg.
Ten tijde van de Eerste Wereldoorlog was er dus een deel bezet door de Duitsers, en het andere deel was neutraal. De schrijver, Dr. G.J.B. Verbeet, heeft onderzoek gedaan naar de gevolgen hiervan. Nederland was neutraal, officieel, dat klopt. Maar men leefde ten zeerste mee met de ellende die het buurland te verduren kreeg en men was zeer bereid te helpen. Het begon met de opvang van vluchtelingen, die in grote getale de grens overkwamen.
Toen in augustus de opmars van de Duitsers begon, en zij er niet snel genoeg in slaagden Luik en daarna Antwerpen te doen vallen, volgden al snel burgers de allereerste vluchtelingen op - de Duitsers die in Vlaams Limburg vertoefden. Toen de Duitsers inzagen dat ze geen vrije doortocht zouden krijgen begonnen namelijk de gevechten. En begon het verjagen en doden van de burgers, wiens huizen men confisqueerde. In Nederland ontstonden kampen, want steden als Maastricht waren niet in staat deze hoeveelheden vluchtelingen op te vangen. Velen keerden na een paar maanden terug, maar een groot deel bleef in Nederland. Een groot deel bleef ook om te werken, onder andere in de mijnen.
Toen de Duitsers, die met lede ogen het vluchtelingenverkeer en het gesmokkel aanzagen, een jaar na de aanvang van de oorlog besloot de grens tussen Nederland en België te voorzien van elektrische draden was dat geenszins een belemmering. Men vond ingenieuze middelen om te blijven smokkelen. Niet alleen etenswaren, ook en vooral werden berichten over de grens gebracht. Er was namelijk ook een levendige spionage gaande - natuurlijk ook contraspionage. Hasselt vormde een belangrijke post, van waaruit informatie verzameld en overgebracht werd, terwijl in Nederland Rotterdam de plek was waarvandaan men de geallieerden op de hoogte hield.
Misschien, stelt Verbeet, was deze informatiestroom wel belangrijker voor het verweer tegen de Duitsers dan het front aan de IJzer, waar het Duitse leger maar niet doorheen kwam.
In het boek wordt daarnaast nog aandacht besteed aan het verzet in Vlaams Limburg, aan de ondanks of dankzij alles opbloeiende economie in Nederland; en aan wat er gebeurde na de oorlog. Want de saamhorigheid was snel verdwenen toen België als schadeloosstelling delen van Nederland opeiste. Nationalisme bloeide op, aan beide zijden van de grens, zo zeer zelfs dat een optreden van een Luiks koor dat eer wilde betuigen aan Maastricht verstoord werd.
Het is een boek geworden met veel feiten, over algemene gebeurtenissen, zowel als over militaire verrichtingen, die in een duidelijke chronologie gelezen kunnen worden.
Er zijn – gelukkig – ook veel persoonlijke verhalen, en hier en daar doet de schrijver een oproep tot verder onderzoek. Over bijvoorbeeld de rol van de vrouwen van Hasselt in het spionageproces.
ISBN 9789086663231 | Paperback | 127 pagina's | Mosae Libro | juni 2014
Met kaartjes en foto’s.
© Marjo, 14 juni 2014
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
