Willem Bosch
Op zwart
23:26:54 Ik geef haar een zoen.
23:27:03 Ik steek een sigaret op.
23:27:19 De wereld stopt met draaien.
23:27:34 Ze pakt mijn sigaret af.
23:28:21 Ze zegt: ‘we moesten maar trouwen als we elkaar over tien jaar tegenkomen’.
23:28:24 Ik lach en zeg: ‘Ik mag blij zijn als ik de dertig haal’
De wereld stopt met draaien op 3 augustus 2010. De implicaties zijn enorm: dat gedeelte van de aarde waar het juist nacht was blijft donker, en het gedeelte waar de zon haar stralen over liet schijnen, zal die stralen voor eeuwig houden.
De ik van bovenstaand citaat is Bram van der Stok. Ten tijde van de Stilstand was hij op Schiphol, waar hij zijn vriendin Leslie op het vliegtuig zette. Zij ging terug naar Amerika, het was onmogelijk haar verblijf nog langer te rekken.
Bram hoort dat haar vliegtuig neergestort is, hij is de liefde van zijn leven kwijt. Zijn leven is ‘op zwart’ gegaan, net als wereld. Maar alle veranderingen rondom hem lijken hem nauwelijks te raken. Hij doet wat hij moet doen. Ontmoet Marianne en krijgt met haar twee dochters. Hoewel hij acteur van beroep is - zonder werk weliswaar - wordt hem een baan aangeboden als leraar geschiedenis aan een middelbare school. Hij vertelt de kinderen dat in de Verenigde Staten doodsoorzaak nummer 1 de vluchtpogingen naar Europa zijn. Nummer twee is huidkanker. Veel mensen vluchten aanvankelijk naar de zon, tot het hen onmogelijk gemaakt werd. Amerika sluit zijn grenzen.
Aan deze kant van de wereld is geen zonlicht meer, mensen krijgen van overheidswege iedere week een dosis synthetische vitamine D; het voedsel bestaat uit allerlei varianten op gekweekte schimmels: champignons zijn immers het enige dat nog wil groeien in het donker. Energie is schaars, en pikant detail: er wordt niet meer gevoetbald, want al die verlichtingspalen staan nu waar ze harder nodig zijn.
Na zeventien jaar duisternis zijn er geen planten of dieren meer, is het land dor en doods. Mensen wonen geconcentreerd binnen bewaakte grenzen en degenen die de pech hebben daarbuiten te wonen – de Kruipers, omdat zij niet de dosis vitaminen krijgen, zijn de outcasts.
In deze wereld moet Bram les geven aan kinderen die de wereld nooit draaiend gekend hebben en dat niet willen geloven. In deze wereld haalt hij braaf zijn shotje, en ontmoet dan iedere week dezelfde mannen ‘die hij beter kent dan zijn eigen vrouw en kinderen’.
Bram heeft er genoeg van, en als hij bij het postkantoor een poststuk op moet komen halen dat jaren ‘kwijt’ was, en het blijkt een kaart te zijn van Leslie, weet hij wat hem te doen staat. Hij benadert zijn voormalige leerling Alex, die een uitweg weet.
‘Alex trekt het douchegordijn weg en wil me overeind helpen. Ik wil er niet meer uitkomen. Ik durf niet meer. Doodstil blijven liggen, armen over elkaar, ogen dicht. Over een paar dagen zullen ze zeggen: ‘zo hebben ze hem gevonden.’ Bevroren in een badkuip. Bram van der Stok. Getrouw. Vader van twee dochters. Harry moet het slechte nieuws vertellen aan de doodstille collega’s in de docentenkamer. Proefwerken en werkstukken vallen op de grond. Vreselijk nieuws, jongens, ik weet het. Blijkbaar heeft een oud-leerling hem ontvoerd.’
In dit verhaal zitten veel details verwerkt die pas op hun plek vallen aan het eind van het verhaal. Je denkt te weten wat je leest: een verhaal over niet direct het einde van de wereld, maar toch wel het begin daarvan, spannende sciencefiction, met een vleug romantiek. Een geslaagde variatie op ‘1984’.
Maar het is ook een roman over gemiste kansen en opnieuw proberen. Over een man die moet kiezen: blijven in de dagelijkse sleur zonder bezieling, maar veilig, of de droom najagen die hem nooit losgelaten heeft en de sprong in het diepe wagen?
Dit debuut heeft vaart, en zit uitstekend in elkaar. De lezer heeft werkelijk geen idee, net zo min als Bram.
‘We leven op onze laatste loodjes en moeten er het beste van maken. Als niemand in de hele wereld ook maar een beetje rustig aan doet met de energie die we nog overhebben, hoef ik het ook niet te doen. En zij hoeven het dan ook niet. Niemand gaat voor jullie zorgen. Over honderdtachtig jaar is het afgelopen. We gaan allemaal dood. We gaan allemaal dood. We gaan allemaal dood.’
Filmisch geschreven en dat werd al opgemerkt: de filmrechten zijn reeds verkocht!
ISBN 9789048812776 | Paperback | 220 pagina's | Lebowski Publishers | 2012
© Marjo, 30 januari 2013
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
