Berlusconi en de Italianen
Beppe Severgnini

Wie zich als niet Italiaan verbaasd afvraagt hoe het in Godsnaam mogelijk is dat iemand met het gedrag van Berlusconi, in het vervolg B., zolang aan de macht kan blijven, doet er goed aan ‘Berlusconi en de Italianen’ te lezen. Niet dat het een geweldig goed en vlot geschreven boek is, want dat is het zeker niet, al zou dat voor een deel aan de vertaling kunnen liggen. Het goede van het boek is dat er serieus een antwoord wordt gezocht op de vraag hoe het electorale succes van het fenomeen B.  een man die vele malen is aangeklaagd voor corruptie, fraude en meineed, mogelijk is.
Severgnini beschrijft 10 factoren die een rol spelen bij het politieke succes van B. De belangrijkste factor lijkt mij het feit dat B. 90% van de media in Italië in handen heeft. B. beweert echter doodleuk dat er van belangenverstrengeling geen sprake is, en ondanks vele beloftes van verbetering op dit terrein heeft hij dat in werkelijkheid nooit gedaan. B. beschouwt namelijk ‘onafhankelijke media’ als belachelijk. In 90 % van de gevallen krijgen de Italianen dus een zorgvuldig geregisseerd beeld van B. voorgeschoteld.
In die gevallen waarin de schijn van schurkachtigheid moeilijk valt weg te poetsen, roepen ze hem niet stevig ter verantwoording, maar krijg je het idee dat ze denken ‘als onze politieke leider het niet zo nauw neemt dan hoeven wij dat ook niet te doen’. Veel gescheiden katholieke gelovigen in Italië zijn de weg kwijt, maar als zij zien dat B., gescheiden en hertrouwd, tijdens een begrafenisplechtigheid een hostie krijgt uitgereikt, iets wat volgens de katholieke kerk nog steeds  verboden is, zijn ze misschien bereid hun ogen te sluiten voor zijn wilde liefdesleven. De reactie in zijn algemeenheid is alsof het om een soort kwajongensstreken gaat, waar velen zich in herkennen, terwijl het natuurlijk om veel serieuzere zaken gaat.
De oppositie weet vaak niet anders dan schamper te lachen om het gedrag van B., als reactie krijgen ze vaak het verwijt zich arrogant op te stellen. In een groot deel van Europa lijken rechts populistische partijen de wind in de zeilen te hebben en verkeren traditionele socialistische partijen in het verdomhoekje.
Op het moment dat ik dit schrijf, juni 2011, heeft B. een aantal gevoelige nederlagen geleden. Misschien heeft hij het in de oog van de kiezers toch al te bont gemaakt, maar of dat ook het einde betekent van de populistische politiek?

Severgnini verheldert in dit boek voor niet Italianen, en waarschijnlijk voor een groot deel van de Italianen zelf, welke factoren maken dat iemand met de reputatie van B. in 2008 voor de derde keer tot premier werd gekozen.
Informatief gezien een prima boek, de schrijfstijl laat zeer te wensen over. Al met al toch maar lezen, vind ik.

ISBN 9789046810309 | Paperback | 172 pagina's | Nieuw Amsterdam | mei 2011

© Cavendish, 20 juni 2011

Lees de reacties op het forum en/of reageer: