Het laatste weekend
Blake Morrison

De lezer zij gewaarschuwd, Blake Morrison zet je compleet op het verkeerde been. En niet een keer, nee meerdere malen. Alsof Pandora's doos af en toe een beetje opengaat, komen er steeds nieuwe feiten tevoorschijn, die je kijk op het vertelde beïnvloeden, terwijl de verteller, Ian, het verhaal over dat laatste weekend vertelt. Ian spreekt bij dat vertellen de lezer aan, het versterkt het idee dat je al snel hebt, namelijk dat wat hij ons vertelt, misschien wel heel anders ligt. Terwijl hij wil duidelijk maken dat Ollie niet helemaal voor de waarheid gaat, wordt duidelijk dat onze aardige hoofdpersoon niet is wat hij lijkt.
En dat is heel bevreemdend, maar het maakt het verhaal ook erg interessant. Want wat is nu de waarheid?

Ian en zijn vrouw Em(ily) zijn ongewenst kinderloos, hetgeen vooral voor Em een probleem lijkt. Ian doet er wat laconiek over, maar hij laat niet, -ook verderop niet, als het weekend aanbreekt - het achterste van zijn tong zien. Als op een avond zijn oude vriend Ollie belt om hen uit te nodigen voor een weekend in het huis waar hij en zijn vriendin Daisy op vakantie zullen zijn, gaat Ian er op in. Het is een vreemde uitnodiging, Ollie belt verschillende keren, Daisy lijkt er niet blij mee te zijn, maar het gaat wel door. Al vraag je je al lezende wel af hoe ze erbij komen om dat te doen!

Na een enerverende reis er heen, waarin duidelijk wordt dat de spanningen tussen Ian en zijn vrouw groter zijn dan gewenst, arriveren zij in het nogal bouwvallige huis in Badingley, een dorp dat niet eens op de kaart staat.  Het wordt een weekend om nooit te vergeten. Ian mijmert over de oude vriendschap tussen hem en Ollie, en over Daisy, op wie hij verliefd was, voordat ze viel voor Ollies charmes. Ollie vertelt hem vreselijk nieuws, waarover niet gepraat mag worden. Er komen nog meer gasten, een doorn in Ians ogen, want hij mag die Milo niet. Daarover is hij dan weer wel eerlijk. En dan is er die oude weddenschap, tussen de twee vrienden. Het was Ian die Ollie kennis liet maken met wedden en gokken, maar Ollie die tenslotte die tenslotte een meerkamp voorstelt: drie wedstrijden, waar natuurlijk maar één winnaar uit tevoorschijn zou kunnen komen.

Ha, denkt de lezer: verklaart dat de plotselinge belangstelling van Ian voor zijn conditie? Voor het weekend heeft hij daar namelijk het nodige aan gesleuteld.  Bovendien blijkt het geld dat zij inzetten voor Ian zeer welkom te zijn. Hij zit zwaar in de problemen, en niet alleen wat zijn financiën betreft.  Laat ik zeggen dat je aan het einde van het verhaal tot de conclusie moet komen dat je een heel ander boek hebt gelezen dan je dacht te lezen na de eerste pagina's. Blake Morrison is ongenadig in zijn ontleding van twee relaties en de manier waarop hij speelt met de lezer en zijn hoofdpersoon: prachtig!!

'Tegen de tijd dat ik trouwde was oom Jimmy al lang dood en tot as vergaan, net als al die sjekkies die hij aan het steen had gerookt. Maar ik had me meer verwant gevoeld met hem dan met zijn broer, die klotevader van mij, en het afkorten van mijn vrouws naam was een aandenken aan hem.'

'Echtparen horen eerlijk tegen elkaar te zijn. Maar als eerlijk zijn moeilijkheden veroorzaakt, is tactvol verzwijgen wel zo aardig. Dat vind ik tenminste - al zou Em het daar absoluut niet mee eens zijn.' 

'Terwijl ik daar met mijn hoofd onder het kussen lag, dwong ik mezelf tot kalmte: ik mocht mezelf niet gek laten maken. Maar ik kon niet meer ongehoord maken wat ik dacht dat ze hadden gezegd.'

ISBN 9789089530370 | Paperback | 224 pagina's | Uitgeverij Ailantus | mei 2010
Vertaald door Frans van der Wiel & Joop van Helmond

© Marjo, 13 mei 2010

Lees de reacties op het forum en/of reageer:

Wat mijn moeder mij nooit verteld heeft
Blake Morrison

In hoeverre kent een kind zijn ouders? Blake Morrison beseft dat hij hier erg te kort schiet, en doet in dit boek een poging zijn moeder beter te leren kennen. Na haar dood (enkele jaren na de dood van zijn vader, over wie hij trouwens ook een boek heeft geschreven:"En wanneer zag jij voor hetlaatst jouw vader?") neemt hij de brieven mee, die zijn vader al die jaren
bewaard heeft. Deze brieven zijn geschreven in de periode 1942 (toen Agnes/Kim en Arthur elkaar leerden kennen) tot 1946, het jaar dat ze trouwden.
Uit de brieven distilleert de zoon hoe zijn ouders waren in hun omgang metelkaar. Zijn vader, zeker van zichzelf en hetgeen waar hij voor stond; zijn moeder, uit liefde bereid zichzelf grotendeels weg te cijferen. Morrison zet alle feiten op een rij, tegen de achtergrond van hoe het in die tijd was.

"Maar in werkelijkheid weet ik niet hoe het is gegaan. De brieven vertellen maar een deel van het verhaal- gaan maar tot zekere hoogte. Ik vind het frustrerend. Omdat ik verliefd ben op mijn ouders liefde wil ik er de hele tijd bij zijn, wil ik hen opjutten. Maar het mag niet van de brieven. Ik mag er enkel bij zijn wanneer ze elkaar schrijven - maar wanneer ze elkaar schrijven zijn ze niet bij elkaar. Dan zitten ze aan een tafel, op een bed, in een nissenhut, op de bank op een perron, alles komt in aanmerking, een schrijfblok balanceert op een knie, de inkt afkomstig uit het hart dat ze moeten ledigen, vloeit door de punt van hun pen, intens en intiem -maar altijd van elkaar gescheiden. Dat is de essentie van brieven. Corrsepondentie: een samenbrengen. Maar de correspondenten zijn van elkaar afwezig."

Beiden waren arts, en hebben elkaar op een feest ontmoet. Hij is legerarts en wordt uitgezonden. Zo beginnen ze elkaar te schrijven. Agnes, een katholieke naam, ze heeft er een hekel aan, misschien ook wel omdat ze Iers is.. Hij vindt de naam ook niets en stelt voor haar anders te noemen. Vele brieven later stelt hij "Kim' voor, en zij accepteert stilzwijgend. Haar  Ierse afkomst, die geassocieerd wordt met grote armoedige gezinnen, wil ze zoveel mogelijk verzwijgen. Ze vertelt niets over haar jeugd; nauwelijks aan
haar toekomstige man, en nog minder aan haar kinderen.

Hij daarentegen introduceert haar bij zijn ouders, en ze wordt geaccepteerd, tenminste totdat blijkt dat er serieuze plannen zijn tussen deze twee. Want een volgende probleem is het geloof: Hij en dus zijn ouders zijn protestant, en moeten niets van het katholieke geloof hebben. Kim is een aardig meisje, maar ermee trouwen? Dat kan niet... Kim weet dat haar ouders op hun beurt eveneens een huwelijk nooit zullen accepteren, en zelf wil ze alleen maar trouwen in een kerk, anders voelt ze zich niet getrouwd, maar levend in zonde.

Dit is een probleem dat de briefwisseling heel lang beheerst: hij zit in verre oorden, als legerarts uitgezonden, zij werkt keihard in Engelse ziekenhuizen. Soms dreigt de liefde te verdwijnen maar als ze elkaar tijdens een kort verlof weer zien, blijkt het toch sterker dan al hun problemen. Hij is ervan overtuigd dat hij het gelijk aan zijn kant heeft: Het katholicisme is een verkeerd geloof, hij moet haar "beter maken". Zij is een gevoelsmens, heeft geen verweer tegen zijn feite, maar houdt voet bij stuk.

"Dat voorjaar bereiken hun brieven een impasse. Toen ik ze las leek het me onmogelijk dat mijn ouders hun verschillen zouden bijleggen. En toch wist ik dat ze het hadden gedaan- of dat zij ze zo diep hadden begraven dat een huwelijk mogelijk werd. Gaf mijn moeder toe? Bood mijn vader haar een uitweg? Of iets anders? Ik moet het weten. Mijn geboorte hangt er van af."

Er wordt een soort compromis bereikt, het is voor Kim nu eenmaal onmogelijk om zich gelukkig te voelen als ze "in zonde" met een man samenleeft, hoeveel ze ook van hem houdt.
Ook na hun huwelijk is er weer een geschil: zij wil werken, ze is niet in de wieg gelegd om huismoeder te spelen. Het zijn de jaren '50, het was niet normaal dat een vrouw werkte, maar hier kreeg ze haar zin, zij het dat hij altijd "de dokter" was, en zij slechts "een dokter".

Blake Morrison vertelt het verhaal aan de hand van de brieven, maar maakt het fraaier, verzint zelf ook wel eens wat. Het geheel is een prettig te lezen geschiedenis van een huwelijk, tegen de achtergrond van de Tweede Wereldoorlog en de jaren '50.

ISBN 9038849397 | Paperback | 439 pagina's | Nijgh & Van Ditmar | januari 2003
Vertaald door Ronald Cohen

© Marjo, 06 mei 2009

Lees de reacties op het forum en/of reageer: