Bart Van Loo
Napoleon
De schaduw van de Revolutie
slagveld de gemoederen niet meer zou beroeren.
Enerzijds een genie, dat zijn tijd ver vooruit was, maar anderzijds, naar huidige normen, zoals ook zijn Europese tegenstanders trouwens, een oorlogsmisdadiger avant la lettre.
Wie was deze keizer nu eigenlijk ?
Bart van Loo schetst ons in zijn boek “Napoleon De schaduw van de Revolutie” een objectief, genuanceerd beeld van Napoleon en de tijd en ruimte waarin hij zich bewoog. Ik wou eerst schrijven “uiterst” objectief, maar zoals elke interpretatie van Goethe’s Faust een oordeel inhoudt, zo vertolkt elk boek over Napoleon een oordeel over de man. Als voorbeelden van dat ietsje subjectiviteit zou ik het minimaliseren van de stichting van de lycea willen aanhalen, als ook de bezoeken aan pestleiders en gekwetste soldaten, die eerder als propaganda worden gezien.
Zowel de mens als de mythe komen uitvoerig aan bod. De ondertitel maakt meteen duidelijk dat het niet alleen om de persoon zelf gaat.
Het verhaal begint in 1793, wanneer de familie Buonaparte het eiland Corsica ontvlucht, en eindigt met de val van keizer Napoleon na de nederlaag in de veldslag van Waterloo.
Bart van Loo onderscheidt vijf perioden, die elk heel gedetailleerd aan bod komen. Je leest als het ware een film. Hij schenkt zowel aandacht aan de algemene feiten als aan (soms pittige) details. Napoleon evolueert doorheen het boek van vluchteling, via deserteur en dictator tot een mythologische held. Doorheen deze evolutie worden alle beïnvloedingen duidelijk verklaard. Om maar een voorbeeld te noemen, Napoleon was duidelijk teleurgesteld door de zwakke koning Lodewijk XVI. Hij was er van overtuigd dat de Revolutie had kunnen gestopt worden, indien de koning krachtdadig had opgetreden vanaf de eerste signalen. Hij zou het beter moeten doen.
De beschrijving van zowel gebeurtenissen als personen wordt niet alleen gekenmerkt door een grondige kennis van zaken maar ook door een diep psychologisch inzicht. Napoleon en zijn omgeving (in andere boeken verdwijnt Napoleon’s entourage wel eens in het vergeetboek) wordt uitgebeeld met al zijn goede en minder positieve trekjes. Zo kon hij onder andere heel opvliegend uit de hoek komen tegen onder meer Chateaubriand en Fouché. Ook zijn charisma kan moeilijk onderkend worden.
De geschiedenis komt heel uitdrukkelijk tot leven, en dit boek kan alvast niet als een saai geschiedenisboek omschreven worden. Ik sprak hierboven al even van het filmische aspect aan dit boek, maar ook de term romanesk is eigenlijk ook perfect van toepassing, waarbij zelfs af en toe een kwinkslag niet ver weg is . Zo bijvoorbeeld het gebruik van het woord “exit” wanneer weer een van de leiders van de revolutie op zijn beurt onder de guillotine terecht komt. Ik kan mij dan ook perfect vinden in de omschrijving van het NCR Handelsblad, dat stelt dat dit boek leest als een (snel)trein.
Een korte epiloog begeleidt de lezer nog even tot op het einde. Het boek sluit af met een selectie afbeeldingen, een uitgebreide bibliografie (overwegend Nederlands en Frans) en een register.
Dit is een boek dat in elke boekenkast thuishoort, waarbij ik de eigenaar het genre laat kiezen uit de lange reeks van opties die er bestaan, zowel in de wereld van de fictie of de non-fictie.
Maar of dit nu het ultieme boek is over Napoleon wil ik in het midden laten. Misschien in het Nederlands taalgebied? En misschien kan dit ook wel op de planken gebracht worden. Bart? Het is alvast ook niet de laatste verjaardag op Napoleon’s kalender. Binnen zes jaar vieren wij het tweehonderdste overlijdensjaar. Ik kijk alvast uit naar een uitgebreide visie van Bart van Loo op de verbanning naar Sint-Helena en de aldaar al dan niet gepleegde misdaad.
ISBN 9789085425960 | Hardcover | 464 pagina's | De Bezige Bij | november 2014
© Lezer100, 31 maart 2015
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
Elsschot, Antwerpen & Coraline
Volgens eigen zeggen is hij geen Elsschotiaan dus hoe moest hij dat aanpakken?
Hij besloot een mooie française op te voeren die hij 'ontmoet' in de Bibliothèque nationale de France. Zij heeft een boekje van Clément Pansaers in handen en dat besluit hij aan te grijpen om een gesprek te openen met haar.
"Beseft u dat wij op dit moment mooi gestalte geven aan België?"
Ze neemt me argwanend op. Dan een aarzelende glimlach. Vervolgens een stilte, en een vraagteken op haar gezicht. "U staat daar in uw handen met een Brusselaar die in het Frans schreef, maar het Nederlands meester was, en ik hier met een Antwerpenaar die de taal van Vondel verkoos, maar Balzac moeiteloos dans le texte kon lezen. En, "voeg ik eraan toe, aangemoedigd door de glimlach die zich stilaan over haar gezicht uitbreidt: "u kunt dat laatste ook over mij zeggen."
Geintrigeerd kijkt ze naar het opdondertje naast haar. "Wat weet u over balzac?" Ik antwoord met een vraag. "Wat weet u over Elsschot?" Ze neemt Villa des Roses ter hand, en ik hoor haar zeggen: "Elskot?" Alsof het de evidentie zelve is, zag ik haar dat hij een van de grootste Vlaamse auteurs is. "Nooit van gehoord," zegt ze, maar het is duidelijk dat ze niet onbewogen blijft bij zijn naam. Ik mag niet aarzelen. "Koffie?" Ik wijs naar de aanpalende cafetaria."
Ze luistert gretig naar Bart en ze blijkt zeer belezen te zijn wat Bart erg charmeert, anders gezegd hij valt als een blok voor de mooie Parisienne, Coraline genaamd. Ze deelt ook zijn passie voor Balzac. Bart vertelt haar dat Elsschot goed op de hoogte was van de Franse letteren. Hij droeg Flaubert, Stendhal, Balzac etc hoog in het vaandel.
Later geeft hij in Parijs aan Coraline de Franse versie van Villa des Roses en ze bezoeken de straat waar Villa des Roses gestaan moet hebben.
Coraline belooft naar Antwerpen te komen en tot grote verrassing van Bart doet ze dat ook. Hij leidt haar rond door de stad van Elsschot en vertelt verder over Elsschot en draagt o.a. een schunnig lied voor dat Elsschot schreef in zijn studententijd. Hij geeft haar een blauw boek, L'embrouille staat op de cover, daaronder Lijmen/Het Been traduit du néerlandais par Marnix Vincent. Coraline reageert heel aangedaan wat Bart nogal verbaast. Daarna moet ze opeens weg, ze zal hem gauw schrijven en dan zullen ze elkaar weer zien. Bart verwacht er niets van maar toch schrijft ze en vertelt in haar brief dat Willem Elsschot plagiaat gepleegd heeft... Onmogelijk volgens Bart.
Wat volgt is het verhaal over Elsschot, Antwerpen en Coraline. Heeft Elsschot echt plagiaat gepleegd? Waarom komen ze steeds het nummer 17 tegen in Elsschots werk? Hoe vertaal je het gedicht Het huwelijk in het Frans? Coraline kan het...
Waarom was Coraline zo aangedaan toen ze L'embrouille kreeg?
Al de antwoorden zijn te lezen in dit boek.
Bart Van Loo heeft een knap stukje werk geleverd. Naast de vele, zogenaamd terloopse, informatie over Elsschot heeft hij een roman geschreven die soms een beetje onrealistisch aandoet maar dat is wel goed gebracht. Coraline heeft bijv. op gegeven moment een theorie over Elsschots plagiaat dat vermakelijk is. Ook zijn er bepaalde gedachtegangen over aspecten van het werk van Elsschot die mogelijk vergezocht zijn maar toch denk je, wie weet... het zou zomaar eens kunnen.
De verliefdheid en hoop op meer van Bart is eveneens grappig, en vooral omdat Coraline zo wisselend reageert, denk je zelf ook steeds, wie weet... Bart neem Coraline mee naar plekken in Antwerpen en Parijs waar Elsschot gewoond, gewerkt en plezier gemaakt heeft.
Alain Giebens heeft van die huizen, cafés e.d. prachtige foto's gemaakt.
Een prettig en speels geschreven boek waarbij je ook nog eens veel opsteekt over Elsschot en zijn werk.
ISBN 9789045017402 | Paperback | 144 pagina's | Uitgeverij Atlas Contact | september 2010
© Dettie, 19 oktober 2010
Lees de reacties op het forum en/of reageer: